H διατλαντική εμπορική συμφωνία CETA (ΕΕ – Καναδά) συνυπογράφτηκε στις 30 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τον Καναδά. Για την προσωρινή εφαρμογή της για τα επόμενα 3 χρόνια απαιτείται ακόμη η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που θα συνεδριάσει τον Φεβρουάριο του 2017, ενώ για την οριστική της εφαρμογή απαιτείται η έγκρισή της εντός του 2017 από τα Εθνικά Κοινοβούλια των 27 κρατών μελών.
Λόγω της αντίστασης του Ευρωπαϊκού κινήματος και της Περιφέρειας της Βαλονίας δεν ισχύει κατά την προσωρινή 3ετή εφαρμογή ο μηχανισμός εταιρικής επιδιαιτησίας ICS (Investment Court System) σύμφωνα με τον οποίο οι Πολυεθνικές εταιρείας θα μπορούσαν να μηνύουν Κυβερνήσεις ζητώντας αποζημιώσεις για απώλεια κερδών, λόγω δημόσιων πολιτικών των κρατών. Ενώ στην πρόταση για την οριστική συμφωνία της CETA βελτιώθηκε ο μηχανισμός επιδιαιτησίας και προβλέπει την κλήρωση 3 δικαστών από ένα 15μελές όργανο του οποίου 5 μέλη θα ορίζονται από την ΕΕ, 5 μέλη από τον Καναδά και 5 μέλη με κοινή συναίνεση των 2 μερών. Προβλέπει επίσης την δημιουργία εφετείου, την μη σύγκρουση συμφερόντων των δικαστών και δημόσια ακρόαση των δικαστηρίων. Ωστόσο έχει υπάρξει προσφυγή της Βαλονίας κατά του μηχανισμού επιδιαιτησίας στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο για να κριθεί η συμβατότητά του με τις συνθήκες της ΕΕ.
Για τα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα: Προβλέπει μείωση των επιδοτήσεων και των δασμών και αύξηση των ποσοστώσεων με μηδενικούς δασμούς στις εξαγωγές βοδινού και χοιρινού μη ορμονούχων κρεάτων από τον Καναδά προς την ΕΕ από 9.662 τόνους σήμερα σε 130.551 τόνους με την ισχύ της συμφωνίας.
Επίσης προβλέπει την αύξηση των ποσοστώσεων με μηδενικούς δασμούς στις εξαγωγές τυροκομικών από την ΕΕ προς των Καναδά από 13.472 τόνους σήμερα σε 33.072 τόνους με την ισχύ της συμφωνίας.
Για τα ΠΟΠ, ΠΓΕ, ΕΠΙΠ προϊόντα: Από τα 1308 ΠΟΠ-ΠΓΕ προϊόντα της ΕΕ προστατεύει μόνο τα 173 προϊόντα. Ενώ από τα 100 ΠΟΠ προϊόντα και 40 κρασιά της χώρας μας προστατεύει μόνο τα 16.
Για την Φέτα: Οι παλαιοί Καναδοί παραγωγοί που έκαναν εμπορική χρήση της φέτας έως 18/10/2013 ημερομηνία ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων, συνεχίζουν την χρήση της με την προϋπόθεση ότι αναγράφουν ευανάγνωστα FETA made in Canada. Eνώ οι νέοι παραγωγοί μετά την ως άνω ημερομηνία αναγράφουν kind, type, style, imitation of FETA. Δεν χρησιμοποιούν σύμβολα η τοπωνύμια Ελληνικά.
Στην συμφωνία επισυνάπτεται δήλωση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι το παραπάνω επίπεδο προστασίας δεν δημιουργεί προηγούμενο για μελλοντικές συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες και ότι ζητά την αξιοποίηση της μεταβατικής 5ετίας για να διασφαλίσει η ΕΕ το ίδιο επίπεδο προστασίας με τα άλλα κύρια τυριά της ΕΕ (ροκφόρ, παρμεζάνα, κα) και ότι η ΕΕ θα λάβει μέτρα προστασίας των ΠΟΠ προϊόντων και διατηρεί το δικαίωμα η ΕΕ να εφαρμόσει την αρχή της πρόληψης σύμφωνα με το άρθρο 191 της συνθήκης της ΕΕ.
Για τα μεταλλαγμένα: Συμφωνείται η μικρότερη δυνατή χρήση Γενετικά Τροποποιημένων οργανισμών, διατηρεί η κάθε πλευρά τις ρυθμίσεις της για τα μεταλλαγμένα. Θα συζητήσουν σε εθελοντική αλλά αιτιολογημένη βάση, στα πλαίσια της ρυθμιστικής συνεργασίας δηλ. της σύγκλισης των κανονισμών τους, τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους όπου η ΕΕ ακολουθεί την αρχή της προφύλαξης και ο Καναδάς την αρχή της «κοινά αποδεκτής επιστημονικής βάσης».
Ωστόσο αν μετά την 3ετία ισχύσει ο μηχανισμός της επιδιαιτησίας θα έχει αρμοδιότητα το ICS επιδιαιτητικό εταιρικό δικαστήριο και για την εμπορική διακίνηση και καλλιέργεια των μεταλλαγμένων και για την χρήση πατεντών.
