Του Παναγή Γαλιατσάτου
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ανέλαβε το γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών τον Οκτώβριο του 2009. Έκτοτε και για μια επταετία, υπήρξε ο κυρίαρχος του Eurogroup, στο οποίο το σημαντικότερο ζήτημα, όλο αυτό το διάστημα, ήταν το ελληνικό.
Όπως λένε οι ίδιοι οι Γερμανοί, η Ελλάδα ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε στη διάρκεια της θητείας του και ο πολιτικός απολογισμός του είναι αμφιλεγόμενος.
Αν και κατάφερε, μέσα σε αυτό το διάστημα να επιβάλλει στις ελληνικές κυβερνήσεις σκληρά μετρά και μνημόνια και να αντιταχθεί σε όλες τις εκκλήσεις για απομείωση του χρέους, απέτυχε στο σημαντικότερο στόχο του, που από το 2011 ήταν να εξωθήσει την Ελλάδα έξω από ευρώ.
Αυτόν τον στόχο, ο κ. Σόιμπλε τον ακολούθησε σταθερά από το 2011, όταν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χώρα δεν είχε την απαραίτητη ανταγωνιστικότητα για να παραμείνει στο σκληρό νόμισμα και ότι η πολιτική της ηγεσία (στο σύνολό της) ήταν κατώτερη των περιστάσεων.
Δεν ήταν όμως σε αυτή τη διάθεση από την αρχή. Αν και τα προβλήματα υγείας του δεν τον βοήθησαν (στο έκτακτο Eurogoup που ενέκρινε το πρώτο μνημόνιο τη Γερμανία εκπροσώπησε ο υπουργός Εσωτερικών Ντε Μαϊτσιέρ) ήταν ο Σόιμπλε που έπεισε μια πολύ διστακτική Άνγκελα Μέρκελ, να συναινέσει στη βοήθεια για την Ελλάδα, με το επιχείρημα πως οτιδήποτε άλλο θα ήταν καταστροφή για την Ευρωζώνη και τα γερμανικά συμφέροντα.
Η στάση του άλλαξε σταδιακά το δεύτερο χρόνο των μνημονίων, και αφού είχαν αντιμετωπιστεί οι κρίσεις στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία.
Έχοντας την πεποίθηση, πως τα χειρότερα για την Ευρωζώνη είχαν αντιμετωπισθεί, ο Σόιμπλε βρήκε πάτημα στις δυσκολίες των ελληνικών κυβερνήσεων με την υλοποίηση των μνημονίων αλλά και στη αποτυχία των ελληνικών ελίτ, την οποία καυτηρίαζε σε κάθε ευκαιρία από το 2012 ως το 2015.
Στο Grexit έβλεπε πλέον ένα εργαλείο για τον παραδειγματισμό όσων αντιδρούσαν στην δημοσιονομική πειθαρχία που ήθελε να επιβάλλει στην Ευρωζώνη και ιδιαίτερα τους Γάλλους και τους Ιταλούς.
Το πρότεινε λοιπόν ευθέως στο Βαγγέλη Βενιζέλο το 2011 και στο Γιάννη Βαρουφάκη το 2015, κάτι που έχουν αποκαλύψει οι ίδιοι. Αντίθετα ο Γιάννης Στουρνάρας υποστηρίζει, πως ποτέ δεν του έκανε τέτοια πρόταση.
Ο σχεδιασμός του Σόιμπλε για Grexit αποτράπηκε το 2015 μόνο χάρις στις προσπάθειες του Ολάντ και τους δισταγμούς της Άνγκελα Μέρκελ. Αυτό έκανε το Σόιμπλε περισσότερο χολερικό απέναντι στη χώρα μας, και είχε πιο άμεσες συνέπειες από την μετάθεση της όποιας διευθέτησης του χρέους στο απώτερο μέλλον.
Άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τα πράγματα στη Γερμανία λένε ότι ο Σόιμπλε χαίρει τεράστιας εκτίμησης στη γερμανική βιομηχανία και οικονομία και έχει μεταδώσει στους επιχειρηματίες το σκεπτικισμό του για την Ελλάδα, κάτι που αποτυπώθηκε και αποτυπώνεται στην αποχή των Γερμανών επενδυτών από τη χώρα μας.
