Επιμέλεια: Ελένη Καραμήτσου
Μία ημέρα μετά τα Χριστούγεννα, στις 26 Δεκεμβρίου 2004, χιλιάδες Ευρωπαίοι και Αμερικανοί τουρίστες απολάμβαναν τις ομορφιές των τροπικών παραδείσων σε Ταϊλάνδη, Σρι Λάνκα και Ινδονησία, επιζητώντας μία απόδραση από το χειμωνιάτικο τοπίο που επικρατούσε στις δικές τους χώρες. Στις 7.59 το πρωί, η γη άρχισε να τρέμει. Ο σεισμός που σημειώθηκε ήταν μεγέθους 9,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Χτύπησε βόρεια του νησιού Σουμάτρα της Ινδονησίας, ανάμεσα στο νησί Σιμεουλούε και τη Σουμάτρα και θεωρείται ο τρίτος ισχυρότερος σεισμός που καταγράφηκε ποτέ από σεισμογράφο.
Ακολούθησε τσουνάμι, με κύματα ύψους μέχρι 30 μέτρων, που έπληξε 15 χώρες και έφτασε μέχρι και τα παράλια της Ανατολικής Αφρικής ενώ τα θύματα, σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, είναι από 230.210 μέχρι 280.000 άτομα σε 14 χώρες. Κατατάσσεται ως η 6η μεγαλύτερη φυσική καταστροφή στην καταγεγραμμένη ιστορία. Η πόλη στα βόρεια της Σουμάτρα, Μπάντα Άσεχ ήταν η πλησιέστερη στο επίκεντρο του σεισμού και τα πρώτα κύματα από το τσουνάμι έφθασαν σε μόλις 10 λεπτά.
Βουνά νερού ισοπέδωσαν τα πάντα και έπνιξαν στα κύματα ζωές και πόλεις. Αμέσως χάθηκαν 100.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Τα κτίρια χάθηκαν σαν τραπουλόχαρα, δέντρα και αυτοκίνητα εξαφανίστηκαν στα μαύρα ορμητικά νερά και σχεδόν κανείς που βρέθηκε στον κατακλυσμό δεν επέζησε.
Η Ταϊλάνδη ήταν η επόμενη. Με κύματα που είχαν ταχύτητα 500 μίλια/ώρα στον Ινδικό Ωκεανό, το τσουνάμι έπληξε τις παράκτιες επαρχίες Πανγκνά και Πουκέτ μιάμιση ώρα αργότερα. Και ενώ είχε περάσει κάποια ώρα και μπορεί να είχαν ενημερωθεί για όσα συνέβαιναν στη Σουμάτρα, οι ντόπιοι και οι τουρίστες ήταν εντελώς απροετοίμαστοι για την επικείμενη καταστροφή. Ο αριθμός των νεκρών στην Ταϊλάνδη ήταν σχεδόν 5.400, συμπεριλαμβανομένων 2.000 τουριστών. Μία ώρα αργότερα, στην αντίθετη πλευρά του Ινδικού Ωκεανού, τα κύματα έπληξαν τη νοτιοανατολική ακτή της Ινδίας κοντά στην πόλη Τσενάι, με τα κύματα να φθάνουν χιλιόμετρα στην ενδοχώρα σκοτώνοντας περισσότερους από 10.000 ανθρώπους, κυρίως γυναίκες και παιδιά, καθώς πολλοί από τους άντρες είχαν πάει για ψάρεμα. Χειρότερη ήταν η καταστροφή για τη Σρι Λάνκα όπου περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι παρασύρθηκαν από τα κύματα και εκατοντάδες χιλιάδες απέμειναν άστεγοι. Τα τελευταία θύματα ήταν οκτώ ώρες μετά, όταν τα κύματα έπληξαν τα παράλια στη Νότια Αφρική, 5.000 μίλια από το επίκεντρο του σεισμού.
Δέκα στοιχεία σχετικά με το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό:
1. Tο τσουνάμι του 2004 προκλήθηκε από τον σεισμό, που είχε ισοδύναμη ενέργεια με 23.000 ατομικές βόμβες τύπου Χιροσίμα.
2. Το μέγεθος του σεισμού εκτιμήθηκε στους 9,1 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ. Αυτός ήταν ένας από τους υψηλότερους στην κλίμακα Ρίχτερ που είχε καταγράψει η πρόσφατη ιστορία.
3. Ο σεισμός έπληξε την επιφάνεια της Γης περίπου 160 χιλιόμετρα δυτικά από τα βόρεια της Σουμάτρα, στην Ινδονησία.
