Ήταν 26 Σεπτεμβρίου, όταν οι σεισμολόγοι κατέγραψαν μια σειρά από εκρήξεις που εντοπίστηκαν γρήγορα στον πυθμένα της Βαλτικής Θάλασσας. Σύντομα έγινε σαφές ότι οι εκρήξεις αυτές είχαν πλήξει τους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 που συνδέουν τη Ρωσία με τη Γερμανία.
Η υπόθεση αυτή έβαλε στο στόχαστρο για μία ακόμα φορά τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, με πολλούς να θεωρούν τη Μόσχα υπεύθυνη για τη δολιοφθορά. Το Κρεμλίνο από την πλευρά του αρνείται τις κατηγορίες και υποδεικνύει ως υπευθύνους τους «Αγγλοσάξονες».
Αλληλοκατηγορίες
Πέρα από το blaming game, η μεγάλη αυτή ζημιά ανέδειξε την ευπάθεια των ενεργειακών δικτύων της Ευρώπης.
Τις ανησυχίες ενίσχυσαν τις εβδομάδες που ακολούθησαν, μια σειρα από γεγονότα:
Παρέλυσαν οι σιδηροδρομικές συγκοινωνίες στη βόρεια Γερμανία μετά από «βλάβη στο ψηφιακό δίκτυο GSM-R (Global System for Mobile Communications- Rail)» που ρυθμίζει την απαραίτητη ηλεκτρονική επικοινωνία για την ομαλή διεξαγωγή των δρομολογίων. Ο εκπρόσωπος της DB ανέφερε ότι πρόκειται για «δολιοφθορά». Την πληροφορία επιβεβαίωσε ο υπουργός Μεταφορών Φόλκερ Βίσινγκ, λέγοντας ότι, τουλάχιστον σε δύο σημεία, έχουν κοπεί καλώδια.
Επιπλέον η Νορβηγία άρχισε να ανιχνεύει «ασυνήθιστα υψηλή» δραστηριότητα drone κοντά στις υπεράκτιες ενεργειακές εγκαταστάσεις της.
«Περίεργες υποθέσεις»
«Έχουμε δει μια σειρά από πολύ περίεργες επιθέσεις», λέει ο Ευάγγελος Ουζούνης, επικεφαλής ανάπτυξης πολιτικής στον οργανισμό κυβερνοασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Το ενεργειακό δίκτυο είναι τεράστιο και δεν μπορεί να προστευτεί».
Όπως υπογραμμίζει το Bloomberg αναλύοντας το θέμα, οι ανησυχίες ενισχύθηκαν ακόμα περισσότερο στις 15 Νοεμβρίου όταν ένας πύραυλος έπληξε ένα χωριό στην Πολωνία, μέλος του ΝΑΤΟ.
Μετά τις επιθέσεις στο Nord Stream, τα μέλη του ΝΑΤΟ έχουν αυξήσει την παρακολούθηση με δορυφόρους, αεροσκάφη, πλοία και υποβρύχια, δημιουργώντας κάτι σαν ασπίδα κατά των drones για τη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα.
Και το Ηνωμένο Βασίλειο λέει ότι θα επενδύσει σε ειδικά πλοία για να θωρακίσει την ασφάλεια των υποθαλάσσιων αγωγών και καλωδίων δεδομένων.
«Η Ρωσία θέλει να πιέσει τα πράγματα και να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ», λέει στο Bloomberg η Κριστίν Μπερζίνα του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ στην Ουάσιγκτον.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό κάποιες ενεργειακές υποδομές χαρακτηρίζονται πιο ευάλωτες και διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για πιθανή δολιοφθορά.
Οι πιο ευάλωτες τοποθεσίες
Ο αγωγός της Βαλτικής
Σύμφωνα με το δημοσίευμα ο αγωγός μπορεί να μεταφέρει έως και 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (353 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια) φυσικού αερίου ετησίως από τη Νορβηγία στην Πολωνία, μέσω της Δανίας. Εγκαινιάστηκε την ημέρα των εκρήξεων του Nord Stream και επιτρέπει στην Πολωνία και στα κράτη της Βαλτικής να διαφοροποιήσουν τον ενεργειακό εφοδιασμό.
Αν και η χωρητικότητά του είναι μόνο το ένα δέκατο του Nord Stream, κάθε κομμάτι μετράει καθώς οι τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη είναι πολύ υψηλές, παρά τον πιο ήπιο μέχρι στιγμής καιρό που έχει μείωσει τη ζήτηση.
Μια διακοπή του συστήματος θα ήταν ένα σκληρό πλήγμα για την Πολωνία, η οποία έχει μικρή αποθήκευση αερίου. Και θα ήταν ένα έμμεσο χτύπημα για τους Ουκρανούς, περίπου 1 εκατομμύριο από τους οποίους έχουν αναζητήσει καταφύγιο στην Πολωνία.
ESTlink και NordBalt
Τυχόν δολιοφθορά στα υποθαλάσσια αυτά καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας θα ήταν τόσο ενοχλητική όσο και εξαιρετικά συμβολική, καθώς θα απομόνωναν τις πάλαι ποτέ σοβιετικές δημοκρατίας, τη Φινλανδία και τη Σουηδία, που πλέον σχεδιάζουν να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ.
Το NordBalt των 700 μεγαβάτ συνδέει τη Σουηδία με τη Λιθουανία. Τα δύο καλώδια ESTlink, συνολικής ισχύος 1.000 MW, συνδέουν την Εσθονία και τη Φινλανδία, η οποία αναμένει συνεχόμενα μπλακ άουτ αυτόν τον χειμώνα μετά τη διακοπή των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από τη Ρωσία.
Το δημοσίευμα του Bloomberg καταλήγει χαρακτηρίζοντα ως έναν ακόμα πιθανό στόχο για σαμποτάζ τους σταθμούς αποθήκευσης LNG