Μακριά από τη διπλωματική γλώσσα και σε ένα άκρως επιθετικό “πινγκ πονγκ” δηλώσεων και σκληρής αντιπαράθεσης κατέληξαν οι κοινές δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Άγκυρα. Το “φυτίλι” άναψε ο Τούρκος ΥΠΕΞ λέγοντας ότι “τετελεσμένα και προκλητικές δηλώσεις” πρέπει να αποφεύγονται και συνέχισε μιλώντας για “τουρκική μειονότητα” στη Θράκη. Ο Νίκος Δένδιας σήκωσε το γάντι και απάντησε εφ’ όλης της ύλης στον Τσαβούσογλου, αρχίζοντας από τις παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και τις προκλήσεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο και φτάνοντας στο Κυπριακό και το μεταναστευτικό, ενώ τον “διόρθωσε” λέγοντας ότι υπάρχει “μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη” σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης.
Η δημόσια αντιπαράθεση έκλεισε με τις δύο πλευρές να συμφωνούν ότι… διαφωνούν σε όλα. Διπλωματικές πηγές που επικαλείται η εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”, σχολίαζαν τη διάθεση της Άγκυρας να αναβαθμίσει το ταξίδι, βάζοντας στο πρόγραμμα τη συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τονίζοντας όμως ότι πλέον δεν μπορούν να προβλέψουν τις επόμενες κινήσεις της Τουρκίας. Έστω και αν το κλίμα στις συναντήσεις δεν ήταν κλίμα έντασης όπως στις δηλώσεις. Ξεκαθάριζαν ωστόσο ότι “όταν συνομιλούμε διεθνώς και αυτό συμπεριλαμβάνει και τους Τούρκους, προβάλλουμε τις θέσεις μας και τα δίκαιά μας. Οι οποίες είναι γνωστές. Και βασίζονται στη διεθνή νομιμότητα”. Κυβερνητικές πηγές δε, τόνιζαν ότι ο Δένδιας ήταν σε πλήρη συνεννόηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και με “τη ρητή εντολή αν προκληθεί να απαντήσει αναλόγως”. Ξεκαθάρισαν δε ότι υπήρξε συντονισμός και χάραξη ενιαίας στρατηγικής ανάμεσα σε Πρωθυπουργό και ΥΠΕΞ, όχι μόνο πριν από την αναχώρηση Δένδια από την Άγκυρα αλλά και ενόσω βρισκόταν στην Τουρκία.
Μετά τις δηλώσεις on air, οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι η Αθήνα τοποθετείται ανοιχτά για τις θέσεις της διεθνώς, αναγνωρίζοντας την τεράστια απόσταση που τη χωρίζει από την Άγκυρα σε ό,τι αφορά την προσέγγιση διαφόρων ζητημάτων και ότι ο υπουργός Εξωτερικών επί τουρκικού εδάφους “προέβαλε με το όνομά τους αυτές τις θέσεις”. Μαξίμου και υπουργείο Εξωτερικών δεν έδειχναν πιθανή αλλαγή τακτικής, επιμένοντας και χθες βράδυ στο μήνυμα ότι επιδιώκουν αποκλιμάκωση και δημιουργία ομαλού κλίματος. Εξού και η ελληνική πλευρά έθεσε στο τραπέζι τη θετική ατζέντα (συνεργασία σε οικονομικό επίπεδο κ.α.) με σταθερούς στόχους από την μία την προάσπιση των πάγιων θέσεών της και από την άλλη την τήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας. Το ερωτηματικό είναι αν θα συνεχιστούν οι διερευνητικές, ζήτημα που θα αποφασιστεί από τον Ερντογάν και την Αθήνα. Το Κυπριακό αναμένεται δε, να είναι το πρώτο crash test.