Αν και χολερικός, ο Σόιμπλε είχε καλές προσωπικές σχέσεις με τους έλληνες ομολόγους του που τον χαρακτηρίζουν ευγενικό.
Αγενής υπήρξε μόνο με το Γ. Βαρουφάκη, τον οποίο χαρακτήρισε «επικοινωνιακά αφελή», ακόμα περισσότερο πάντως με τον Αλέξη Τσίπρα, στον οποίο συνέχισε να απευθύνει τα βέλη του και μετά τη συμφωνία της 12 Ιουλίου, συνιστώντας του μάλιστα τελευταία «να ακούει τον Τσακαλώτο».
Ο πιθανότερος λόγος είναι, πως ο Πρωθυπουργός τον απογοήτευσε, αφού δεν του έκανε τη χάρη, να αποδεχτεί το Grexit.
7 χρόνια προκλήσεις
Ο Σόιμπλε και η Ελλάδα μέσα από τις δηλώσεις και τις πράξεις του Γερμανού Υπουργού Οικονομικών:
2010 – Υπέρμαχος της βοήθειας προς την Ελλάδα
07.05 2010 – Ομιλία στο Κοινοβούλιο για το πρώτο μνημόνιο
«Θα ήταν καταστροφικό να αναλάβουμε το ρίσκο, να αφήσουμε μια χώρα της Ευρωζώνης, την Ελλάδα, να πτωχεύσει. Οι συνέπειες θα απειλούσαν τη σταθερότητα της Ευρωζώνης και πρέπει να το αποτρέψουμε, για το δικό μας συμφέρον».
2011 – Ραγδαία αλλαγή κλίματος
Μάιος 2011, σε εκδήλωση στο Αννόβερο
«Η Ελλάδα δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της απέναντι στους διεθνείς δανειστές της. Οι προσδοκίες που αποτυπώθηκαν πριν από ένα χρόνο στο πρόγραμμα, δεν επαληθεύονται από τους αριθμούς. Η Γερμανία θα καταβάλει το μερίδιο που της αναλογεί για τη 2η δόση του προγράμματος, μόνο αν ο έλεγχος της τρόικας επιβεβαιώσει, ότι η χώρα ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της».
Σεπτέμβριος 2011 – Πρώτη πρόταση για Grexit
Ο Σόιμπλε πρότεινε στον τότε υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο ένα «βελούδινο διαζύγιο» της Ελλάδας με το ευρώ. Η συζήτηση έγινε στο υπόγειο μπαρ του Ξενοδοχείου Μονοπόλ στο Βρόκλαβ, όπου βρίσκονταν και οι δύο για το άτυπο Ecofin της Πολωνικής Προεδρίας.
Νοέμβριος 2011 – Πίεση να μη γίνει το δημοψήφισμα
Άσκησε πολιτική πίεση στην ελληνική κυβέρνηση ώστε να ανακαλέσει το δημοψήφισμα που ανακοίνωσε ο Γιώργος Παπανδρέου στις 31 Οκτωβρίου.
Στις 3 Νοεμβρίου έβαλε τον εκπρόσωπο του να δηλώσει, πως η ήδη εγκριθείσα 6η δόση του προγράμματος δεν έχει εκταμιευτεί και ότι δεν υπάρχει ανάγκη να εκταμιευτεί.
2012 Δημόσιες λοιδορίες και απειλές
Φεβρουάριος 2012 – βαρέλι δίχως πάτο
«Μπορούμε να βοηθήσουμε μόνο όταν δεν έχουμε να κάνουμε με βαρέλι δίχως πάτο». «Η Ελλάδα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή τα μέτρα που εκκρεμούν από το προηγούμενο πρόγραμμα, αλλιώς δεν πρόκειται να δοθούν χρήματα από τη νέα δανειακή σύμβαση».
