Στην αγκαλιά της Αττικής γης αναπαύεται από το μεσημέρι της Πέμπτης (9/1) ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος πέθανε την περασμένη Κυριακή σε ηλικία 88 ετών.
Η οικογένεια, η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία, πολιτικοί του συνοδοιπόροι και φίλοι, αλλά και χιλιάδες πολίτες αποχαιρέτησαν τον πρώην πρωθυπουργό και τον συνόδευσαν με χειροκροτήματα στην τελευταία του κατοικία.
Η τελευταία «πράξη» παίχτηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, όπου ο Κώστας Σημίτης ετάφη δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου. Πάνω στο μνήμα του, άφησαν μία ελληνική σημαία και μία σημαία του ΠΑΣΟΚ.
Η κηδεία του Κώστα Σημίτη έγινε με τιμές εν ενεργεία Πρωθυπουργού, δημοσία δαπάνη, ενώ το φέρετρό του ήταν τυλιγμένο με την ελληνική σημαία. Συγκινημένες η Δάφνη Σημίτη, οι κόρες τους, Φιόνα και Μαριλένα και τα εγγόνια τους είπαν το «στερνό αντίο» στον δικό τους άνθρωπο.
Υπό τον ήχο του πένθιμου εμβατηρίου που παιάνιζε η μπάντα της Αεροπορίας άφησαν λευκά τριαντάφυλλα και παρέλαβαν την ελληνική σημαία με την οποία ήταν σκεπασμένο το φέρετρό του.
Η χήρα του Κώστα Σημίτη άφησε στο «ύστατο χαίρε» τρία λευκά τριαντάφυλλα, ενώ σε βίντεο καταγράφεται η στιγμή που ψάλλεται το «Αιωνία η μνήμη», φέρνοντας δάκρυα στα μάτια των συγγενών του, των φίλων του και των πολιτικών συντρόφων του.
Το κλίμα στο Α’ Νεκροταφείο ήταν βουβό, επικρατούσε μια διακριτική σιωπή όπως άρμοζε στο ύφος και την προσωπικότητα του Κώστα Σημίτη. Λίγες ήταν οι κουβέντες, ψιθυριστές για το ότι έφυγε ένα σημείο αναφοράς για την προοδευτική παράταξη.
Κάποια στιγμή μόνο, φίλοι του ΠΑΣΟΚ που κρατούσαν σημαίες του κόμματος, φώναξαν: «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ και σε αποχαιρετά».
Η εξόδιος ακολουθία
Νωρίτερα τελέστηκε στη Μητρόπολη Αθηνών η Εξόδιος Ακολουθία, στην οποία χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος.
Από τους πρώτους που έφτασαν στην Μητρόπολη ήταν τα μέλη της οικογένειας του πρώην πρωθυπουργού, στις 11 το πρωί.
Η σύζυγός του, Δάφνη, και οι δύο κόρες τους, Φιόνα και Μαριλένα, βρίσκονταν μπροστά από το φέρετρο του πρώην πρωθυπουργού μέσα στην Μητρόπολη και δέχτηκαν τα συλλυπητήρια των παρευρισκομένων.
Με ένα λευκό τριαντάφυλλο ανά χείρας έφτασε στην Μητρόπολη η πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Μόλις εισήλθε στο εσωτερικό συλλυπήθηκε την Δάφνη Σημίτη και άφησε το τριαντάφυλλο στο φέρετρο του πρώην πρωθυπουργού.
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έφτασε στη Μητρόπολη συνοδευόμενος από την σύζυγό του, Μαρέβα.
Πεζή έφτασαν στην Μητρόπολη η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ με στελέχη και συνεργάτες του κόμματος για την κηδεία του Κώστα Σημίτη.
Παρών στην είσοδο της Μητρόπολης την ώρα της εισόδου του φέρετρου που μετέφερε την σορό του πρώην πρωθυπουργού ήταν και ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Το παρών στην Εξόδιο Ακολουθία έδωσε και αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ με επικεφαλής τον πρόεδρο του κόμματος, Σωκράτη Φάμελλο.
Παρέστησαν, μεταξύ άλλων, οι Όλγα Γεροβασίλη, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Νίκος Παππάς, Θανάσης Θεοχαρόπουλος, Γιάννης Ραγκούσης και Γιώργος Καραμέρος.
Στο πλευρό του Κώστα Σημίτη μέχρι και την τελευταία στιγμή ήταν ο άνθρωπος που τον ακολουθούσε σε κάθε του βήμα. Ο άνθρωπος –«σκιά» του. Ο λόγος για τον επί χρόνια υπεύθυνο ασφαλείας του Κώστα Σημίτη, Θανάση Φιλιππόπουλο.
Ακόμη και σήμερα κατά την Εξόδιο Ακολουθία στη Μητρόπολη Αθηνών, στεκόταν μπροστά από το φέρετρο του Κώστα Σημίτη καθ’ όλη τη διάρκεια της τελετής.
Από την κηδεία του Κώστα Σημίτη απουσίαζαν ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος με ανάρτησή του διευκρίνιζε ότι απουσιάζει στην Κίνα, ο Αλέξης Τσίπρας, που νοσεί από κορονοϊό, καθώς και οι Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς, οι οποίοι εξέδωσαν ωστόσο ανακοινώσεις για τον θάνατο του πρώην πρωθυπουργού.
Στην τελετή δεν παρέστη και ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος σε ανακοίνωσή του αναγνώρισε ότι ο εκλιπών υπήρξε μία πολλαπλώς ξεχωριστή και σημαίνουσα προσωπικότητα στην πρόσφατη πολιτική ζωή του τόπου.