Το δείπνο
Μετά το τέλος του δείπνου “ιφτάρ”, το οποίο έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο, λόγω της αλλαγής του προγράμματος, Τσαβούσογλου και Δένδιας ήταν πιο χαμογελαστοί, όμως φανερή ήταν η ενόχλησή τους από το… θερμό επεισόδιο που συνέβη λίγα μέτρα από την προεδρική κατοικία. Για την ιστορία, το μενού του δείπνου περιελάμβανε ένα ανάμεικτο πιάτο με μεζέδες για “ιφτάρ”, ακολούθησαν τυρόπιτα και φακόσουπα με κρουτόν, το κυρίως πιάτο ήταν λαβράκι με σαλάτα και για γλυκό είχε μπακλαβά και σιμιγδαλένιο χαλβά.
Οι αντιδράσεις των τουρκικών ΜΜΕ
Η “κατσάδα” του Δένδια αιφνιδίασε τον Τσαβούσογλου και την Άγκυρα, όπως αναφέρει ο “Ελεύθερος Τύπος”. Οι αντιδράσεις των τουρκικών ΜΜΕ είναι ενδεικτικές. Ο τίτλος της ιστοσελίδας “Hurriyet” ήταν “Η Ελλάδα δυστυχώς ίδια πέτρα- ίδιο χαμάμ”, ιδιωματισμός που σημαίνει ότι η “ξεροκέφαλη” Ελλάδα είναι… αγύριστο κεφάλι που δεν συνετίζεται. Η “Yeni Safak” τόνισε ότι “απάντηση στην ίδια γλώσσα- Ο Τσαβούσογλου έδωσε σκληρή απάντηση στον εκτός ορίων Έλληνα υπουργό”. Από την πλευρά τους η Hurriyet και η Milliyet χαρακτήρισαν “σκανδαλώδη” τη συμπεριφορά του Έλληνα υπουργού σε μια “συνάντηση που ξεκίνησε φιλικά”, αλλά στην πορεία της οποίας ο Τσαβούσογλου απάντησε στον Δένδια “να κοιτάτε το πρόσωπό σας”. Στο ίδιο μοτίβο της “σκληρής απάντησης Τσαβούσογλου στον Δένδια” κινήθηκε και το ρεπορτάζ της τουρκικής κρατικής τηλεόρασης TRT.
Η σκληρή κόντρα στον τηλεοπτικό “αέρα”
Η πρωτοφανής κόντρα μεταξύ του Μεβλούτ Τσαβούσογλου και του Νίκου Δένδια, ξεκίνησε έπειτα από τις δηλώσεις του Έλληνα υπουργού, ο οποίος επέπληξε την τουρκική κυβέρνηση για την παραβατική της συμπεριφορά στο Αιγαίο, αλλά και για τα fake news σχετικά με το μεταναστευτικό.
“Δεν έκανα καμία δήλωση προκλητική ή αρνητική για την Ελλάδα, όμως στην ομιλία του ο ομόλογός μου έχει κάνει δηλώσεις οι οποίες είναι αρνητικές. Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε ότι η Τουρκία παραβιάζει τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο. Είναι ένα θέμα που το συζητούμε μεταξύ μας και εφόσον το θέσατε δημοσίως στον Τύπο το θέμα, είμαι υποχρεωμένος να απαντήσω”, είπε αρχικά ο κ. Τσαβούσογλου και πρόσθεσε: “Εμείς αποδεχόμαστε ως Ρωμιούς ορθοδόξους τους μειονοτικούς της Πόλης, αλλά εσείς δεν μπορείτε να αποδέχεστε όσους λένε ότι είναι Τούρκοι. Αυτό είναι μια καταπίεση και καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν οι άνθρωποι δηλώνουν τουρκικής καταγωγής, δηλώνουν αυτό που αισθάνονται” για να σπεύσει να κατηγορήσει τη χώρα μας για push back 80.000 προσφύγων και μεταναστών.