«Δεν είμαι σίγουρος, πως όλες οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα έχουν συναίσθηση της ευθύνης τους για τη δύσκολη κατάσταση της χώρας».
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση του τότε προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια
Μάιος 2012
Παρέμβαση στη διάρκεια της διαδικασίας διερευνητικών εντολών.
«Η Αθήνα δεν μπορεί να υποχρεωθεί να κρατήσει το ευρώ. Οι Έλληνες θα αποφασίσουν μόνοι τους, αν θέλουν να μείνουν στο ευρώ ή όχι. Αν το θέλουν, θα σχηματίσουν μια σταθερή κυβέρνηση και θα εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους».
Απαξίωση των αντιμνημονιακών δυνάμεων – Συνέντευξη στη Bild, στις 20 Μαίου.
«Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν είναι μονόδρομος. Όποιος το υποστηρίζει αυτό στην Ελλάδα, εξαπατά τον εαυτό του και τους ψηφοφόρους του».
2013 – Forget it, Yannis!
Από το δεύτερο εξάμηνο του 2012, το ΔΝΤ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ελληνικό πρόγραμμα δεν βγαίνει χωρίς γενναίο κούρεμα του χρέους. Η Κριστίν Λαγκάρντ και ο Πολ Τόμσεν προσεγγίζουν τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και του ζητούν να πιέσει τους Ευρωπαίους εταίρους να αποδεχτούν «κούρεμα» στα δάνεια προς την Ελλάδα. Όπως δήλωσε τον Ιανουάριο του 2014 στους «Financial Times» ο τότε Υπουργός, ο Σόιμπλε του απάντησε «Yannis, forget it» (ξέχασέ το).
2014 – Νέες Προειδοποιήσεις για Grexit εν όψει εκλογών
Με ανώνυμες διαρροές από το υπουργείο του, ο Σόιμπλε απειλεί και πάλι την Ελλάδα με διακοπή της χρηματοδότησης, μια μέρα πριν από την πρώτη ψηφοφορία για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, το Δεκέμβριο.
«Αν ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει στην εξουσία και κάνει όλα όσα υπόσχεται, τότε η Ελλάδα δεν θα λάβει άλλα χρήματα από την ΕΕ».
Αμέσως μετά την αποτυχία εκλογής του Σταύρου Δήμα και την προκήρυξη των εκλογών, ο Σόιμπλε προειδοποίησε την Ελλάδα, ο ίδιος: «Κάθε νέα κυβέρνηση θα πρέπει να σέβεται τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η προηγούμενη. Αν η Ελλάδα ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο, τα πράγματα θα γίνουν πολύ δύσκολα».
2015 Η κλιμάκωση – 5 Φεβρουαρίου
Συνάντηση με Βαρουφάκη στο Βερολίνο: «Συμφωνήσαμε ότι διαφωνούμε».
Μάρτιος 2015 -Συνέντευξη στη Γερμανική ραδιοφωνία
«Λυπάμαι τους Έλληνες. Ψήφισαν μια κυβέρνηση, που αυτή τη στιγμή συμπεριφέρεται ανεύθυνα».
Τέλος Μαρτίου – Συνέντευξη στην Αυστριακή ραδιοφωνία
Σε ερώτηση αν θεωρεί πιθανό το Grexit, απαντά καταφατικά για πρώτη φορά.
«Εφόσον η ευθύνη των αποφάσεων για το τι θα γίνει εναπόκειται στην Ελλάδα και εφόσον εμείς δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι κάνουν οι υπεύθυνοι στην Ελλάδα, δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε».
11 Μαϊου 2015 – Eurogroup – Επαναφέρει το δημοψήφισμα
«Αν η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί, ότι πρέπει να κάνει ένα δημοψήφισμα, να το κάνει. Αυτό θα ήταν ενδεχομένως ένα σωστό μέτρο, να αφήσει τον ελληνικό λαό να αποφασίσει, αν είναι διατεθειμένος να αποδεχτεί τις θυσίες ή αν θέλει κάτι άλλο».