Οι επικήδειοι
Αφού ολοκληρώθηκε η Εξόδιος Ακολουθία, ξεκίνησαν οι επικήδειοι της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, και των καθηγητών Τάσου Γιαννίτση, Γιάννη Βούλγαρη, και Κωνσταντίνου Τσουκαλά.
Κατερίνα Σακελλαροπούλου: «Άφησε το βαθύ αποτύπωμά του στη μεταπολίτευση»
«Αποχαιρετάμε σήμερα με θλίψη και τιμή μία μεγάλη προσωπικότητα της σύγχρονης ιστορίας μας. Άφησε το βαθύ αποτύπωμά του στη Μεταπολίτευση με το δικό του, ξεχωριστό και διαχρονικό, πολιτικό παράδειγμα» είπε για τον Κώστα Σημίτη στον επικήδειο που εκφώνησε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Μιλώντας για το έργο του, σημείωσε ότι «με κύρια αναφορά του την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και το ρεύμα του εκσυγχρονισμού, ο Κώστας Σημίτης εισήγαγε στην πολιτική μας συνείδηση και κουλτούρα μία νέα μέθοδο και αντίληψη της διακυβέρνησης. Με έμφαση στον ορθολογισμό, τον προγραμματισμό, την προσήλωση σε στόχους υψηλούς και την ηθική του καθήκοντος, τη χαμηλότονη, καθημερινή και συστηματική εργασία. Μακριά από δημοφιλείς, ανέξοδες ρητορείες και λαϊκιστικές ευκολίες. Με λόγο μετριοπαθή και μετρημένο και ήθος δημοκρατικό».
Η κα Σακελλαροπούλου υπογράμμισε ότι «ο Κώστας Σημίτης υπερασπίστηκε, με συνέπεια και πεποίθηση, πάθος και λογική, λέξεις και πράξεις, σε όλη του τη ζωή, τη δημοκρατία και τις αρχές της. Αγωνιστής κατά της δικτατορίας, διακεκριμένος ακαδημαϊκός δάσκαλος, άνθρωπος των ιδεών και του πρακτικού λόγου, άφησε το βαθύ αποτύπωμά του στη Μεταπολίτευση με το δικό του, ξεχωριστό και διαχρονικό, πολιτικό παράδειγμα».
Παράλληλα, ανέφερε ότι «ο εκσυγχρονισμός του δεν υπήρξε μόνον ένα πολιτικό και επίκαιρο πρόγραμμα, αλλά και διαρκής θεσμική και κοινωνική άσκηση, μια συνεχής και ανοικτή μέχρι σήμερα μεταρρυθμιστική πρόκληση. Έθεσε ψηλά και τολμηρά τον πήχη και υπηρέτησε το όραμα μιας ισχυρής και ισότιμης Ελλάδας μέσα στην Ευρώπη. Η οκταετής θητεία του Κώστα Σημίτη στην πρωθυπουργία έφερε σημαντικές κατακτήσεις στο Κράτος Δικαίου και την κοινωνία, σπουδαία έργα υποδομών και επενδύσεις. Συνοδεύθηκε από κορυφαίες στιγμές, που ενίσχυσαν τη θέση της χώρας, διεύρυναν τους ορίζοντές μας και καθόρισαν τον τρόπο ζωής μας. Η ένταξη στην Ευρωζώνη και η είσοδος της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβαίνουν τη συγκυρία και λάμπουν ως εθνικά επιτεύγματα στον μακρύ ιστορικό μας χρόνο».
Ολοκληρώνοντας τον επικήδειο λόγο της, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας υποστήριξε: «Η δημόσια παρουσία του Κώστα Σημίτη τελούσε σε συνέχεια και ενότητα με τον ιδιωτικό του βίο. Ήταν πράος, λιτός και αυτάρκης, με αγάπη για τον πολιτισμό, τα βιβλία και τις τέχνες, αφοσιωμένος και δοτικός στη σύζυγό του Δάφνη και τις κόρες του, τη Μαριλένα και τη Φιόνα, πιστός και υποστηρικτικός στους φίλους και τους συνεργάτες του». Όπως είπε «Οι συγκινητικές, αδιαμεσολάβητες καταθέσεις και μαρτυρίες τους, αυτές τις μέρες, καταδεικνύουν πόσο θα λείψει, αλλά και ότι το υπόδειγμά του θα παραμείνει ζωντανό, ως παρακαταθήκη, για τους ίδιους και για τον τόπο μας».
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Μαχητής κατά της Δικτατορίας, άξιος υπηρέτης της Δημοκρατίας»
Έναν «μαχητή κατά της Δικτατορίας», έναν «άξιο υπηρέτη της Δημοκρατίας» και έναν «ευγενή αντίπαλο» χαρακτήρισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον Κώστα Σημίτη, στον επικήδειο που απηύθυνε στη Μητρόπολη Αθηνών όπου τελείται η κηδεία του πρώην πρωθυπουργού.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι ο Κώστας Σημίτης ανήκει πλέον στην ιστορία που θα ζυγίσει την πολυκύμαντη διαδρομή του και υπογράμμισε ότι οι δύο παρατάξεις κατάφεραν να συναντηθούν σε δύο κρίσιμες επιλογές, την ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ και στην είσοδο της Κύπρου στην ΕΕ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι είναι ήδη ορατές τρεις παρακαταθήκες του εκλιπόντος: Η πρώτη είναι «η αταλάντευτη πίστη του στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και η διαρκής προσπάθειά του να συγκλίνει η Ελλάδα με τα πιο ανεπτυγμένα κράτη της Ευρώπης». Η δεύτερη ήταν ο τρόπος διακυβέρνησής του με πρωταγωνιστή το μπλοκάκι που κατέγραφε μεθοδικά τις προτεραιότητες που από διακηρύξεις έπρεπε να γίνουν πράξη, με σχεδιασμό επίπονη δουλειά και έλεγχο, με στόχο το μετρήσιμο αποτέλεσμα. Η τρίτη, κατά τον πρωθυπουργό, είναι ότι ο Κώστας Σημίτης, εκτός από την ενασχόλησή του με την πολιτική, πάντα έβρισκε χρόνο να διαβάζει, να ακούει μουσική, να παρακολουθεί θέατρο, και αγάπησε τον ρόλο του απλού συζύγου και του πατέρα.
