Μπορεί το πυροβολικό και τα άρματα μάχης να είναι ο καθοριστικός παράγοντας που θα κρίνει την έκβαση της στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία αλλά όχι άδικα πολλοί στρατιωτικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν την παρούσα στρατιωτική σύγκρουση ως τον πόλεμο των drones.
Πρώτη στον χορό εισήλθε η Ουκρανία λόγω και μικρότερης συμβατικής πολεμικής ισχύος σε σχέση με τη Ρωσία και παρουσίασε μάλιστα αρκετές επιτυχίες.
Η πιο πρόσφατη επιτυχία των Ουκρανών ήταν η εξουδετέρωση των παρεμβολών Silok που είχαν αναπτυχθεί για να διακόψουν τις ραδιοσυνδέσεις μεταξύ των ουκρανικών drones και των χειριστών τους.
Επίσης ουκρανικά drones στόχευσαν με επιτυχία ένα ρωσικό εργοστάσιο όπλων που παράγει το σύστημα αεράμυνας Pantsir-S.
Ένα ουκρανικό drone έπληξε επίσης μια αποθήκη πετρελαίου στη δυτική Ρωσία, προκαλώντας τεράστια πυρκαγιά.
Επιπλέον εκτεταμένη χρήση drones έκαναν οι Ουκρανοί στη
Μαύρη Θάλασσα και την Κριμαία.
Είναι αλήθεια ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία πρόκειται να εισέλθει στον τρίτο του χρόνο χωρίς πιθανότητα να τελειώσει στο εγγύς μέλλον, αλλά το ίδιο το γεγονός ότι το Κίεβο μπόρεσε να αντέξει τον ισχυρό ρωσικό στρατό για τόσο καιρό θα μπορούσε να αποδοθεί στα drones.
Ο στόλος των drones
Οι Ουκρανοί διαθέτουν drones που χωρούν στην παλάμη ενός χεριού αλλά και μη επανδρωμένα που ζυγίζουν 454 κιλά.
Η Ουκρανία έχει κατασκευάσει και έχει αποκτήσει έναν ποικίλο στόλο τηλεκατευθυνόμενων αεροσκαφών για να περιπλέξει και να ματαιώσει τις προόδους της Ρωσίας.
Και αυτό που είναι πιο αξιοσημείωτο ήταν η εξέλιξη αυτού του πολέμου drones με νέα μοντέλα και τακτικές με το μεταβαλλόμενο πεδίο μάχης.
Οι Ρώσοι τότε παρατήρησαν ότι όταν τα συστήματα αεράμυνας και ο ηλεκτρονικός πόλεμος δεν λειτουργούσαν με ένταση, οι Ουκρανοί βασίζονταν σε μεγαλύτερα drones όπως το τουρκικό TB2 Bayraktar για μεγάλο αποτέλεσμα.
Καθώς ο χρόνος προχωρούσε και η Ρωσία πήρε τον έλεγχο των ουρανών ανίχνευε και κατέρριπτε τα μεγαλύτερα μοντέλα ουκρανικών drones πιο εύκολα.
Έχει γίνει αντιληπτό ότι τα μεγάλα UAV που εμφανίζονται σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Πακιστάν, τη Σομαλία και τη Συρία δεν είναι τα κατάλληλα συστήματα για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η χρήση αυτών των drones σε εναέριες επιχειρήσεις είναι πιο αποτελεσματική σε αδιαμφισβήτητους εναέριους χώρους κατά τη διάρκεια ασύμμετρων συγκρούσεων – χάρη στη μεγάλη αντοχή τους στην επιτήρηση και τις απομακρυσμένες επιθέσεις.
Αλλά αυτά τα μεγάλα εναέρια συστήματα γίνονται εύθραυστα, όταν η χώρα χρήστης δεν ελέγχει τους ουρανούς.
Αντίθετα, τα μικρότερα drones, που επιχειρούν από χερσαίες δυνάμεις αποδεικνύονται, λόγω του μεγέθους και του αριθμού τους πολύ πιο αποτελεσματικά στη δυναμική σε πιο χαμηλά ύψη.
