Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε εκφράσει την επιθυμία εδώ και καιρό να επισκεφτεί την Οδησσό, προκειμένου να απευθύνει μήνυμα στήριξης στην Ουκρανία, καθώς και μήνυμα προς το ελληνικό στοιχείο της χώρας, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της ελληνικής παιδείας της Διασποράς και έδρα της Φιλικής Εταιρείας, σύμβολο των ιστορικών και πολιτιστικών δεσμών, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.
Η επίσκεψη οργανώθηκε υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας για λόγους ασφαλείας. Είχε συμφωνηθεί στην τελευταία τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο πρωθυπουργός με τον πρόεδρο της Ουκρανίας στο τέλος Ιανουαρίου. Στη συνέχεια αναζητήθηκε η κατάλληλη ημερομηνία μέσω διπλωματικών διαύλων, συνεχίζουν οι ίδιες πηγές.
«Ήθελα να έρθω ειδικά στην Οδησσό -καταφέραμε και βρήκαμε τον τρόπο να συντονίσουμε τα προγράμματά μας με τον Πρόεδρο Ζελένσκι- για να γνωρίζετε ότι είμαστε κοντά σας, στηρίζουμε την Ουκρανία, αλλά στηρίζουμε και εσάς στον αγώνα τον οποίον κάνετε να κρατήσετε ζωντανές τις ελληνικές σας ρίζες. Είμαι πολύ συγκινημένος για τη δυνατότητα που μου δίνετε να σας συναντήσω και νομίζω ότι όλοι είμαστε συγκλονισμένοι από την τραγωδία ειδικά του Ελληνισμού της Μαριούπολης. Θέλουμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας να αφήσουμε πίσω αυτές τις πολύ δύσκολες στιγμές και να κοιτάξουμε το μέλλον με περισσότερη αισιοδοξία. Αλλά πραγματικά σας ευχαριστώ που κάνατε τον κόπο να έρθετε σήμερα εδώ και πραγματικά σας εύχομαι το καλύτερο. Όλη η Ευρώπη στηρίζει τον αγώνα της Ουκρανίας για ελευθερία και ανεξαρτησία. Και φυσικά η Ελλάδα δεν μπορεί να λείπει από αυτήν την προσπάθεια», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
Όσον αφορά στη στήριξη της Ελλάδας προς την ευρωπαϊκή και ευρω-ατλαντική προοπτική της Ουκρανίας, υπενθυμίζεται ότι ο Πρόεδρος της Ουκρανίας είχε πραγματοποιήσει την πρώτη του επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα τον περασμένο Αύγουστο, κατόπιν της πρόσκλησης που του είχε απευθύνει ο πρωθυπουργός.
Το δείπνο και η Διακήρυξη των Αθηνών που είχε υιοθετηθεί κατά την επίσκεψη Ζελένσκι εξέπεμψε ισχυρό μήνυμα στήριξης της Ουκρανίας και της ευρω-ατλαντικής προοπτικής ολόκληρης της περιοχής και ακόμα ισχυρότερο μήνυμα ότι ο δρόμος αυτός για ολόκληρη την περιοχή περνά μέσα από την Αθήνα.
Οι έξι ώρες του Μητσοτάκη στην Οδησσό
Ο Πρωθυπουργός αρχικά επισκέφθηκε το λιμάνι της πόλης, όπου τον υποδέχτηκε ο Ουκρανός Πρόεδρος, και ενημερώθηκε για την λειτουργία του διαδρόμου εξαγωγής σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας και του Δούναβη.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέχεια μετέβη στο κτίριο διοίκησης του λιμένα Οδησσού, όπου είχε τετ α τετ συνάντηση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ακολούθησε συνάντηση με τη συμμετοχή των αντιπροσωπειών των δύο χωρών.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, ο Πρωθυπουργός επανέλαβε τη συνεχιζόμενη στήριξη της χώρας μας προς την Ουκρανία, καθώς και τη σταθερή στήριξη στην ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική προοπτική της.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε τη βούληση της Ελλάδας να συνδράμει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, με έμφαση στην Οδησσό, πόλη που έχει ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική σημασία για τη χώρα μας.
