Η Αίγυπτος και το θερμό ελληνοτουρκικό καλοκαίρι

Η αρνητική ανάγνωση λέει πως με το «μοντέλο Ιταλίας» στην ΑΟΖ του Ιονίου δημιουργήθηκε δύσκολο δεδικασμένο για το Αιγαίο. Υποστηρίζει ότι η Ελλάδα αποδέχθηκε περιορισμένη και μικρή επήρεια των νησιών, δεν «άγγιξε» τα όρια και τις συντεταγμένες του τουρκολιβυκού συμφώνου, και κατά μία έννοια παραχώρησε κυριαρχία επειδή δεν επέκτεινε την αιγιαλίτιδα ζώνη πριν προχωρήσει στην οριοθέτηση της ΑΟΖ.

Η προωθητική, και κατά πολλούς ρεαλιστική, ανάγνωση λέει πως η ελληνοϊταλική συμφωνία δίνει στην Αθήνα ισχυρά διπλωματικά και νομικά όπλα για το μεγάλο γεωπολιτικό μπρα ντε φερ στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Βάζει σε πρώτο πλάνο το γεγονός ότι η χάραξη της ελληνοϊταλικής ΑΟΖ έγινε στην βάση της μέσης γραμμής που αποτελεί πάγια θέση της Ελλάδας, και αναδεικνύει ως κομβικό στοιχείο το ότι αναγνωρίζεται η επήρεια όλων, ανεξαιρέτως, των νησιών επί του ορίου. Κοινώς, και με το βλέμμα πάντοτε στραμμένο στο Αιγαίο, λέει πως καταρρίπτεται πλήρως ο τουρκικός ισχυρισμός ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Τα επιχειρήματα που προβάλλονται και από τις δύο πλευρές είναι σοβαρά. Εως ότου όμως δοκιμαστούν στην πράξη, το βέβαιο είναι πως η συμφωνία για την ελληνοϊταλική ΑΟΖ παράγει νέα δεδομένα εν όψει ενός θερμού καλοκαιριού, σε γεωπολιτικούς αλλά και επιχειρησιακούς όρους, απέναντι στην Τουρκία.

Το πρώτο αποτύπωμα της συμφωνίας θα μετρηθεί αυτή την εβδομάδα στο τρίγωνο Παρισιού – Τελ Αβίβ – Καϊρου. Σήμερα, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας βρίσκεται στο Παρίσι επιδιώκοντας ένα ισχυρό μήνυμα προς την Τουρκία από κοινού με τον γάλλο ομόλογό του Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, αύριο  ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέπτεται το Ισράηλ με τον East Med και την τριμερή συνεργασία ξανά σε πρώτο πλάνο, και την Πέμπτη ο Νίκος Δένδιας θα βρίσκεται στο Κάιρο για το κρίσιμο ζήτημα της ΑΟΖ με την Αίγυπτο.

Με την Άγκυρα να κλιμακώνει βάσει σταθερού σχεδίου τις προκλήσεις στο Αιγαίο και τις πρόβες πολέμου στα ανοιχτά της Λιβύης, η «αφύπνιση της Αθήνας μάλλον άργησε» όπως λένε έμπειροι διπλωμάτες.

Κοινός τόπος όμως για όλες τις πλευρές είναι πως ο μεγάλος «σταθμός» εντοπίζεται αυτή την στιγμή στην Αίγυπτο.

Η υπόθεση οριοθέτησης της ΑΟΖ Αιγύπτου – Ελλάδας δεν είναι καθόλου εύκολη και δεν έχει καμία σχέση με εκείνη της Ιταλίας. Η Άγκυρα κάνει ανοιχτό παζάρι και διαμηνύει στο Κάιρο πως εάν οριοθετήσει ΑΟΖ πρώτα μαζί της και όχι με την Ελλάδα θα κερδίσει μεγαλύτερο «οικόπεδο» στην ανατολική Μεσόγειο, μια ισχυρή μερίδα του αιγυπτιακού συστήματος εξουσίας έχει ανοιχτούς διαύλους με τον Ερντογάν, και πάγια αρχή της διπλωματίας της Αιγύπτου αποτελεί η μη εμπλοκή στα θερμά μέτωπα των γειτόνων.

Πολύ απλά, αυτό σημαίνει πως η Αίγυπτος «θα απέφευγε να πατήσει τουρκικό κάλο», όπως είπε και ο Νίκος Δένδιας. Και καθ’ ότι, εν προκειμένω, ο «κάλος» είναι το Καστελόριζο, αποτελεί ήδη ειλημμένη απόφαση της κυβέρνησης η συζήτηση με την Αίγυπτο να προχωρήσει στην βάση της μερικής, και όχι πλήρους, οριοθέτησης ΑΟΖ.

Κατά την αρνητική ανάγνωση εδώ, η μερική οριοθέτηση θα οδηγήσει στον αποκλεισμό της Κύπρου καθώς η ελληνο-αιγυπτιακή ΑΟΖ δεν θα συναντήσει ποτέ την κυπριακή, θα μειώσει την επήρεια της Κρήτης κατά 50%, και θα ενισχύσει το τουρκικό σχέδιο «πολιορκίας» του Καστελόριζου.

Κατά την προωθητική ανάλυση, ακόμη και η μερική οριοθέτηση θα φέρει το δίκαιο της «μέσης γραμμής» και στην ανατολική Μεσόγειο, θα κατοχυρώσει οριστικά την επήρεια των νησιών, και θα επικαλύψει σε καίρια σημεία το παράνομο τουρκολυβικό σύμφωνο. Δεν θα αποκλείσει το Καστελόριζο αλλά θα το παραπέμψει σε μελλοντική οριοθέτηση και θα αποτελέσει το πλέον ισχυρό νομικό «χαρτί» σε μια ενδεχόμενη, πολυμερή πλέον, διευθέτηση ενώπιον Διεθνούς Δικαστηρίου.

Τίποτα απ΄όλα αυτά δεν θα κλείσει στις συναντήσεις αυτής της εβδομάδας στο Κάιρο. Και τίποτα όμως δεν μπορεί να παραμείνει επί μακρόν σε εκκρεμότητα με δεδομένη την ορατή απειλή αποστολής γεωτρύπανου από την Τουρκία. Υπό την προϋπόθεση ότι η ελληνική κοινή γνώμη θα πρέπει να είναι πλήρως ενήμερη για το τι σημαίνει η όποια τελική επιλογή και λύση…