Πιο αποτελεσματικά τα μικρά drones
Σύμφωνα με την Dominika Kunertova, ανώτερη ερευνήτρια στο Κέντρο Μελετών Ασφάλειας του ETH Ζυρίχης, «τα μικρά drones έχουν αποδειχθεί πιο συνεπή στους λιγότερο εντυπωσιακούς ρόλους τους.
Παρέχουν «μάτια» στον ουρανό και δίνουν τη δυνατότητα σε μεμονωμένους στρατιώτες να εντοπίζουν τις εχθρικές μονάδες και να καθοδηγούν τα πυρά του πυροβολικού, γεγονός που αυξάνει τον ρυθμό και την ακρίβεια των επίγειων δυνάμεων και κρατά τα στρατεύματα μακριά από τον κίνδυνο.
Αυτό, ίσως, εξηγεί γιατί η Ουκρανία έχει αποκαλύψει μια σειρά νέων UAV συμπεριλαμβανομένου του ανθεκτικού σε εμπλοκή Backfire, του επίγειου drone Ratel S και του υποβρύχιου drone Marichka.
Αυτά τα μικρότερα drones λέγεται ότι έδωσαν στην Ουκρανία καλύτερη ευαισθητοποίηση στον χώρο μάχης και μεγαλύτερη ικανότητα να χτυπήσει στόχους.
Προφανώς, κατασκευάζοντας αυτά τα UAV, οι Ουκρανοί έχουν αξιοποιήσει την εμπορική τεχνολογία – τα ίδια ψυχαγωγικά προϊόντα που είναι διαθέσιμα στους πολίτες – για να φέρουν γρήγορα φθηνά drones στο πεδίο της μάχης.
Όπως λέει η Kunertova, πολλά από αυτά τα drones έχουν αποκτηθεί μέσω δωρεών.
Με μόλις 1.000 δολάρια ανά μονάδα, τα μικρά drones μπορούν να συγκεντρωθούν γρήγορα και να επαναχρησιμοποιηθούν από τους χειριστές για ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Τα πιο αξιοσημείωτα drones σε αυτό το πλαίσιο τυχαίνει να είναι τα FPV που χρησιμοποιούνται συνήθως για αγώνες ή κινηματογραφικές παραγωγές.
Αυτά είναι εξοπλισμένα με αυτοσχέδια εκρηκτικά και πετούν για να χτυπήσουν σταθερούς στόχους με σχετικά χαμηλό κόστος.
Τα εν λόγω drones μπορούν να εκτελούν πλήγματα μιας χρήσης με υψηλή ακρίβεια, ενώ παραμένουν λιγότερο επιρρεπή στα ρωσικά συστήματα αεράμυνας.
Επιπλέον, σε αντίθεση με μια παραδοσιακή επίθεση, στην οποία οι βομβαρδισμοί τελειώνουν καθώς φιλικά στρατεύματα πλησιάζουν τη γραμμή του εχθρού, οι επιθέσεις από FPV είναι τόσο ακριβείς που οι Ουκρανοί πιλότοι μπορούν να συνεχίσουν να χτυπούν Ρώσους στόχους έως ότου οι συνάδελφοί τους στρατιώτες απέχουν λίγα μέτρα από τον εχθρό.
Είναι σημαντικό ότι τα περισσότερα από τα drones τέτοιου τύπου παράγονται από τους ίδιους τους Ουκρανούς μέσω συνεργασιών δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ουκρανία έχει προγραμματίσει να παράγει περισσότερα από 11.000 επιθετικά drones μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς το 2024, καθώς και ένα εκατομμύριο drones FPV.
Ωστόσο, όλα αυτά δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι τα drones από μόνα τους θα κάνουν την Ουκρανία να επικρατήσει της Ρωσίας ή να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες του πολέμου.
Για κάθε 1 ουκρανικό drone οι Ρώσοι θα έχουν 7
Η Ρωσία αναπτύσσει επίσης στρατηγικές για την αντιμετώπιση επιθέσεων με drone από την Ουκρανία.