Όπως υπογράμμισε, στο μέλλον πολλοί αναλυτές θα ασχοληθούν με το έργο του εκλιπόντα «με τα σωστά και τα λάθη του, όπως και για αυτά που επιδίωξε και ποτέ δεν είδε να πραγματοποιούνται», και συμπλήρωσε πως πρόκειται για τη διαχρονική μοίρα και το τίμημα όποιου αποφασίζει να δράσει στη δημόσια σφαίρα.
Στάθηκε στη συνέχεια σε ορισμένα «αποστάγματα της πορείας» του Κώστα Σημίτη, όπως η ρήση του για την κυβέρνηση, η οποία υπάρχει όχι για να διαιωνίζει την εξουσία της αλλά για να διαμορφώνει μία καλύτερη κοινωνία με λέξεις κλειδιά, το σχέδιο και την συγκυρία, επιδιώκοντας τις συναινέσεις αλλά βαδίζοντας και κόντρα στο ρεύμα, ώστε το κόστος που θα καταβληθεί να είναι μικρότερο από το όφελος που θα προκύψει. Επίσης, είπε ότι στην προσπάθεια εφαρμογής των παραπάνω δοκιμάζεται η ικανότητα της πατρίδας μας να απαλλαγεί από βαρίδια και παθογένειες του παρελθόντος.
Αναφερόμενος στις επιτυχίες του Κώστα Σημίτη τόνισε την δημοκρατική συνέπειά του, τις σοβαρές υποδομές που απέκτησε η χώρα κατά τη διάρκεια των θητειών του, και τα δύο καθοριστικά βήματα που σηματοδότησαν την ευρωπαϊκή προοπτική τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου.
«Ας κρατήσουμε τα καλύτερα από τη διαδρομή του και το γεγονός ότι δεν μπήκε ποτέ στον πειρασμό να μεταλλαχθεί, να γίνει αρεστός προσχωρώντας σε ένα ξένο προς τον ίδιο μοντέλο συμπεριφοράς, διατηρώντας ταυτόχρονα τη διακριτική απλότητα για να επενδύσει αυτή τη ζωή του και μετά την απόσυρσή του από το δημόσιο προσκήνιο», σημείωσε ο πρωθυπουργός.
Επιπλέον, ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε τον Κώστα Σημίτη «μία εξαίρεση στον πολύβουο κόσμο των συνθημάτων» και υπογράμμισε ότι «αυτό είναι ένα πολύτιμο παράσημο, το οποίο κατέκτησε με τη στάση του χωρίς ο ίδιος ποτέ να το διεκδικήσει ή να το διαφημίσει».
Τέλος, τόνισε ότι ο Κώστας Σημίτη επέλεξε έναν επίλογο με νόημα, ώστε να είναι και γι’ αυτό άξιος τιμής και μνήμης.
Νίκος Ανδρουλάκης: «Το ΠΑΣΟΚ αποχαιρετά τον δεύτερο ιστορικό του ηγέτη μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου»
«Η πατρίδα μας τιμά σήμερα τον πρωθυπουργό που έκανε πράξη την ισχυρή Ελλάδα στην Ευρώπη και σφράγισε ανεξίτηλα τη μεταπολιτευτική ιστορία του τόπου», υπογράμμισε ο Νίκος Ανδρουλάκης αποχαιρετώντας τον Κώστα Σημίτη, «τον δεύτερο ιστορικό του ηγέτη, μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου».
«O πολιτικός κόσμος της χώρας γίνεται φτωχότερος, καθώς έχασε μια σπουδαία προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας, που εμπλούτιζε δημιουργικά και με ορθό λόγο τον δημόσιο διάλογο», είπε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής εκφωνώντας τον επικήδειο του στην κηδεία του πρώην πρωθυπουργού στη Μητρόπολη.
«Αγαπημένε μου πρόεδρε, με βαθιά συγκίνηση θυμάμαι το μικρό βιβλιαράκι που μου δώρισες σε μια από τις πρώτες μας συζητήσεις. Μια έκδοση του Ομίλου Αλέξανδρου Παπαναστασίου, που είχες ιδρύσει με άλλους ανήσυχους δημοκράτες αγωνιστές στα χρόνια της νιότης σου. Με έκανες κοινωνό της πολιτικής σκέψης σου και των ιδανικών με τα οποία πάντα αγωνιζόσουν ενάντια στη συντήρηση και τη μοιρολατρία», συνέχισε ο κ. Ανδρουλάκης σε προσωπικό τόνο. «Όποιος διαβάσει εκείνο το κείμενο, αντιλαμβάνεται ότι ο Κώστας Σημίτης δεν έδινε μάχες τακτικής. Είχε εντοπίσει από νωρίς τις ιστορικές ρίζες των παθογενειών του κράτους και είχε διαμορφώσει το πολιτικό όραμα για την υπέρβασή τους. Γι’ αυτό και ήταν διαρκής η πάλη του προέδρου μας απέναντι στον πελατειασμό, τα στερεότυπα και τα κατεστημένα που καθηλώναν την κοινωνία και τη Δημοκρατία», ανέφερε.