Εξετάστηκαν επίσης άλλοι τομείς συνεργασίας, όπως στον τομέα της ενέργειας, όπου η Ελλάδα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην λειτουργία του νότιου διαδρόμου εφοδιασμού της Ευρώπης και αναπτύσσει τον κάθετο συνδετήριο διάδρομο για την καλύτερη κάλυψη των αναγκών των Βαλκανίων και της ανατολικής Ευρώπης.
Οι δύο ηγέτες μετέβησαν αμέσως μετά στο οικιστικό συγκρότημα που επλήγη πριν λίγες μέρες με συνέπεια τον θάνατο 12 αμάχων, περιλαμβανομένων πέντε παιδιών, όπου κατέθεσαν ανθοδέσμες στο μνημείο προς τιμήν των θυμάτων.
Ο Πρωθυπουργός επισκέφθηκε στη συνέχεια το μουσείο της Φιλικής Εταιρείας, το οποίο στεγάζεται στην παλαιά κατοικία του εθνικού ευεργέτη Γρηγορίου Μαρασλή, και κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο που έχει εγερθεί στην αυλή του μουσείου προς τιμήν των τριών ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας, Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ και Εμμανουήλ Ξάνθο.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μάλιστα την ευκαιρία να συνομιλήσει με Έλληνες της Διασποράς και ομογενείς που συγκεντρώθηκαν ώστε να τον υποδεχτούν στον χώρο του μουσείου.
Επίθεση στην αυτοκινητοπομπή του Ζελένσκι πριν από την υποδοχή Μητσοτάκη
Στιγμές τρόμου έζησαν τα μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας η οποία βρέθηκε αντιμέτωπη με ρωσική πυραυλική επίθεση στην Οδησσό. Σύμφωνα με περιγραφές των μελών, ενώ τελείωνε η ξενάγηση του πρωθυπουργού στο λιμάνι της Οδησσού, ακούστηκε ο διαπεραστικός ήχος μίας σειρήνας, και δευτερόλεπτα αργότερα, μία πολύ ισχυρή έκρηξη, μόλις 300 μέτρα μακριά από την ελληνική και ουκρανική αποστολή.
«Μπήκαν στα κομβόι και οι δύο αποστολές, με την ελληνική αντιπροσωπεία να συμμορφώνεται στις οδηγίες της ουκρανικής πλευράς, η οποία άλλαξε, εν μέρει, το προγραμματισμένο δρομολόγιο της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουκρανία, ωστόσο αυτό δεν απέτρεψε τον πρωθυπουργό να ολοκληρώσει κανονικά την επίσκεψή του, κάνοντας όλες τις απαραίτητες στάσεις. Η ελληνική αποστολή διέμεινε έξι ώρες στην Οδησσό» αναφέρει ο δημοσιογράφος του ΑΝΤ1.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΝΤ1, το συγκεκριμένο ταξίδι του κ. Μητσοτάκη είχε «κλειδώσει» εδώ και 5 εβδομάδες.
Μητσοτάκης: «Εδώ γίνεται πραγματικός πόλεμος, κάθε μέρα»
«Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, φίλε Volodymyr, ευχαριστώ και εκ μέρους της αντιπροσωπείας μας γι΄ αυτήν την πολύ ζεστή υποδοχή. Θα ξεκινήσω εκφράζοντας τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια για τον αποτρόπαιο βομβαρδισμό της 2ας Μαρτίου κατά αστικών συγκροτημάτων εδώ στην Οδησσό.
Τον αποτροπιασμό μας για τις ενέργειες της Ρωσίας κατά της χώρας σας τον έχουμε εκφράσει πολλές φορές, αλλά δεν θα σταματήσει ποτέ να μας προκαλεί οδύνη τέτοιος βαθμός βιαιότητας και βαρβαρότητας, που οδηγεί στον θάνατο αμάχους, μικρά παιδιά, ακόμα και βρέφη.
Περιηγηθήκαμε σήμερα εδώ στην Οδησσό, επισκεφθήκαμε τον τόπο της ρωσικής επίθεσης και μου εντυπώθηκε ξεκάθαρα από τη μία η εικόνα της καταστροφής που έχετε υποστεί αλλά από την άλλη και η εικόνα της ανθεκτικότητας και της γενναιότητας του ουκρανικού λαού. Και είμαι διπλά συγκινημένος που βρίσκομαι σήμερα σε αυτήν την πόλη-μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού. Εδώ όπου η Φιλική Εταιρεία άναψε την φλόγα της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας, με το σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος», αλλά και στον τόπο-σύμβολο όπου αντιστέκεται ο ουκρανικός λαός παλεύοντας για τη δική του ελευθερία.