Στην πραγματικότητα, οι μέχρι στιγμής εξελίξεις δείχνουν ότι οι χερσαίες επιθέσεις παραμένουν αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής στόχευσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Ρωσίας.
Ο ρωσικός στρατός λέγεται ότι στέλνει ομάδε άρτια εκπαιδευμένων στρατιωτών για να επιτεθούν στην ουκρανική πρώτη γραμμή, αναγκάζοντας τα ουκρανικά στρατεύματα να απαντήσουν και να αποκαλύψουν τις καμουφλαρισμένες θέσεις τους.
Τώρα ορατές από τα drones από πάνω, οι ουκρανικές θέσεις σφυροκοπούνται στη συνέχεια από το ρωσικό πυροβολικό.
Βασικό ρόλο παίζει το γεγονός ότι η Ουκρανία στις επιθέσεις της έχει χάσει αρκετά drones ενώ η Ρωσία είναι κατασκευάστρια UAV.
Στην πραγματικότητα, η Ρωσία φαίνεται να έχει τεράστιο πλεονέκτημα έναντι της Ουκρανίας όσον αφορά τα drones.
Ένας Ουκρανός αξιωματικός, ο Yuriy Fedorenko, διοικητής του λόχου «Αχιλλέας» της 92ης Ξεχωριστής Αεροπορικής Ταξιαρχίας, παραδέχτηκε μάλιστα ότι υπάρχουν «επτά ρωσικά drones για κάθε ουκρανικό».
Μπορεί να σημειωθεί εδώ ότι ο πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ρωσίας Andrei Belousov αποκάλυψε ότι η Ρωσία σχεδιάζει να παράγει περισσότερα από 32.000 drones κάθε χρόνο έως το 2030 με τους εγχώριους κατασκευαστές να αντιπροσωπεύουν το 70% της αγοράς.
Η Ρωσία, σύμφωνα με τον ίδιο, θα χρηματοδοτήσει το εθνικό έργο για τα UAV με 696 δισεκατομμύρια ρούβλια (7,66 δισεκατομμύρια δολάρια) έως το 2030.
«Ο ετήσιος όγκος παραγωγής μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV) – εξαιρουμένων των εκπαιδευτικών – έχει προγραμματιστεί σε 32.500 μονάδες», είπε ο Belousov.
«Αυτό είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο από τον τρέχοντα όγκο παραγωγής».
Αξεπέραστη ρωσική υπεροχή στα drones
Παρεμπιπτόντως, η Μόσχα αναπτύσσει εγχώρια μοντέλα, όπως τα Orion, Eleron-3, Orlan-10 και Lancet.
Προμηθεύεται επίσης από το Ιράν μεγάλο αριθμό drone Shahed-136 που μπορούν να μεταφέρουν 45,4 κιλά εκρηκτικών σε εμβέλεια 1931 χιλιομέτρων.
Τώρα, η Ρωσία φέρεται να κατασκευάζει τα δικά της πιο θανατηφόρα drones που εκρήγνυνται με βάση τα Shaheds και παράγει φθηνά UAV, χρησιμοποιώντας κινητήρες από τον κινεζικό γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου AliExpress.
Σε συνεργασία με το Ιράν, η Ρωσία ολοκλήρωσε πρόσφατα την κατασκευή ενός εργοστασίου drones στο Ταταρστάν, 805 χιλιόμετρα ανατολικά της Μόσχας, όπου θα μπορούσε να παράγει περίπου 6.000 πρωτότυπα Shahed-136 (που μετονομάστηκαν σε Geran-2 από τη Μόσχα) μέχρι τα μέσα του 2025.
Αυτή η διευρυμένη παραγωγή drone θα μπορούσε να είναι αρκετή για να αντιμετωπίσει την έλλειψη UAV της Ρωσίας στην πρώτη γραμμή και να ανατρέψει το ρεύμα της σύγκρουσης προς όφελός της. Μπορεί η Ουκρανία να κλείσει αυτό το χάσμα καινοτομίας με τη Ρωσία;
Αν δεν το κάνει, η ισχύς της Ουκρανίας στα drones θα μειωθεί αισθητά με οδυνηρά στρατιωτικά αποτελέσματα.