«Με δημιουργικές ρήξεις, πολλές φορές κόντρα στο ρεύμα, έκανες πράξη την Ελλάδα της εθνικής αυτοπεποίθησης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της εξωστρέφειας», είπε. Σημείωσε ότι ο Κώστας Σημίτης «γι’ αυτές τις αξίες αγωνίστηκε από τα μετεμφυλιακά χρόνια, τα χρόνια της χούντας αλλά και αργότερα στη μεταπολίτευση μέσα από το ΠΑΣΟΚ» και συσπείρωσε μια μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία γύρω από το πολιτικό όραμα του εκσυγχρονισμού, «δίνοντας του όμως ξεκάθαρα προοδευτικό περιεχόμενο, όπως πιστοποιεί το έργο σου, πολύ πριν οι λέξεις χάσουν το πραγματικό τους νόημα». Επισήμανε ότι ο Κώστας Σημίτης υποστήριζε ότι «καμία μεταρρύθμιση δεν είναι πολιτικά ουδέτερη» και συνέχισε: «Ως “αριστερός με σοσιαλδημοκρατικές ιδέες”, όπως αυτοχαρακτηριζόσουν, πίστευες ότι η πραγματοποίηση του εκσυγχρονισμού δεν αποτελεί απλώς μια τεχνοκρατική διαδικασία, αλλά συνεπάγεται κινητοποίηση και κοινωνικό αγώνα. Ο πολίτης σε αυτήν τη διαδικασία πρέπει να έχει αξία και να είναι συμμέτοχος. Αλλιώς καμία μεταρρύθμιση δεν πρόκειται να αντέξει μακροπρόθεσμα».
Πρόσθεσε ότι «η σημασία των παραπάνω θέσεων καταδείχθηκε στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης», μια κρίση που, όπως τόνισε, ο πρώην πρωθυπουργός «έγκαιρα και με τόλμη» είχε προειδοποιήσει από το βήμα της Βουλής το 2008.
Ο κ. Ανδρουλάκης είπε ότι «το έργο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1996-2004 συνδέθηκε με μια από τις πιο δημιουργικές περιόδους της σύγχρονης Ελλάδας» και ότι «ο Κώστας Σημίτης υπήρξε ο καταλληλότερος ηγέτης, σε μια εποχή ραγδαίων μεταβολών και τεράστιων προκλήσεων: Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είχε εισέλθει σε ανεπίστρεπτη πορεία, ενώ η εντεινόμενη παγκοσμιοποίηση απαιτούσε επεξεργασμένο σχέδιο προσαρμογής από τα εθνικά κράτη, ώστε να μη βυθιστούν ολόκληρες κοινωνίες στην παρακμή». Πρόσθεσε ότι «ο πολιτικός, που έλεγε λίγα αλλά σχεδίαζε και έπραττε πολλά, ένωσε τα χέρια με τον ελληνικό λαό στο δρόμο της σύγκλισης με τις πιο ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης», υπογραμμίζοντας ότι «τα επιτεύγματα της κυβέρνησης του είναι εθνικά, είναι σταθμοί στην ιστορία του τόπου. Η είσοδος της Ελλάδας στο ευρώ και η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση με άλυτο το Κυπριακό». Ο κ. Ανδουλάκης κάλεσε όλους να αναλογιστούν τις επιπτώσεις με τις οποίες θα ήταν αντιμέτωπος ο ελληνισμός από τις τουρκικές επιδιώξεις για διχοτόμηση του νησιού, «αν ο διορατικός αυτός ηγέτης δεν είχε σχεδιάσει και ολοκληρώσει αυτή τη μεγάλη εθνική επιτυχία».
«Ο Κώστας Σημίτης ήταν συνδιαμορφωτής της Ιστορίας, όχι επικοινωνιακό παρακολούθημά της. Ισότιμος συνομιλητής των ισχυρότερων ηγετών του κόσμου που πάντα ήξερε να κερδίζει με την αξιοπιστία και τον ρεαλισμό του», τόνισε. Επισήμανε ότι «εξέφραζε διακριτή άποψη στη βάση των δικών του ‘πιστεύω’, όπως έκανε αγωνιζόμενος για μια αυτοδύναμη ‘Ευρώπη των λαών’, ακόμα και αντιτασσόμενος στην αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, κάτι που κάποιοι έχουν ξεχάσει σήμερα». Είπε ότι «το 2004, άφησε την Ελλάδα πιο αισιόδοξη και ισχυρή από ποτέ» και ότι «η επιτυχημένη προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν απόδειξη ότι η χώρα, όταν διαθέτει ηγεσία με σχέδιο, μπορεί να αναδείξει τον καλύτερό της εαυτό».
Τόνισε ότι όμως η σημαντικότερη παρακαταθήκη που αφήνει «είναι το όραμα του για διαρκή κοινωνική σύγκλιση με τις πιο ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες». Επισήμανε ότι ο Κώστας Σημίτης πίστευε βαθιά ότι η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη στην υστέρηση και κάλεσε να φανταστούν όλοι πώς θα ήταν η πατρίδα μας σήμερα χωρίς τα μεγάλα έργα υποδομών όπως η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, η Εγνατία Οδός, το Μετρό, η Αττική Οδός, το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» κ.α.
«Σταθερές του προτεραιότητες ήταν το ισχυρό Κοινωνικό Κράτος, η στήριξη του κόσμου της εργασίας και η συνετή δημοσιονομική πολιτική», συνέχισε ο κ. Ανδρουλάκης. Είπε ότι «έδωσε πνοή στα δημόσια πανεπιστήμια όλης της χώρας. Στήριξε τη δημόσια υγεία με 11 νέα νοσοκομεία και εφάρμοσε μόνιμες κοινωνικές παρεμβάσεις, όπως το ΕΚΑΣ και η Βοήθεια στο Σπίτι. Προήγαγε τον θεσμικό εκσυγχρονισμό του κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης, με τη συνταγματική κατοχύρωση των ανεξάρτητων αρχών, την ίδρυση των ΚΕΠ και την προώθηση πλήθους μεταρρυθμίσεων που βελτίωσαν τη ζωή των πολιτών».
