Στο σκοτάδι το περιεχόμενο της ρηματικής διακοίνωσης και των δύο διαβημάτων προς την τουρκική πλευρά -Ο Ερντογάν έθεσε ανοιχτά και για πρώτη φορά θέμα επαναχάραξης -Προβληματισμός από τη δήλωση Μητσοτάκη για φράχτη… λίγο εντός συνόρων
Από τον Ανδρέα Καψαμπέλη -Εφημερίδα «κυριακάτικη δημοκρατία»
Τοπική διαφωνία τεχνικού χαρακτήρα ή συνοριακή αμφισβήτηση εκ μέρους της Τουρκίας; Στο ερώτημα αυτό για τα τελευταία γεγονότα στον Εβρο οι εκδοχές διίστανται, αλλά το βέβαιο είναι ότι με την τροπή που πήρε το θέμα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μπήκαν σε φάση μεγαλύτερης όξυνσης.
Η Αθήνα δηλώνει κατηγορηματικά ότι ο φράχτης στην περιοχή θα κατασκευαστεί, αλλά η Αγκυρα εγείρει εμμέσως πλην σαφώς -και με αυτή την ευκαιρία- θέμα αλλαγής της Συνθήκης της Λωζάννης και γκριζάρει άλλη μια περιοχή.
Λόγω της μορφολογίας του εδάφους και της πλούσιας βλάστησης, των θάμνων και των δέντρων, το επίμαχο σημείο στην περιοχή Μελισσοκομείο στις Φέρες είναι από τα πιο ευαίσθητα του ελληνοτουρκικού συνόρου. Τα σύνορα εκεί είναι χερσαία, αλλά πρόκειται για μια μικρή ζούγκλα. Η έκταση, πάντως, είναι ξεκάθαρα ελληνική. Η πιο ασφαλής απόδειξη, μάλιστα, είναι πρόσφατη.
Εκεί ακριβώς, όπως αναφέρουν πηγές της «κυριακάτικης δημοκρατίας», τον Σεπτέμβριο του 2018 (λίγο καιρό μετά την πολύμηνη ομηρία των δύο Ελλήνων στρατιωτικών) είχαν συλληφθεί δύο Τούρκοι στρατιώτες που θεωρήθηκε ότι εκ λάθους μπήκαν στην περιοχή. Η σύλληψη έγινε από ελληνική περίπολο και ύστερα από λίγες ώρες αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς η Τουρκία να εγείρει οποιοδήποτε ζήτημα νομιμότητας. Εκείνη την περίοδο αρχηγός του ΓΕΣ ήταν ο νυν υφυπουργός Εθνικής Αμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής.
Σε ένα ιδιόμορφο παιχνίδι λέξεων η ελληνική κυβέρνηση διαψεύδει κατηγορηματικά ότι υπήρξε «κατάληψη ελληνικού εδάφους», αλλά αρνείται κατηγορηματικά μέχρι στιγμής όχι μόνο να δώσει στη δημοσιότητα αλλά και να ενημερώσει τα κόμματα για το περιεχόμενο της ρηματικής διακοίνωσης και των δύο διαβημάτων που προέβη συνολικά προς την τουρκική πλευρά. Ακόμη κι αν, όπως λέγεται, οι Τούρκοι στρατοχωροφύλακες πάτησαν απλώς την οριογραμμή για λίγη ώρα και απέτρεψαν τις εργασίες αποψίλωσης, η ουσία είναι ότι επισήμως το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, αφού υπερηφανεύτηκε
ότι «με τη λήψη των αναγκαίων μέτρων» απετράπη «η παραβίαση του συμπεφωνημένου συνόρου μας», έθεσε ανοιχτά και για πρώτη φορά θέμα επαναχάραξης. Η δικαιολογία είναι ότι «η κοίτη του ποταμού Εβρου, που αποτελεί το συμπεφωνημένο σύνορό μας, έχει αλλάξει από το 1926, ημερομηνία που ορίστηκε η οριογραμμή, εξαιτίας φυσικών και τεχνικών λόγων».
Με βάση τη Συνθήκη της Λωζάννης, ωστόσο, ορίστηκε ρητώς στο πρωτόκολλο του 1926 ότι «η συνοριακή γραμμή δεν θα ακολουθήσει τον ρουν του ποταμού εις τας ενδεχόμενας μετακινήσεις του, αλλ’ ότι η γραμμή αυτή καθορίζεται κατά τρόπον οριστικόν από την παρούσαν θέσιν του ποταμού».
Σε όλους τους τόνους η ελληνική κυβέρνηση διακηρύσσει ότι ο φράχτης θα κατασκευαστεί. Ομως, το χρονοδιάγραμμα δεν είναι πολύ σαφές. Την ίδια ώρα, η Αγκυρα, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να μετατρέψει τον Εβρο σε νέα Ιμια, απειλεί να αντιδράσει.
Χαρακτηριστική είναι και η δήλωση του Eγεμέν Μπαγίς -στενού συνεργάτη του Ερντογάν, πρώην υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και νυν πρεσβευτή της Τουρκίας στην Τσεχία- ότι «η Ελλάδα είναι ελεύθερη να χτίσει το τείχος της όπου επιθυμεί, εκτός από τα σύνορα με την Τουρκία». Ωμά είπε ακόμη ότι για να γίνουν «έξτρα φράχτες» θα έπρεπε «και οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν σε αυτό», προσθέτοντας υπαινικτικά για τους Ελληνες ότι «αυτό που συνέβη στην Κύπρο θα έπρεπε να τους είχε διδάξει ένα μάθημα».