Στο περιθώριο της συνεδρίασης, ο Σόιμπλε είχε προτείνει στον τότε Υπουργό Οικονομικών Γιάννη Βαρουφάκη την προσωρινή έξοδο από το ευρώ: «Το μνημόνιο, το μνημόνιο ως έχει, χωρίς αλλαγές. Ή τη δραχμή. Πρέπει να δεχτείτε το μνημόνιο, αν θέλετε το ευρώ. Αν δε θέλετε το ευρώ, αυτό είναι άλλο ζήτημα. Ο ελληνικός λαός πρέπει να το αποφασίσει αυτό. Γι’ αυτό χάρηκα που άκουσα τον πρωθυπουργό σας να μιλάει για δημοψήφισμα. Και ξέρεις, αν οι Ελληνες χρειάζονται έξι μήνες καιρό για να πάρουν την απόφασή τους μετά από σοβαρό διάλογο και σκέψη, κανένα πρόβλημα. Θα σας χρηματοδοτήσουμε πλήρως για έξι μήνες».
10 Ιουλίου – Eurogroup
Προτείνει προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.
Στη συνεδρίαση, ο Σόιμπλε κατέθεσε ένα non paper, στο οποίο υποστήριζε πως οι ελληνικές προτάσεις δεν μπορεί να αποτελούν τη βάση για ένα νέο τριετές πρόγραμμα βοηθείας και πρότεινε δύο εναλλακτικές.
Μια ουσιαστική βελτίωση των προτάσεων, μεταξύ άλλων και με τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων ύψους 50 δισ. σε ένα νέο ταμείο, η να συμφωνηθεί προσωρινή έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ για τουλάχιστον 5 χρόνια.
2016-2017 – Αμετανόητος και προκλητικός
Ιανουάριος 2016 στο Νταβός – Σε πάνελ με τον Αλέξη Τσίπρα:
«Στην Ευρώπη η αλληλεγγύη είναι να κάνουμε όλοι ό,τι μπορούμε για να γίνει η Ευρώπη δυνατότερη και αυτό ξεκινά με το να γίνονται σεβαστές οι συμφωνίες που συνήφθησαν με δυσκολία. Αν θέλουμε να κάνουμε την Ευρώπη ισχυρότερη τότε πρέπει να εφαρμόσουμε ό,τι συμφωνήσαμε. Είναι η εφαρμογή ηλίθιε».
Φεβρουάριος 2016
Σε εκδήλωση στο Αμβούργο, επανέφερε το θέμα του Grexit. Εξέφρασε την άποψη, ότι «μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα είχε “πονέσει” μια φορά τους Έλληνες και θα είχε αποφευχθεί αυτή η “ατέλειωτη επίπονη διαδικασία” που βιώνει τώρα ο ελληνικός λαός. Το Grexit θα έπληττε μία φορά τη χώρα και έτσι οι Έλληνες πολίτες θα γλίτωναν την ατελείωτη διαδικασία των σκληρών μέτρων».
Εκτίμησε μάλιστα, πως η Ελλάδα δύσκολα θα ανακάμψει χωρίς υποτίμηση.
Οκτώβριος 2016 – Όχι σε αναδιάρθρωση χρέους
«Δεν κατανοούν ότι το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι το επίπεδο του χρέους της, αλλά το πρόβλημα της Ελλάδας είναι η έλλειψη ανταγωνιστικότητας και η αδυναμία της να συγκροτήσει (λειτουργική) διοίκηση». «Όλοι προσποιούνται ότι κάποια μορφή ελάφρυνσης του χρέους θα έκανε καλύτερα τα πράγματα στην Ελλάδα. Το μόνο πράγμα που θα άλλαζε είναι ότι θα μειωθεί ακόμη περισσότερο γενικά κάθε βούληση για να ασχοληθούν με μερικές μεταρρυθμίσεις», είπε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών.
4.2.2017 – Σε ομιλία για την προσφυγική κρίση στο Αννόβερο
«Aν η Ελλάδα καταφέρει να βγει κάποια μέρα από την κρίση, οι Έλληνες θα πρέπει να μου στήσουν ανδριάντα».
Πηγή: real.gr