«Γιατί εν τέλει», υπογράμμισε ο Νίκος Ανδρουλάκης, «ο πραγματικός προοδευτικός εκσυγχρονισμός είναι ολόπλευρος». «Δεν σημαίνει μόνο οικονομική πρόοδο. Σημαίνει ταυτόχρονα ενίσχυση των θεσμών, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αναβάθμιση και όχι υποβάθμιση του κράτους δίκαιου. Σημαίνει διαφάνεια και υπευθυνότητα στη λήψη των αποφάσεων, δίκαιο μέρισμα στην ανάπτυξη και όχι διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων», τόνισε. Στο ίδιο πλαίσιο σημείωσε ότι «πραγματικός εκσυγχρονισμός σημαίνει ένα δικαιότερο φορολογικό σύστημα που στηρίζει τον κόσμο της εργασίας. Αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την περιφερειακή ανάπτυξη και όχι για την πελατειακή νομή τους από ισχυρά συμφέροντα».
«Αυτή ακριβώς είναι η πολιτική παρακαταθήκη του Κώστα Σημίτη, η οποία αποτελεί διαρκές κοινωνικό ζητούμενο και πολιτική πυξίδα του Κινήματός μας», τόνισε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής.
«Αγαπημένε μας πρόεδρε, πορεύτηκες με ένα σπάνιο πολιτικό ήθος στη δημόσια παρουσία σου. Πάντα παρών στις μεγάλες μάχες της παράταξής μας. Η ακεραιότητα, η θεσμικότητα και η μεθοδικότητά σου έγραψαν ιστορία. Ανήκεις πλέον στο Πάνθεον των μεγάλων Ευρωπαίων ηγετών», είπε ο κ. Ανδρουλάκης. «Σε μια εποχή που η φιλελεύθερη δημοκρατία και η κοινωνική συνοχή απειλούνται, σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί, όπως εσύ, αποτελούν φάρους για όλους εμάς που μοιραζόμαστε τις ίδιες πολιτικές πεποιθήσεις», συνέχισε, «αλλά και στην προσωπική σου ζωή υπήρξες υπόδειγμα σεμνότητας και απλότητας. Πάντοτε διακριτικά, χωρίς τυμπανοκρουσίες και ηθικολογίες».
«Ήσουν το πολιτικό αντίδοτο στην αλαζονεία της εξουσίας. Μας έδειξες ότι πολλά που φαίνονται ανέφικτα, είναι στο χέρι μας να τα πετύχουμε. Ότι ένας διαφορετικός δρόμος απέναντι στη συντήρηση, είναι εφικτός: Αυτόν τον προοδευτικό πατριωτισμό υπηρέτησες σε όλη σου τη διαδρομή», τόνισε.
«Σήμερα η Ελλάδα υποκλίνεται σε έναν από τους μεγαλύτερους ηγέτες της σύγχρονης Ιστορίας της. Αιωνία σου η μνήμη αγαπημένε μας πρόεδρε», είπε ο Νίκος Ανδρουλάκης ολοκληρώνοντας τον επικήδειο του για τον Κώστα Σημίτη, εκφράζοντας τα ειλικρινή συλλυπητήρια του στην οικογένειά του.
Τάσος Γιαννίτσης: «Αφιέρωσε όλη τη ζωή του ώστε η Ελλάδα να ανέβει ψηλότερα»
Για ένα κορυφαίο πρόσωπο της πολιτικής σκηνής του τόπου έκανε λόγο ο Τάσος Γιαννίτσης στον επικήδειο που εκφώνησε στην κηδεία του Κώστα Σημίτη.
Αναφερόμενος στον πρώην πρωθυπουργό, ο Τάσος Γιαννίτσης υπογράμμισε ότι «μας έκανε υπερήφανους, μας έδωσε υπόσταση και αφιέρωσε την ζωή του όλη ώστε η Ελλάδα να ανέβει ψηλότερα. Και την πήγε», ενώ σημείωσε ότι ο Κώστας Σημίτης «κατανόησε, από πολύ νωρίς, ότι η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη θα καθοριζόταν από την ικανότητά του να συλλάβει “τον σφυγμό της ιστορίας, ν σφυγμό της εποχής”, να τον μεταδώσει στο κόμμα του, και, στη συνέχεια, στην κοινωνία, ώστε να τον ακολουθήσουν. Τα πέτυχε», τόνισε.
Πρόσθεσε δε ότι «δεν έκανε τίποτα που να φέρει την Ελλάδα προς τα πίσω», αλλά ότι «έχοντας απόλυτη αίσθηση του εθνικού συλλογικού συμφέροντος προχώρησε μπροστά, συχνά με ισχυρό προσωπικό και πολιτικό κόστος, γνωρίζοντας τι έπρεπε να κάνει για τη χώρα».
Υποστήριξε ότι «η Ελλάδα στάθηκε τυχερή που ο Κωνσταντίνος Σημίτης βρέθηκε στην κορυφή της διακυβέρνησης σε μια κρίσιμη φάση». Σχολίασε ότι «ο Σημίτης συνάντησε πολλές δυσκολίες, αντιδράσεις και μικροψυχίες», για να τονίσει ότι «έμεινε σταθερός στους στόχους του, έβαλε τη χώρα του πάνω από τον εαυτό του, και γι’ αυτό αναδείχθηκε σε κορυφαία πολιτική προσωπικότητα».
