Έναν ακήρυχτο «πόλεμο» έχουν ξεκινήσει οι ΗΠΑ. Αυτή την φορά, όχι εναντίον μιας άλλης χώρας και ενός άλλου λαού. Αλλά εναντίον του εαυτού της, του λαού της και του φυσικού περιβάλλοντός της. Διότι μόνο με πόλεμο μπορεί να συγκριθεί η περιοδική μετατροπή του Κόλπου της Αλάσκας σε πεδίο ασκήσεων του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό αφιέρωμα της «Le Monde diplomatique», τον ερχόμενο Μάιο, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ θα πλεύσει και πάλι στον Κόλπο της Αλάσκα. Εκεί, θα κάνει στρατιωτικές ασκήσεις και ενδεχομένως θα ρίξει βόμβες, θα εκτοξεύσει τορπίλες και πυραύλους και θα δηλητηριάσει με πολλούς ακόμη τρόπους τα κάποτε παρθένα νερά, καθώς προετοιμάζεται για τις μελλοντικές μάχες σε άλλα σημεία του πλανήτη. «Σκεφτείτε το σαν ένα πόλεμο εναντίον της άγριας ζωής, μια επίθεση στο περιβάλλον και τις τοπικές παράκτιες κοινότητες» σημειώνει το δημοσίευμα.
Απέναντι σε αυτήν την «εισβολή» στέκεται μια ντόπια κάτοικος. Η Emily Stolarcyk. Την οποία, η στρατιωτική διοίκηση της Αλάσκας χαρακτηρίζει ως «ταραχοποιό». Άλλοι λένε ότι είναι «εναντίον του στρατού» – όρος που στο στόμα τους επέχει την θέση ύβρεως – ενώ, το γραφείο της Ρεπουμπλικανής γερουσιαστή, Lisa Murkowski, θεωρεί ότι «εξεγείρει τον όχλο».
Πάντως, το πιο «δημαγωγικό» και «ριζοσπαστικό» που συμβαίνει με την Emily Stolarcyk ειναι η παθολογική αγάπη για τον τόπο της και την φυσική του κληρονομιά. Γεννημένη σε ένα μικρό ψαροχώρι της Αλάσκας, την Cordova, γνωρίζοντας ότι οι άνθρωποι της γης της μόνο σε αρμονία με την φύση μπορούν να επιβιώσουν, έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια να αντιστέκεται στην συνεχιζόμενη χρήση του Κόλπου της Αλάσκας ως πεδίου βολής και ασκήσεων για το πολεμικό ναυτικό, κατά τη διάρκεια, μάλιστα, μιας από τις μεγαλύτερες μεταναστεύσεις πουλιών και θαλάσσιας ζωής στην Γη.
Αυτές οι ασκήσεις, οι οποίες εκλύουν τόνους τοξικών υλικών στον Κόλπο με την χρήση ισχυρών εκρηκτικών υλών, για άλλη μια φορά έχουν προγραμματιστεί να λάβουν χώρα ακριβώς την χρονική στιγμή που ανοίγει η αλιευτική περίοδος της Αλάσκας.
Η Cordova βρίσκεται στον Εθνικό Δρυμό Chugach, τον μεγαλύτερο της Πολιτείας, ανάμεσα στα χιονισμένα βουνά Chugach και τον ποταμό Copper. Η αλιεία είναι η καρδιά και η ψυχή του χωριού, καθώς και η οικονομική του βάση. Ένα σκληρό, τραχύ, αλλά πανέμορφο μέρος, το οποίο συχνά μπαίνει στην πρώτη δεκάδα των αλιευτικών λιμανιών των ΗΠΑ, σε σχέση με την ποσότητα και την αξία του αλιεύματος. Ο φόρος αλιείας πληρώνει την συντήρηση των σχολειών και των υποδομών της περιοχής. Τουλάχιστον το 1/4 των θέσεων εργασίας σχετίζονται με την βιομηχανία της αλιείας. «Χωρίς το ψάρεμα η πόλη δεν θα υπήρχε καν» λέει η Stolarcyk. «Αυτό που έχουμε εδώ είναι ένα από τα τελευταία άγρια μέρη που απέμειναν στον κόσμο, και ένα από τα τελευταία μέρη της Γης όπου ακόμη έχουμε υγιείς σολομούς να κολυμπούν».
Είναι διευθύντρια προγράμματος του Συμβουλίου Διαφύλαξης του Eyak («Eyak Preservation Council») μία περιβαλλοντική ΜΚΟ που προσανατολίζεται και στην
προστασία της κοινωνικής δικαιοσύνης, με έδρα την Cordova και βασικό της στόχο την προστασία του βιότοπου των σολομών. «Ο σολομός φέρνει ζωή στην πόλη. Μπορείς να νιώσεις την ενέργεια όποτε το ψάρι αρχίζει να επιστρέφει. Μπορείς να ακούσεις τα ψαράδικα καϊκια να έρχονται και τον κόσμο να συγκεντρώνεται στην ακτή για να τα καλωσορίσει».