Στη συνέντευξή του στο Star ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι ο νέος φράχτης στο τμήμα των Φερών, εκεί όπου το όριο δεν είναι ο ίδιος ο ποταμός, θα χτιστεί, αλλά «λίγο εντός του ελληνικού εδάφους, για να μην υπάρχει απολύτως καμία αμφιβολία για το πού μπαίνει» χωρίς, όπως διευκρίνισε, να σημαίνει ότι «απεμπολούμε το έδαφος που μεσολαβεί μεταξύ του φράχτη και της συνοριακής γραμμής».
Προηγήθηκε πάντως μια (αφελής ή σκόπιμη;) δήλωση του Αδωνη Γεωργιάδη ότι στο σημείο αυτό δεν μπορεί να υψωθεί φράχτης, επειδή θα καλύπτεται από το νερό όταν σημειώνονται πλημμύρες.
Ορισμένες πηγές υποστηρίζουν ότι άμεσος στόχος της Τουρκίας ήταν να προκαλέσει χρονοτριβή στα έργα αποψίλωσης τουλάχιστον έως το καλοκαίρι. Με δεδομένο ότι η περιοχή αποτελεί ένα από τα βασικά περάσματα παράνομων μεταναστών, οι οποίοι κρύβονταν εκεί από τους διακινητές για να περάσουν τη νύχτα σε ελληνικό έδαφος, θεωρείται βέβαιο ότι όλο αυτό συνδέεται με το σχέδιο για νέο κύμα μαζικής εισβολής τους επόμενους μήνες, ανάλογο με εκείνο του Μαρτίου. Εκφράζονται επίσης φόβοι ότι εφόσον ο φράχτης κατασκευαστεί πιο μέσα από τα σύνορα, οι μετανάστες που θα φτάνουν έως εκεί και θα βρίσκονται σε ελληνικό έδαφος, υποχρεωτικά θα πρέπει στη συνέχεια να τυγχάνουν της ανάλογης περίθαλψης και φιλοξενίας στη χώρα μας. Αρα, θα έχουν επιτύχει την είσοδό τους.
Επί του παρόντος, το βέβαιο είναι ότι η περιοχή αυτή τελεί πλέον υπό την αμφισβήτηση της Τουρκίας, ενώ το καίριο
ερώτημα που ετέθη κατά την ενημέρωση της επιτροπής εξωτερικών και άμυνας της Βουλής προς τους αρμόδιους υπουργούς από τον βουλευτή της Ελληνικής Λύσης Αντ. Μυλωνάκη -παρόντος και του κ. Στεφανή- για το εάν μπορούν να δράσουν πάλι εκεί ελληνικές δυνάμεις έμεινε αναπάντητο.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι στο παρασκήνιο επιδιώκεται από κάποιες πλευρές να βρεθεί σε επόμενο στάδιο φόρμουλα για την επίλυση της εκκρεμότητας, ως «τεχνικής», με την παραπομπή της σε μεικτή επιτροπή.
Συρίγος: «Η γείτονα “γκριζάρει” τα όρια μεταξύ των δύο χωρών»
Γενικότερα, η Τουρκία χρησιμοποιεί τον Εβρο για να ανακινήσει θέμα Λωζάννης, την ώρα που κλιμακώνει τις προκλήσεις της σε όλα τα μέτωπα, επιδιώκοντας μια συνολική διευθέτηση υπό την απειλή θερμού επεισοδίου. Γι’ αυτό και η αναφορά του Ν. Δένδια σε «λίγες δεκάδες μέτρα», σχετικά με τη διένεξη στις Φέρες, που χαρακτηρίστηκε τουλάχιστον ατυχής, τροφοδότησε πρόσθετη πολιτική ένταση στο εσωτερικό. Ο υπουργός Εξωτερικών στράφηκε κατά της αντιπολίτευσης με τη βολική ρητορεία περί ακροδεξιών, αλλά το θέμα είναι ότι η πιο στοχευμένη κριτική ήρθε από τους κόλπους της Ν.Δ.
Ο βουλευτής και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Αγγ. Συρίγος σε άλλο μήκος κύματος θεωρεί δημοσίως ότι «η Τουρκία δεν
αναγνωρίζει ότι υπάρχει σύνορο στην περιοχή» και ότι «αμφισβητώντας το πρωτόκολλο του 1926 “γκριζάρει” τα σύνορα/όρια μεταξύ των δύο χωρών».
Έχει τη σημασία του και το γεγονός ότι στην κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση της επιτροπής της Βουλής, παρά την επίμονη προσπάθεια του κ. Συρίγου να μιλήσει, ο λόγος του δόθηκε στο τέλος. Ο κ. Δένδιας υποστηρίζει, άλλωστε, ότι η εκδοχή περί αμφισβήτησης των συνόρων εξυπηρετεί στην πραγματικότητα μόνο επιδιώξεις τρίτων και εμμέσως αποδέχεται ότι γίνονται εσωκομματικά χτυπήματα. Μάλιστα, και ο ίδιος ενώπιον της Επιτροπής άφησε να εννοηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι κινήθηκε βάση της ενημέρωσης που είχε από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, ενώ την επομένη εκλήθη εκτάκτως στο Μαξίμου όπως και ο Ν. Παναγιωτόπουλος από τον κ. Μητσοτάκη, προκειμένου να τους γίνουν οι αναγκαίες συστάσεις.
Κι όλα αυτά με φόντο τον θρυλούμενο ανασχηματισμό.