«Από το 1996, που ανέλαβε ως πρωθυπουργός, δημιούργησε μια ιδιαίτερη αύρα για τον εκσυγχρονισμό και την αναγκαία στροφή στην πορεία της κοινωνίας. Οι αλλαγές εκείνης της περιόδου δεν προσδιορίζονται με αποσπασματικές αναφορές στη μία ή την άλλη πολιτική ή σε ειδικά μέτρα. Αφορούσαν μια συνολική αντίληψη, που την εξέπεμπε ο ίδιος με τις ομιλίες, τις πράξεις, τη συμπεριφορά του, η οποία διαχεόταν σε περισσότερα πεδία: στο κυβερνών κόμμα, στους συνεργάτες του, σε αξίες ή αντιλήψεις», είπε. Υπογράμμισε ότι «όλα αυτά σήμαιναν και την οικοδόμηση, βήμα-βήμα, της αξιοπιστίας και του βάρους της Ελλάδας και σε θέματα εξωτερικών σχέσεων, όπως τη θέση της στο ευρωπαϊκό σύστημα, την ένταξη της Κύπρου, τη διασφάλιση κοινοτικών πόρων, τον ρόλο στα Βαλκάνια, τα θέματα με την Τουρκία».
«Είμαστε σήμερα όλοι εδώ, για να τον τιμήσουμε για όσα έκανε για τη χώρα, για εμάς όλους, για το μέλλον μας», είπε ο κ. Γιαννίτσης, επισημαίνοντας ότι «εκτός από την τιμή που οφείλουμε στον ίδιο, είμαστε εδώ και για να συμπαρασταθούμε στην οικογένειά του, τους πολυαγαπημένους του Δάφνη, Μαριλένα, Φιόνα, Γιολάντα και Παύλο».
Ο κ. Γιαννίτσης ανέφερε ότι «κάποια στιγμή, ένας άνθρωπος γκρεμίζεται και τότε, η ιστορία αρχίζει από μια νέα αφετηρία, όπου όμως όσοι έφυγαν, είναι τμήμα της ζωής που συνεχίζεται, που περιλαμβάνει τη μνήμη και την οδύνη για ένα αγαπημένο πρόσωπο. Ακριβώς, σήμερα, είναι μια τέτοια αφετηρία και είμαστε εδώ για ένα προσκύνημα οδύνης».
Κλείνοντας σε προσωπικό τόνο είπε ότι θα σκέφτεται τον Κωνσταντίνο Σημίτη «όχι τόσο για τις τυπικές διαδικασίες, τις διασκέψεις, τους προβληματισμούς για πολιτικές και κοινωνικές επιλογές ή για πολιτικές κριτικές», αλλά «κυρίως θα τρέχει ο νους μου στις μη επίσημες συναντήσεις μας, στις σκέψεις που ανταλλάσσαμε, στις ανθρώπινες στιγμές, και, ακόμα, στη συμπαράστασή σου σε δύσκολες, δικές μου, προσωπικές στιγμές». «Καλό ταξίδι Πρόεδρε, η Ελλάδα πενθεί για την απώλειά σου. Καλό ταξίδι Κωνσταντίνε, σε αποχαιρετούμε με σεβασμό και ευγνωμοσύνη», ανέφερε καταληκτικά.
Γιάννης Βούλγαρης: «Ο Σημίτης συνομιλεί τώρα με την Ιστορία»
Η 8ετια Σημίτη ήταν κάτι παραπάνω από μια 8ετια ΠΑΣΟΚ, τόνισε ο ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Γιάννης Βούλγαρης στον επικήδειο που εκφώνησε στην κηδεία του Κώστα Σημίτη, στη Μητρόπολη Αθηνών.
Ο Γιάννης Βούλγαρης τόνισε ότι «το 2004 παρέδωσε μια Ελλάδα καλύτερη απ’ αυτή που είχε παραλάβει. Ο Κώστας Σημίτης γνώρισε την πολιτική ως ρίσκο. Παιδί αριστερών γονέων γνώρισε την ταραχώδη περίοδο του εμφυλίου. Όταν η ιστορία έφερε τις προσδοκίες στο μέτρο του εφικτού, ο Σημίτης δεν υποτάχθηκε στο εφήμερο της τρέχουσας πολιτικής. Υπηρέτησε το ΠΑΣΟΚ μέχρι το τέλος της ζωής του».
«Η 8ετια Σημίτη ήταν κάτι παραπάνω από μια περίοδο του ΠΑΣΟΚ. Η κοινωνία τον επέβαλε στο ΠΑΣΟΚ», σημείωσε στον επικήδειο.
«Τον αποχαιρετούν με σεβασμό οι Έλληνες και οι Ελληνίδες που τον λογαριάζουν στους πρωτομάστορες της σύγχρονης ευρωπαϊκής δημοκρατικής Ελλάδας», είπε ο καθηγητής Γιάννης Βούλγαρης. Σχολίασε ότι «ακούγεται συχνά ότι ο ιστορικός του μέλλοντος θα αξιολογήσει το έργο του», για να τονίσει ότι «ασφαλώς οι ιστορικοί θα συνεχίσουν να μελετούν το έργο του, όμως η Ιστορία έχει ήδη μιλήσει. Γιατί τα μεγάλα είναι πραγματικά μεγάλα, είναι ιστορικοί σταθμοί στην πορεία του έθνους: ΟΝΕ, Ευρώ, Κύπρος, μεγάλα έργα, ανεξάρτητες αρχές και πολλά άλλα».
Μιλώντας γενικότερα για τον εκλιπόντα είπε μεταξύ άλλων πως «όταν τα μεγάλα οράματα της Αριστεράς του 20ού αιώνα διαψεύστηκαν και η Ιστορία έφερε τις προσδοκίες στα μέτρα του εφικτού ο Σημίτης δεν υποτάχθηκε στο εφήμερο της τρέχουσας πολιτικής, διατήρησε την κριτική στάση και την μαχητική μεταρρυθμιστική προοπτική, υπηρέτησε το ΠΑΣΟΚ μέχρι το τέλος της ζωής του».