Ωστόσο, φέτος, όπως και το 2015, το Ναυτικό σχεδιάζει να πραγματοποιήσει μέρος της άσκησης «Northern Edge 2017 (NE 17)», ακριβώς στην συγκεκριμένη περιοχή. Αυτά τα «παιχνίδια πολέμου» περιλαμβάνουν πλοία, αεροπλάνα, πυροβολικό και ευρεία χρήση σόναρ σε περισσότερα από 42.000 τετραγωνικά ναυτικά μίλια του θαλάσσιου περιβάλλοντος του κόλπου της Αλάσκας. Και είναι γνωστό ότι σόναρ προκαλεί βλάβες και θάνατο σε φάλαινες, δελφίνια και άλλα είδη της θαλάσσιας ζωής. Είναι γνωστό ότι οι φάλαινες θα κολυμπήσουν προς τις ακτές για να ξεφύγουν από τον ήχο του σόναρ, ο οποίος είναι ακόμη πιο δυνατός μέσα στο νερό, ξεπερνώντας την ένταση μιας ροκ συναυλίας.
Χάρη σε μια καταδικαστική απόφαση σε βάρος του, το Ναυτικό συμφώνησε να περιορίσει τη χρήση κάποιων σόναρ στην Νότια Καλιφόρνια και την Χαβάη, λόγω των επιπτώσεών τους στην απειλούμενη γαλάζια φάλαινα και σε άλλα είδη. Αλλά όχι στον Κόλπο της Αλάσκα.
Όπως και το 2015, τα σχέδια του Ναυτικού απειλούν την περιοχή του Κόλπου, ο οποίος δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο βιολογικά ευαίσθητος πλούσιο σε άγρια πανίδα. Η περιοχή της στρατιωτικής άσκησης περιλαμβάνει θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή από την Πολιτεία της Αλάσκα και περιοχή προστατευόμενης αλιείας από την Εθνική Ωκεανογραφική και Ατμοσφαιρική Διοίκηση (National Oceanic and Atmospheric Administration Fisheries Protected Area). Και οι δύο είναι επίσης χαρακτηρισμένες και προστατευόμενες ως βιότοποι από διάφορες πολιτειακές συνθήκες και οργανισμούς.
Παρόλα αυτά, το Πολεμικό Ναυτικό ζητά άδεια να χρησιμοποιήσει αληθινά πυρομαχικά, συμπεριλαμβανομένων βομβών, πυραύλων και τορπιλών, μαζί με ενεργητικά και παθητικά σόναρ σε «ρεαλιστικές» ασκήσεις πολέμου, που θα μπορούσαν να απελευθερώσουν 352.000 κιλά «δαπανημένων υλικών» σε αυτά τα νερά, συμπεριλαμβανομένων, σύμφωνα με τα στοιχεία των Περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αναφέρει το ίδιο το Ναυτικό, βομβών, πυραύλων και τορπιλών.
Αυτά τα νερά αποτελούν τους πιο πολύτιμους αλιευτικούς τόπους που απέμειναν στις ΗΠΑ. Ο εμπορικός κλάδος της αλιείας είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης του ιδιωτικού τομέα στην Αλάσκα, παρέχοντας πάνω από 63.000 θέσεις εργασίας.
Στις αξιολογήσεις των περιβαλλοντικών επιπτώσεων το Ναυτικό υποστηρίζει ότι τα ψάρια στην περιοχή βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω της έκθεσής τους σε
χημικές ουσίες από τις στρατιωτικές ασκήσεις, οι οποίες παράγουν χρώμιο, μόλυβδο, βολφράμιο, νικέλιο, κάδμιο, κυάνιο, και υπερχλωρικό αμμώνιο, μαζί με πολλά άλλα βαρέα μέταλλα και τοξικές ουσίες, στα νερά της Αλάσκας. «Δεν είναι ευρέως γνωστές οι πολύ σημαντικές επιπτώσεις από τις μη θανατηφόρες βλάβες, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, και τίποτα δεν είναι γνωστό σχετικά με τις επιπτώσεις στην συμπεριφορά των ψαριών» λέει το ίδιο το Ναυτικό. Στις «πιθανές επιπτώσεις» περιλαμβάνει «θάνατο και βλάβες» και ότι τα ψάρια που επιζούν από μια έκρηξη μπορεί να αλλάξουν την συμπεριφορά τους, το διατροφικό τους μοτίβο και την γεωγραφική κατανομή τους.
Ενώ το Ναυτικό γνωρίζει κάποιες από τις βλαβερές επιπτώσεις των ασκήσεών του, άλλες παραμένουν άγνωστες και οι υπηρεσίες του δεν κάνουν καμία προσπάθεια να τις μάθουν.
Το ίδιο υπολογίζει ότι κατά την διάρκεια των ετών που θα διεξαχθούν οι ασκήσεις του θα προκληθούν περισσότεροι από 180.000 άμεσοι θάνατοι θαλάσσιων θηλαστικών ή ή διαταραχές της βασικής συμπεριφοράς τους, όπως αναπαραγωγή και ο θηλασμός. Σχετικά με τους θανάτους των ψαριών, δεν κάνει καμία εκτίμηση. Σίγουρα όμως θα επηρεαστούν πολλά είδη, μεταξύ άλλων και απειλούμενα με άμεση εξαφάνιση.