Μαζί με την Μαριούπολη, άλλωστε, η Οδησσός υπήρξε επί πολλούς αιώνες ζωτικός κόμβος του Ελληνισμού στις ακτές του Εύξεινου Πόντου. Και είχα την ιδιαίτερη χαρά πριν από λίγο να συναντήσω εκπροσώπους της ελληνικής ομογένειας, που αποτελούν τη ζωντανή συνέχεια της μακραίωνης αυτής σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών μας. Και καθώς στις μέρες μας η πόλη αποτυπώνει τον αγώνα κατά της ρωσικής εισβολής και κατοχής, κάνει διπλούς τους δεσμούς που ενώνουν τα κράτη, τις κοινωνίες, αλλά και την κοινή ιστορική μας διαδρομή.
Η παρουσία μου εδώ αντανακλά, πιστεύω, τον σεβασμό όλου του ελεύθερου κόσμου προς τον ηρωικό λαό σας. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει τη δέσμευση της πατρίδας μου, της Ελλάδας, να παραμείνει στο πλευρό σας. Συμπαραστάτης στη δίκαιη προσπάθεια να υπερασπιστείτε το έδαφός σας, την εθνική σας κυριαρχία, αλλά και την αξιοπρέπεια των δεκάδων εκατομμυρίων πολιτών της Ουκρανίας.
Είναι μία στάση αρχής, την οποία τηρήσαμε με συνέπεια από την πρώτη στιγμή, τόσο διμερώς, όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών. Γιατί τον 21ο αιώνα κανείς πόλεμος δεν μπορεί να ματώνει την καρδιά της Ευρώπης. Ούτε να παραβιάζει με βία το Διεθνές Δίκαιο και κυρίως τα καθορισμένα σύνορα και την εδαφική ακεραιότητα μίας ανεξάρτητης χώρας.
Γνωρίζετε καλά, αγαπητέ Volodymyr, ότι η χώρα μου υπερασπίζεται διαχρονικά την ειρήνη, απορρίπτοντας τον όποιο ανιστόρητο αναθεωρητισμό. Πολύ περισσότερο καθώς και η ίδια έχει στο παρελθόν βρεθεί αντιμέτωπη με επιθετικότητα. Και σε καιρούς που ο αυταρχισμός και ο δεσποτισμός αποτελούν μαύρες κηλίδες στο χάρτη και στον πολιτισμό μας.
Δεν χρειάζεται, λοιπόν, καμία άλλη ερμηνεία η συμμετοχή της Ελλάδας στην αμυντική συνδρομή της Ευρώπης στην Ουκρανία. Όπως και στην πολύπλευρη προσπάθεια που κάνει η χώρα σας για να αντέξει και να ανασυγκροτηθεί εν μέσω μαχών, εν μέσω βομβαρδισμών που κρατούν ήδη δύο χρόνια.
Είναι μια βοήθεια για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαθέσει κοντά στα 100 δισεκατομμύρια ευρώ και η Ελλάδα υπήρξε πρωταγωνίστρια στην πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου -πάρθηκε με κάποιες δυσκολίες και καθυστερήσεις- για την εκταμίευση ενός πρόσθετου ποσού, ύψους 50 δισ. ευρώ, για την οικονομική στήριξη της Ουκρανίας για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Γιατί σωστά είπε ο κ. Πρόεδρος ότι η Ουκρανία χρειάζεται προβλεψιμότητα, όχι απλά βραχυπρόθεσμη, αλλά και μεσοπρόθεσμη. Και πριν από ένα μήνα μάλιστα οργανώσαμε στην Αθήνα, μαζί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το ειδικό Συνέδριο για την Ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, με συμμετοχή δεκάδων επιχειρήσεων.
Ενώ τα λιμάνια μας, και κυρίως αυτό της Αλεξανδρούπολης έχει πλέον εξελιχθεί σε έναν βασικό κόμβο για τις διεθνείς μεταφορές, από αλλά και προς τη δοκιμαζόμενη χώρα σας. Και φυσικά η Οδησσός αποτελεί μία περιοχή πρώτης προτεραιότητας και στην οποία θέλουμε να επικεντρώσουμε τα ελληνικά προγράμματα ανασυγκρότησης.