«“Ήμουν συνιδρυτής” θα υπενθυμίσει σε κάποιες στιγμές έντασης στον ιδρυτή Ανδρέα Παπανδρέου- όμως η πρωθυπουργία Σημίτη 1996-2004 δεν ήταν μια στενά οκταετία ΠΑΣΟΚ. Ήταν κάτι παραπάνω. Μια ιδιαίτερη περίοδος, η περίοδος Σημίτη», είπε.
Σημείωσε πως «η κοινωνία τον επέβαλε στο ΠΑΣΟΚ, το σύνθημα εκσυγχρονισμός και εξευρωπαϊσμός δεν ήταν μια τεχνοκρατική υπόσχεση, ήταν το ιστορικό αίτημα μιας χώρας που κινδύνευε να μείνει πίσω, να χάσει την επαφή με τη βασική δυναμική τής εποχής της. Αυτή την εντολή έδωσε ο λαός δύο φορές, τον επέλεξαν γιατί ήταν προετοιμασμένος να ανταποκριθεί στον νέο εθνικό στόχο. Η Ελλάδα χρειαζόταν ένα άλμα, μια βαθιά τομή με βαρύνουσα γεωπολιτική σημασία από εκείνες που κλειδώνουν την πορεία μίας χώρας τις επόμενες δεκαετίες».
Όπως είπε, σε τέτοιες στιγμές ο ρόλος της ηγεσίας είναι καθοριστικός και ότι «σε τέτοιες στιγμές ξεχώρισαν οι μεγάλες ηγέτες της εθνικής μας διαδρομής από τον Μαυροκορδάτο και τον Τρικούπη έως τον Ελευθέριο Βενιζέλο, έτσι προχώρησε η νεότερη Ελλάδα». Προσέθεσε ότι ο Κώστας Σημίτης κατάφερε να έρθει η Ελλάδα κοντά στον πυρήνα της Ευρώπης και πως «ανταποκρίθηκε με συνέπεια στο μείζον, κατακτώντας μία θέση ανάμεσα στους σημαντικούς ηγέτες της Ελλάδας, λοιδορούμενος και κάποιες φορές από συντηρητικές και λαϊκίστικες φωνές ακόμα και με ανήθικο τρόπο». Ανέφερε ότι «ο Κώστας Σημίτης έκανε τη δουλειά και ύστερα αποσύρθηκε παρεμβαίνοντας και συμβουλεύοντας για κρίσιμα ζητήματα σε κρίσιμες στιγμές, κρατώντας δηλαδή τον ρόλο που αρμόζει σε πρώην πρωθυπουργό». «Ο Σημίτης δεν ήταν μόνο ένας Έλληνας πολιτικός που προσέβλεπε στην Ευρώπη, ήταν και Ευρωπαίος πολιτικός που συνέβαλε ευθέως στην οικοδόμησή της, περισσότερο από όσο το επέτρεπε η μικρή χώρα που εκπροσωπούσε».
Τόνισε ότι «συνένωσε τον πατριωτισμό και τον ευρωπαϊσμό κατά τρόπο ακατάλυτο» και πως «υπηρέτησε την πατρίδα και το ανώτατο λειτούργημα με τον δικό του τρόπο χωρίς υποχωρήσεις, με σταθερή προσήλωση στον στόχο, ακατάβλητο πείσμα, μεθοδικότητα, πολύ αποφασιστικότητα» και ότι «από αυτά πήγαζε άλλωστε η θεμελιακή αισιοδοξία που κατά βάθος τον διέκρινε».
Ακόμη, υπογράμμισε ότι ο Κώστας Σημίτης «ήταν πολιτικός και διανοούμενος, με αυθεντική αγάπη για τη γνώση, την κουλτούρα και τις τέχνες» και ότι ακολούθησε έναν απόλυτο ηθικό κώδικα προσωπικής συμπεριφοράς και αυτό μάλιστα σε «περιόδους πολιτισμικής χαλαρότητα στα πέριξ», ότι εξέπεμπε αξιοπρέπεια και ευγένεια με διαθεσιμότητα στον άλλον και σεβασμό στο συνομιλητή έτοιμος να ακούσει περισσότερο παρά να μιλήσει ο ίδιος. «Αυτή η προσωπική αξιοπρέπεια και ετοιμότητα βρήκε στίγμα και ενισχύθηκε από τη σύντροφό ολόκληρης της ζωής του, την κυρία Δάφνη Σημίτη, και αυτές τις αξίες μετέδωσαν στις κόρες τους Μαριλένα και Φιόνα», συνέχισε και ολοκλήρωσε τον επικήδειο του αποχαιρετώντας τον Κώστα Σημίτη με την αναφορά: «Θα τον θυμόμαστε με βαθύ σεβασμό να μας παρακινεί πάντα σαν παράδειγμα εγρήγορσης, επιμονής και θέλησης. Ο Σημίτης συνομιλεί τώρα με την Ιστορία».
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ένας τρυφερός, συναισθηματικός, σεμνός άνθρωπος»
«Αποχαιρετώ μια ολόκληρη εποχή» τόνισε ο ομότιμος καθηγητής της Κοινωνιολογίας, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, στον επικήδειο που εκφώνησε στην κηδεία του Κώστα Σημίτη, κάνοντας λόγο για έναν τρυφερό, συναισθηματικό και σεμνό άνθρωπο.
Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσουκαλάς αναφέρθηκε εκτενώς σε εικόνες της προσωπικής σχέσης τους με τον Κώστα Σημίτη από τα παιδικά χρόνια τους και έπειτα. Είπε ότι πρωτογνώρισε τον Κώστα Σημίτη όταν ο Νίκος Πουλαντζάς -που ήταν συμμαθητής του πρώην πρωθυπουργού στο Πειραματικό-, ήρθε και τον κάλεσε να γνωρίσει τον Κώστα Σημίτη μετά το ποδόσφαιρο. «Πράγματι παίξαμε ποδόσφαιρο στην οδό Αναγνωστοπούλου δίπλα στην πλατεία Δεξαμενής και από εκεί άρχισα και εγώ να συναγελάζομαι και με τον Σημίτη».