Τουλάχιστον 12 φυλές ιθαγενών, συμπεριλαμβανομένων των Εσκιμώων, των Eyak, Athabascan, Tlingit, Sun’aq, και Aleut βασίζονται σε αυτά τα θηλαστικά για την επιβίωσή τους, για να μην μιλήσουμε για την πολιτιστική τους ταυτότητα και την πνευματική τους κληρονομιά.
Πλησιάζοντας την ημερομηνία έναρξης της άσκησης την 1η Μαϊου, οι κάτοικοι της Αλάσκας ήδη πήραν μια πικρή γεύση για το τι τους περιμένει. Είδαν την μεγαλύτερη, μαζική εκδήλωση θνησιμότητας φαλαινών που έχει συμβεί στις θάλασσές τους. Δεκαοκτώ κουφάρια απειλούμενων φαλαινών βρέθηκαν να επιπλέουν κοντά στο νησί Kodiak, στην θαλάσσια περιοχή του οποίου είχε εκτελέσει ασκήσεις το Ναυτικό. Την χρονιά που ακολούθησε, η Αλάσκα είχε την χειρότερη ψαριά ροζ σολομού των τελευταίων σαράντα ετών. Χρειάστηκε ομοσπονδιακή παρέμβαση για να ανακουφιστούν οι ψαράδες από μέρος της αποπληρωμής των χρεών τους. Την ίδια χρονιά καταγράφηκε και η μεγαλύτερη θνησιμότητα του θαλάσσιου πτηνού Murres στην ιστορία της Πολιτείας.
Οι τοπικές αρχές έχουν ξεσηκωθεί. Δέκα κοινότητες ενέκριναν ψηφίσματα ζητώντας από το Ναυτικό να μεταθέσει τις ασκήσεις του σε άλλες περιοχές και χρονικές περιόδους, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στην αλιεία και την μετανάστευση των πτηνών.
Οι δήμαρχοι εκτιμούν ότι το Ναυτικό είχε όλο τον χρόνο για να μελετήσει τον τόπο και τον χρόνο των ασκήσεών του. Η απειλή για την φύση και τους ανθρώπους δεν αφορά ένα μακρινό μέλλον. Το δημοσίευμα μεταφέρει ανησυχίες κατοίκων και ακτιβιστών, ότι τα παιδιά τους είναι πολύ πιθανό να μην μπορούν να φάνε στο άμεσο μέλλον αυτά που θα βγάζει η θάλασσά τους.
Στο τέλος ο δημοσιογράφος απευθύνθηκε και στο Ναυτικό για να καταγράψει την άποψή του. Η Πλοίαρχος Schmidt από την Στρατιωτική Διοίκησης της Αλάσκας, σε ερώτηση για το ποια μέτρα έχει λάβει το Ναυτικό ώστε να περιορίσει τις επιπτώσεις στην θαλάσσια ζωή από τις ασκήσεις του, απάντησε κατηγορηματικά «δεν θα υπάρξει καμία σημαντική επίπτωση για την θαλάσσια ζωή» και ότι το Ναυτικό έχει περάσει από «μια εκτενή και περιεκτική διαδικασία αδειοδότησης» από την Εθνική Υπηρεσία Θαλάσσιας Αλιείας.
Τότε γιατί αρνείται να επιτρέψει σε ανεξάρτητους παρατηρητές της άγριας ζωής να επιβιβαστούν στα πλοία κατά την διάρκεια των ασκήσεων;
Η απάντηση ήταν ότι αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα «ανεπίτρεπτες επιπτώσεις στην ετοιμότητα», μια μάλλον περίεργη απάντηση, αφού το μόνο που θα έκαναν οι παρατηρητές θα ήταν να κοιτάνε με τα κιάλια.
Το δημοσίευμα συμπεραίνει ότι παρά τις μαζικές αντιδράσεις των τοπικών κοινοτήτων, το Πολεμικό Ναυτικό κάνει ακριβώς ό,τι θέλει στην κάποτε παρθένα φύση της Αλάσκας.
Για τους περισσότερους Αμερικανούς η Αλάσκα είναι ένα μακρινός, σχεδόν μυθικό μέρος. Αλλά δεν πρέπει να ξεγελαστούν. Στην Αλάσκα υπάρχει ένα γενικότερο δίδαγμα που πρέπει να εξαχθεί από αυτά τα «παιχνίδια πολέμου».
Η ακτιβίστρια Christina Hendrickson λέει ότι αν επιτρέψουμε στο Πολεμικό Ναυτικό να απειλήσει σημαντικές περιοχές από βιολογικής, οικολογικής και οικονομικής πλευράς για τους τοπικούς πληθυσμούς, αν επιτραπεί να συμβεί αυτό σε περιοχές όπου οι άνθρωποι στηρίζουν την διαβίωσή τους για χιλιετίες, «γιατί δεν θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο στην πίσω αυλή σας;».