4. Οι δύο τεκτονικές πλάκες κάτω από τον Ινδικό Ωκεανό, η Ινδική Πλάκα και η Πινακίδα της Βιρμανίας, συγκρούστηκαν στην ωκεάνια τάφρο Sunda Trench προκαλώντας τον μεγαλύτερο σεισμό σε 40 χρόνια, ο οποίος πυροδότησε το τσουνάμι.
5. Η Ινδονησία, χώρα που βρίσκεται ανάμεσα στον Ειρηνικό Δάκτυλο της Φωτιάς, επηρεάστηκε περισσότερο. Γύρω στου; 167.000 ανθρώπους χάθηκαν ενώ περισσότερα από 500.000 καταστράφηκαν ολοσχερώς.
6. Συνολικά σκοτώθηκαν 230.273 άνθρωποι. Στην Ινδία, επαρχίες όπως η Άντρα Πράντες και η Ταμίλ Ναντού επηρεάστηκαν περισσότερο, με 18.045 ανθρώπους να χάνονται στη φυσική καταστροφή.
7. Προκειμένου να αποφευχθεί τέτοια καταστροφή, η 5η Νοεμβρίου έχει κηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι,
8. Η δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων είναι επίσημη αργία σε Αγγλία και Ιρλανδία, αλλά και σε άλλες χώρες της Κοινοπολιτείας των Εθνών με κυρίως χριστιανικό πληθυσμό και αποκαλείται “Επομένη Χριστουγέννων” (Boxing Day). Το τσουνάμι του 2004 είναι γνωστό ως το “Boxing day Tsunami”.
9. Τα κύματα από το τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού έφθασαν περίπου 5.000 χλμ. μακριά, ως την ανατολική ακτή της Αφρικής και είχαν ακόμη ένταση και ισχύ για να σκοτώσουν ανθρώπους και να καταστρέψουν περιουσίες.
10. Το τσουνάμι δεν είχε μόνο φοβερό κόστος σε ανθρώπινες ζωές αλλά κατέστρεψε και το περιβάλλον κατά μήκος της ζώνης του Ινδικού Ωκεανού. Στις Μαλδίβες, 16 με 17 κοραλλιογενείς ύφαλοι έμειναν χωρίς γλυκό νερό καθώς το αλμυρό νερό μολύνει την περιοχή, κάτι που θα μπορούσε να την καταστήσει ακατοίκητη για δεκαετίες.
Η ιστορία αυτή φρίκης και απώλειας έγινε και ταινία, το 2012 με τον τίτλο “The Impossible”, όπου μία οικογένεια προσπαθεί να σωθεί από το τσουνάμι. Η καταστροφή αυτή επέδειξε την ανάγκη δημιουργίας συστήματος προειδοποίησης για τσουνάμι στον Ινδικό ωκεανό, αντίστοιχο με αυτό που ήδη υπήρχε στον Ειρηνικό ωκεανό από το 1950. Μάλιστα, έγινε η αφορμή για να ξεκινήσουν αντίστοιχες συζητήσεις και για τη Μεσόγειο, ενώ σε συνδυασμό με τον σεισμό και το τσουνάμι της Ιαπωνίας στις 11 Μαρτίου 2011 συνετέλεσε στην εντατικοποίηση των ασκήσεων αντιμετώπισης τσουνάμι παγκοσμίως, χωρίς φυσικά να εξαιρείται η Ελλάδα.
Ακόμη έχουν μείνει ανεξίτηλα χαραγμένες στη μνήμη των επιζώντων οι σκηνές που βίωσαν: η υποχώρηση της θάλασσας με τους λουόμενους, αλλά και τους επαγγελματίες αλιείς να στέκουν απορημένοι και σαστισμένοι, το “χτύπημα” του “τείχους ύδατος” με τον βόμβο που το συνόδευε, η αφύσικη κίνηση του νερού, η επικίνδυνη υποχώρηση και η έλευση του (μεγαλύτερου) δεύτερου κύματος. Στα περίεργα της φυσικής αυτής καταστροφής είναι ότι αρκετή ώρα πριν εμφανιστεί στην παραλία το τσουνάμι, όλοι οι ελέφαντες της περιοχής ανέβηκαν στο διπλανό βουνό και επέζησαν όλοι.
https://www.youtube.com/watch?v=a7WyJ4S1Pdc&feature=emb_title
Με πληροφορίες από History, indiatoday.in και Wikipedia