Παίρνοντας τον λόγο, ο Νίκος Δένδιας είπε: “Σε ευχαριστώ αγαπητέ Μεβλούτ που μου επιτρέπεις να απαντήσω. Οι συνεργάτες σου φαντάζομαι είναι βασιλικότεροι του βασιλέως. Η Τουρκία έχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος. Μεβλούτ, δεν υπάρχει καμία διάταξη που να επιτρέπει πτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος. Εάν η Τουρκία θελήσει να γίνει μέλος της ΕΕ θα αποδεχθεί και την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας (…) Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό δεν θα έπρεπε η Τουρκία να κάνει μάθημα στην Ελλάδα μετά τα γεγονότα του Μαρτίου”.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών σημείωσε ότι “η Ελλάδα είναι έτοιμη να ξεκινήσει σιγα-σιγά σε μια θετική ατζέντα με την Τουρκία. Αυτό δεν σημαίνει την εγκατάλειψη του Διεθνούς Δικαίου και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Η ΕΕ δεν είναι τρίτος αλλά είναι η οικογένειά μας. Είναι το πιο υπερήφανο παράδειγμα συνύπαρξης κρατών στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους. Θα πρότεινα να μην οδηγηθούμε σε έναν ατέρμονο διάλογο επί αυτών που γνωρίζουμε ότι διαφωνούμε”.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε για τρίτη φορά ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, λέγοντας ότι η Τουρκία είναι ελεύθερη χώρα και όλοι μπορούν να εκφράσουν την άποψή τους και ότι η Τουρκία εμμένει στην αρχή του δίκαιου διαμοιρασμού.
“Αναφέρεστε σ’ αυτά που σας βολεύουν αλλά δεν αναφέρεστε σε όσα προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάννης για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Έχουμε συμφωνήσει να συζητήσουμε τα προβλήματα μέσω των διερευνητικών επαφών. Στη διαδικασία στην οποία διερχόμαστε θα πρέπει να έχουμε πάντα συνείδηση σε τι αποβλέπει κάθε μέλος. Πρέπει να αποφασίσετε αν θα συνεχίσουμε αυτόν τον καβγά με τον τρόπο αυτό ή αν θα συνεχίσουμε τον διάλογο”, είπε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε πως “αν συνεχίσουμε έτσι θα χάσουμε το δείπνο”.
Παίρνοντας εκ νέου τον λόγο, ο Νίκος Δένδιας είπε πως “ο στρατός κοστίζει. Δεν θέλουμε να σπαταλούμε λεφτά για το τίποτα. Γιατί υπάρχει Μεβλούτ στρατός στα νησιά; Υπάρχει γιατί απειλούνται από κάποιον. Μπορεί κανείς να πει ότι δεν υπάρχει απειλή ή ότι δεν υπάρχει αποβατική δύναμη απέναντι από τα νησιά;”, επισήμανε ο κ. Δένδιας.
Καταλήγοντας ο κ. Δένδιας είπε απευθυνόμενος στον Τούρκο ομόγολό του: “Ελπίζω η διαφωνία μας να μην σε οδηγήσει να ακυρώσεις την πρόσκληση για δείπνο γιατί πεινάω εξαιρετικά…” με τον Τσαβούσογλου να απαντά: “Η αμοιβαία κατανόηση σημαίνει να μπορώ να μπω και στα παπούτσια του άλλου. Εμείς όμως δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε τον διάλογο αν προχωρήσουμε έτσι”.
“Ασέβεια” βλέπει ο Τσελίκ
Για “ασέβεια” εκ μέρους του Νίκος Δένδια μίλησε ο εκπρόσωπος του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος, Ομέρ Τσελίκ. Σε αναρτήσεις του αναφέρθηκε με επιθετικούς τόνους και αιχμές για τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών. “Η ασέβεια και η μισαλλοδοξία δεν είναι μέθοδος διπλωματίας… Η ασέβεια και ο διάλογος δεν στέκονται… παράλληλα. Δεν υπάρχει διπλωματία όπου υπάρχει φανατισμός” τόνισε ο Τσελίκ.