Η θερμή κοινή εμφάνιση Τσίπρα – Τραμπ στον Λευκό Οίκο πυροδότησε ποταμούς κριτικής προς τον ‘Ελληνα πρωθυπουργό τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών.
Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε σ’ αυτή την κριτική υπενθυμίζοντας το θεσμικά και πολιτικά αυτονόητο: «Στις διεθνείς σχέσεις της χώρας, και ακόμα περισσότερο σε μια επίσκεψη στις ΗΠΑ, κάθε Ελληνας πρωθυπουργός εκπροσωπεί τη χώρα του. Την Ελλάδα. Την πατρίδα. ‘Οχι το κόμμα ή την παράταξή του», είπε ο πρωθυπουργός στην Εφημερίδα των Συντακτών.
Πέραν των προφανών και αυτονόητων όμως, το παρασκήνιο του ταξιδιού στην Ουάσιγκτον, καθώς και συγκεκριμένες δεσμεύσεις και κινήσεις της κυβέρνησης Τραμπ – κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με το θέμα του χρέους –ίσως είναι το «κλειδί» για το θετικό κλίμα που αποτυπώθηκε σε κάμερες και δηλώσεις στον Λευκό Οίκο.
Όπως γράφουν σήμερα οι εφημερίδες «Καθημερινή» και «Νέα Σελίδα» η κοινή γραμμή Λευκού Οίκου και ΔΝΤ υπέρ της ελάφρυνσης του χρέους διαμορφώθηκε μέσα από συγκεκριμένες παρεμβάσεις της κυβέρνησης Τραμπ με καταλυτικό τον ρόλο του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Στήβεν Μνιούτσιν.
Συνολικά δε, ο ρόλος της αμερικανικής κυβέρνησης φαίνεται να ήταν ένας από τους παράγοντες της αλλαγής στάσης από την πλευρά της Κριστίν Λαγκάρντ – μια αλλαγή, που επεσήμαναν δημοσίως τόσο ο ίδιος ο πρωθυπουργός όσο και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Οι δεσμεύσεις της Λαγκάρντ
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ, και κατόπιν επικοινωνίας της με τον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών, είχε ζητήσει από τον Αλέξη Τσίπρα να γίνει η μεταξύ τους συνάντηση πριν από εκείνη του ‘Ελληνα πρωθυπουργού με τον Ντόναλντ Τραμπ. Σ’ αυτή την συνάντηση με την επικεφαλής του Ταμείου ο Αλέξης Τσίπρας φέρεται να πήρε τρεις συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Η πρώτη ήταν η διαβεβαίωση ότι το ΔΝΤ δεν θα ζητήσει νέα μέτρα από την Αθήνα και θα θεωρήσει επαρκή την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 2,2% το 2018.
Η δεύτερη δέσμευση της Λαγκάρντ – και ίσως και η πιο σημαντική – ήταν πως το Ταμείο θα εντείνει την πίεσή του προς τους Ευρωπαίους για την ελάφρυνση του χρέους αλλά και για την μείωση του στόχου για τα πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια στην περιοχή του 2% με 2,5%.
Κι επίσης, η επικεφαλής του ΔΝΤ διαβεβαίωσε τον πρωθυπουργό ότι το Ταμείο δεν θα προκαλέσει καθυστερήσεις στην πορεία της διαπραγμάτευσης – αντιθέτως, θα επιδιώξει ξεκαθάρισμα και του δικού του ρόλου στον πρόγραμμα έως τον Φεβρουάριο, όπως προβλέπει η συμφωνία του περασμένου Ιουνίου.
Το πλαίσιο που συμφωνήθηκε σ’ αυτή τη συνάντηση γνωστοποιήθηκε από την ίδια την Κριστίν Λαγκάρντ και πάλι στον Αμερικανό υπουργό Οικονομικών Στίβεν Μνιούτσιν σε μεταξύ τους τηλεφωνική επικοινωνία.
Και την επόμενη ημέρα, ακολούθησε η δημόσια δήλωση Τραμπ ότι τάσσεται υπέρ της «υπεύθυνης ελάφρυνσης του χρέους», η οποία συμπεριλήφθηκε και στα επίσημα συμπεράσματα της επίσκεψης.
Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ιδιαίτερα δύο στοιχεία σ’ αυτή την ενιαία θέση Λευκού Οίκου και ΔΝΤ: Αφ΄ενός το γεγονός ότι η αμερικανική κυβέρνηση έκανε καθαρή στροφή στο θέμα του χρέους καθώς προεκλογικά ο ίδιος ο Τραμπ χαρακτήριζε την Ελλάδα «πρόβλημα αποκλειστικά της Ευρώπης και της Γερμανίας». Και αφ’ ετέρου, το μήνυμα της Κριστίν Λαγκάρντ ότι, αυτή τη φορά, η βασική πίεση από την πλευρά του Ταμείου δεν θα έχει αποδέκτη την Αθήνα αλλά τους ευρωπαίους.
Η διπλή στροφή
Η μεταστροφή αμφοτέρων δεν θεωρείται άσχετη με το θολό και ασταθές τοπίο που διαμορφώνεται στη σχέση τους με το Βερολίνο, μετά και το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών. Στον πυρήνα της, ωστόσο, η βασική εκτίμηση και στην ελληνική πλευρά είναι πως ο μεν Τραμπ θέλει να στηρίξει την Ελλάδα για να διευκολύνει τους αμερικανικούς στρατηγικούς σχεδιασμούς στην ανατολική Μεσόγειο, η δε Λαγκάρντ δεν θέλει και δεν αντέχει μια νέα αποτυχία του Ταμείου – αλλά και δική της προσωπικά – στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, θα πιέσει είτε για να επιδείξει ένα «ελληνικό success story» με μείωση του χρέους, είτε για να αποχωρήσει εγκαίρως από το πρόγραμμα χωρίς να δεχθεί νέο πλήγμα η αξιοπιστία του ΔΝΤ.
Όλα αυτά βεβαίως, μένει να επιβεβαιωθούν και στην πράξη στους κρίσιμους επόμενους μήνες. Με καταλυτικό χρονικό και πολιτικό ορόσημο πλέον τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης Μέρκελ στην Γερμανία, η οποία και θα καθορίσει την κατεύθυνση που θα πάρει ο διάλογος Ευρώπης και Ουάσιγκτον.