Είπε ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι μετά από τόσες δεκαετίες θα βρισκόταν εκείνος εδώ για να αποχαιρετήσει τον Κώστα Σημίτη «και μαζί με αυτόν μια ολόκληρη εποχή», «ένα κόσμο που δεν υπάρχει πια, έναν “μετα-κόσμο” που προσλαμβάνεται πλέον με τη μορφή αχνών και δυσερμήνευτων σημάτων που δεν ξέρουμε ακριβώς τι πάνε να πουν».
Σε έντονα προσωπικό τόνο ο κ. Τσουκαλάς είπε ότι ο αποχαιρετισμός γίνεται ακόμα πιο δύσκολος γιατί στα δικά του μάτια ο εκλιπών «δεν ταυτίζεται με κανένα τρόπο με την εικόνα που προβάλλεται μέσα από την πλημμυρίδα των δημοσιευμάτων -εγκωμιαστικών ή μη δεν έχει σημασία-, που ακολούθησαν την είδηση του θανάτου του, γιατί στο βάθος εγώ πιστεύω ότι ο Σημίτης ήταν ένας άλλος άνθρωπος, παρέμενε πάντα ένας ιδιωτικός άνθρωπος, ένας τρυφερός άνθρωπος, ένας συναισθηματικός, σεμνός άνθρωπος που ασχολιόταν με τον περίγυρό και δεν το έδειχνε ποτέ. Έκανε ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει τους άλλους χωρίς να αφήσει ποτέ να εννοηθεί δημόσια ότι αυτό έκανε».
Είπε, μεταξύ άλλων, ότι ο Κώστας Σημίτης ήταν «έμμονα προσανατολισμένος στην ανάγκη βελτίωσης της χώρας μας, εξέφραζε την βαθιά πεποίθηση ότι η δημοκρατική Ελλάδα πρέπει να λειτουργεί μέσα στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, όχι για λόγους που αναφέρονται στο παρελθόν στην αρχαία Ελλάδα, αλλά για λόγους που αναφέρονται στο παρόν και κυρίως στο μέλλον». «Η αδιαπραγμάτευτη σημασία της ένταξης της χώρας στην ευρωζώνη, η επέκταση και ο εμπλουτισμός του κοινωνικού κράτους και η ιδιαίτερη σημασία που απέδιδε στην κοινωνία των πολιτών και στον πολιτισμό εξέφραζαν πεποιθήσεις που παρέμειναν αμετακίνητές και γι’ αυτό δεν άφηνε τίποτα στην τύχη». «Ίσως», εξήγησε ο κ. Τσουκαλάς, «γιατί η τύχη στερείται αξιακών προδιαγραφών, δεν υπόκειται σε κανόνες, είναι άναρχη και συχνά είναι και άδικη. Έτσι κατά κάποιο τρόπο Σημίτης προσπαθούσε όχι να πάρει την τύχη με το μέρος του, αλλά να καλλιεργήσει ο ίδιος ορθολογικά τα προϊόντα της τύχης».
«Ήρθε όμως μία στιγμή, αλίμονο, που ο προγραμματισμός της τύχης έμεινε στον αέρα», συνέχισε μιλώντας για τον θάνατο του πρώην πρωθυπουργού: «…δεν μπορούσε ίσως ποτέ να φανταστεί ο Κώστας Σημίτης ότι στους Αγίους Θεοδώρους, στο σπίτι σας, με θέα την ομορφιά της ελληνικής θάλασσας, θα άφηνε την τελευταία του πνοή και ότι το τελευταίο πράγμα που αντίκρισε είναι η θάλασσα που λάτρεψε. Ίσως λοιπόν για μια φορά η τύχη να υπήρξε δίκαιη ίσως και μεγαλόψυχη, ο “ψυχρός αποστασιοποιημένος” υποτίθεται Σημίτης επέστρεφε στην αδρή αγκαλιά τής παιδικής του αισθαντικότητας».
Η πομπή
Η Εξόδιος Ακολουθία ολοκληρώθηκε το μεσημέρι της Πέμπτης και το φέρετρο με την σορό του Κώστα Σημίτη βγήκε από τη Μητρόπολη Αθηνών χειροκροτούμενο, ενώ ο συγκεντρωμένος κόσμος έξω από τη Μητρόπολη φώναζε «Αθάνατος».
Μετά την τελετή, η πομπή κατευθύνθηκε πεζή προς το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών με μια μικρή στάση στη Βουλή και το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, ενώ φτάνοντας στο Α’ Νεκροταφείο, άγημα απέδωσε τιμές.
Δείτε την στιγμή που οι παρευρισκόμενοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα, όταν η πομπή πέρασε μπροστά από την Βουλή
Με τον δικό τους τρόπο τίμησαν οι υπάλληλοι της Βουλής τον Κώστα Σημίτη, όταν η πομπή με το φέρετρό του έκανε μία μικρή στάση έξω από το Κοινοβούλιο.
Οι υπάλληλοι είχαν βγει στον εξωτερικό χώρο του κτιρίου για να τιμήσουν την μνήμη του πρώην πρωθυπουργού και παρέμειναν σιωπηλοί σε ένδειξη σεβασμού προς το πρόσωπό του.
Αρκετός ήταν ο κόσμος που προπορεύτηκε της πομπής και περίμενε τον πρώην πρωθυπουργό στο νεκροταφείο για να τον αποχαιρετήσει.