H EE έχει σε σύγκριση με τον Καναδά αυστηρότερο περιοριστικό κανονιστικό πλαίσιο στην εμπορία και καλλιέργεια μεταλλαγμένων, δεν αποδέχεται την χρήση αυξητικών ορμονών και αντιβιοτικών στην ζωική παραγωγή και την χλωρίωση των σφάγιων, έχει περιοριστικό πλαίσιο στα χημικά πρόσθετα των τροφίμων και στα φυτουγειονομικά μέτρα και θα κριθεί η τελική συμφωνία στα πλαίσια της διαβούλευσης στα όργανα ρυθμιστικής συνεργασίας για εναρμόνιση των νομοθεσιών των δύο πλευρών.
Ως προς το περιβάλλον και τους καταναλωτές δεν προβλέπει καμία δέσμευση για προστασία των τοπικών ποικιλιών σπόρων, προστασίας του περιβάλλοντος και πολιτικές φιλικές για αποτροπή της κλιματικής αλλαγής (για μείωση του άνθρακα, πετρελαίου και αερίου και αύξησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας), αν και η ΕΕ και ο Καναδάς υπέγραψαν την διεθνή συμφωνία του Παρισιού το 2015.
Ως προς τα εργατικά δικαιώματα η CETA ενθαρρύνει η συμφωνία τις προδιαγραφές του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας των 187 χωρών μελών αλλά δεν δεσμεύει τις δύο πλευρές να εφαρμόζουν το σύνολο των συμφωνιών του. πχ ο Καναδάς δεν επικύρωσε την συμφωνία για τις συλλογικές συμβάσεις και 12 κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχουν επικυρώσει την συμφωνία για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Ωστόσο δεν υπάγονται οι ρυθμίσεις του I.L.O. σε εταιρική επιδιαιτησία.
Ως προς τις κοινωφελείς Υπηρεσίες η CETA στα πλαίσια του ‘κεφαλαίου της πρόσβασης στην αγορά’ εμπορευματοποιεί και προωθεί ιδιωτικοποιήσεις στην δημόσια υγεία, εκπαίδευση, κοινωνικές υπηρεσίες, μεταφορές, ενέργεια, διαχείριση απορριμμάτων.
Εξαιρεί το πόσιμο νερό και την πολιτιστική βιομηχανία, αλλά υπόκεινται όλες οι ως άνω υπηρεσίες και δημόσια αγαθά και οι ρυθμίσεις των κρατών στα εταιρικά δικαστήρια και εμποδίζονται οι επαναδημοτικοποιήσεις η εθνικοποιήσεις υπηρεσιών που ιδιωτικοποιήθηκαν.
Επίσης με την συμφωνία εμποδίζεται η ενίσχυση των τοπικών παραγωγών και προμηθευτών και των τοπικών παραγωγικών και καταναλωτικών συστημάτων.
Ως προς την διεκδίκηση του κινήματός μας πολλά θα κριθούν στην επόμενη 3ετή μεταβατική περίοδο διαβουλεύσεων και εγκρίσεων. Γι’ αυτό είναι σημαντικό το κοινωνικό κίνημά μας να συνδεθεί με τους παραγωγικούς φορείς και να διεκδικήσει:
– Την διοργάνωση δημοψηφίσματος στην χώρα μας
– Να αξιοποιήσει την μικτή συμφωνία ζητώντας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Εθνικό Κοινοβούλιο να μην εγκρίνουν την συμφωνία
– Να εξαιρέσουν από την συμφωνία το κεφάλαιο για τα εταιρικά δικαστήρια, ώστε να αποτραπεί η δυνατότητα παρέμβασης των Πολυεθνικών
– Κατά τις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια στα πλαίσια της ρυθμιστικής συνεργασίας των 2 πλευρών στην CETA & TTIP για σύγκλιση των νομοθεσιών, το κίνημά μας να υπερασπιστεί το Ευρωπαϊκό κεκτημένο της δημόσιας πληροφόρησης και την αρχή της προφύλαξης για πλήρη αποτροπή της εμπορίας και καλλιέργειας των μεταλλαγμένων, την προστασία του συνόλου των Ευρωπαϊκών ΠΟΠ και βιολογικών προϊόντων και της φέτας, την προστασία του περιβάλλοντος και των καταναλωτών, την υπεράσπιση των δημοσίων υπηρεσιών και αγαθών και των κοινωνικών κατακτήσεων των εργαζομένων και των παραγωγών.
– Σε επίπεδο Θεσσαλίας το Δίκτυό μας να διευρυνθεί και παράλληλα με τις κοινές δράσεις μας με το Εθνικό και Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την CETA & TTIP να προωθήσουμε την τοπικοποίηση των πολιτικών μας σε επίπεδο Περιφέρειας και Δήμων για να υποστηρίξουμε την βιωσιμότητα των τοπικών παραγωγικών και καταναλωτικών συστημάτων των τοπικών κοινωνιών μας, με προώθηση: συνεταιριστικών ομάδων παραγωγών, διεπαγγελματικών οργανώσεων, πόλων παραγωγικής καινοτομίας, επέκτασης της πιστοποίησης παραδοσιακών, βιολογικών και ποιοτικών προϊόντων και της σήμανσής τους, των τοπικών αγορών, τοπικών συμφώνων ποιότητας, και αξιοποίηση προγραμμάτων προβολής του ενδογενούς πολιτισμού, αγροτουρισμού και τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Γιώργος Εμμανουήλ, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου Φορέων και Πολιτών Θεσσαλίας κατά CETA, TTIP, TISA