Κύριε Πρόεδρε, στηρίζουμε την ευρωπαϊκή και την ευρωατλαντική προοπτική σας, πιστεύοντας ότι οι προϋποθέσεις τους θα αποτελέσουν τελικά ένα κέρδος για όλους τους Ουκρανούς. Είναι κάτι το οποίο επιβεβαιώνει και η εμπειρία όλων των κρατών-μελών της Ευρώπης. Γι’ αυτό και οι δικές σας ταχύτητες προς τις ευρωπαϊκές δομές θα πρέπει τώρα να αυξηθούν.
Και γνωρίζετε τέλος, κ. Πρόεδρε, πως έχουμε ταχθεί υπέρ της «Φόρμουλας για την Ειρήνη», αυτού του ειρηνευτικού σχεδίου των δέκα σημείων το οποίο έχετε εκπονήσει και θα είμαστε και εμείς παρόντες στην επικείμενη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη, όχι μόνο γιατί δεν πρέπει να σβήσει η ελπίδα της ειρήνης στην Ουκρανία, αλλά γιατί η Ελλάδα και ο κόσμος την έχουμε ανάγκη.
Φίλε Volodymyr, ευχαριστώ και πάλι για τη φιλοξενία. Η Ελλάδα θα εξακολουθεί να στηρίζει την Ουκρανία σε αυτόν τον δίκαιο αγώνα για την προάσπιση της εθνικής της ακεραιότητας. Και το ότι είμαι προσωπικά εδώ στην Οδησσό τώρα, σημαίνει ότι ο Ελληνισμός θα είναι πάντα εδώ, όπως εξάλλου το θέλει η κοινή μας ιστορία.
Γιατί επισκέφθηκε την Οδησσό και όχι το Κίεβο
Σε ερώτηση προς τον κ. Μητσοτάκη, γιατί επισκέφθηκε την Οδησσό και όχι το Κίεβο, ο πρωθυπουργός απάντησε:
«Επισκέπτομαι την Οδησσό και όχι το Κίεβο, σε συνεννόηση με τον Πρόεδρο Ζελένσκι, όχι μόνο για να βρεθώ και να ζήσω ο ίδιος την εμπειρία τού να βρίσκεσαι στην πρώτη γραμμή αυτού του πολέμου, αλλά και γιατί, όπως είπα, η Οδησσός είναι ταυτισμένη στη συνείδηση της πατρίδας μας με τον αγώνα για ανεξαρτησία, με την Ελληνική Επανάσταση, καθώς εδώ συγκροτήθηκε η Φιλική Εταιρεία και δρομολογήθηκαν οι εξελίξεις που οδήγησαν τελικά στην ανεξαρτησία της πατρίδας μου.
Βρίσκομαι όμως εδώ για ένα λόγο ακόμα: για να καταδείξω και την οικονομικά πολύ μεγάλη σημασία της Οδησσού ως το βασικό λιμάνι των ουκρανικών εξαγωγών προς την Ευρώπη και προς τον κόσμο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθεί ανοιχτός αυτός ο δίαυλος της ναυσιπλοΐας για να μπορεί η Ουκρανία να εξάγει τα προϊόντα της, έτσι ώστε να μπορεί να έχει και πρόσθετα έσοδα και με αυτό τον τρόπο να στηρίζεται και η οικονομία της, η οποία προφανώς δοκιμάζεται από αυτόν τον διετή πόλεμο».
Το τηλεφώνημα Μπλίνκεν σε Μητσοτάκη
Τις ευχαριστίες της αμερικανικής κυβέρνησης για τη συνεχιζόμενη συνεισφορά της Ελλάδας στην ασφάλεια της Ουκρανίας, εξέφρασε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «ο υπουργός και ο πρωθυπουργός επιβεβαίωσαν τη σημασία της διμερούς σχέσης ΗΠΑ-Ελλάδας και των κοινών μας αξιών ως συμμάχων στο ΝΑΤΟ για την προώθηση της ειρήνης και της ευημερίας. Ο υπουργός ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό για τη συνεχιζόμενη συνεισφορά της Ελλάδας στην ασφάλεια της Ουκρανίας».