Ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, παραχώρησε τηλεοπτική συνέντευξη και επισήμανε ότι «Ναυαρχίδα μας είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο» αναφορικά με τη δρομολογούμενη μεταρρύθμιση στην ανώτατη παιδεία και τα μη κρατικά πανεπιστήμια.
Μιλώντας στην ΕΡΤ και απαντώντας στο ερώτημα γιατί θεωρεί ότι θα αναβαθμιστεί η ανώτατη παιδεία από τη λειτουργία μη κρατικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, είπε: «Πρώτον, η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα που δεν έχει μη κρατικά πανεπιστήμια. Εκ των πραγμάτων σε όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή αυτό έχει λυθεί. Αυτό όμως δεν λέει κάτι από μόνο του. Η δεύτερη παράμετρος έχει να κάνει με το ποια είναι η κατάσταση στο πεδίο. Έχουμε 40.000 Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό. Αυτός ο αριθμός σε απόλυτα νούμερα είναι μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αριθμό των Ισπανών ή των Άγγλων. Η Πορτογαλία, που έχει συγκρίσιμο πληθυσμό, έχει πολύ λιγότερους, περίπου το ένα τέταρτο. Αυτό λοιπόν κάτι λέει γενικά για το σύστημά μας. Άρα εδώ δεν υπάρχει μια στρατηγική μόνο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Υπάρχει μια στρατηγική για τα πανεπιστήμια».
Και πρόσθεσε: «Αυξάνουμε τη χρηματοδότησή του μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, απόγραφειοκρατικοποιούμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, το διεθνοποιούμε, και ταυτόχρονα λύνουμε και το θέμα του κρατικού μονοπωλίου μαζί. Όλα αυτά μαζί θα μας δώσουν σαν δυνατότητα το να μείνουν εδώ οι περισσότεροι από αυτούς τους 40.000 Έλληνες που σπουδάζουν στο εξωτερικό. Αφετέρου, η Ελλάδα να κατακτήσει κάτι που δεν το έχει κατακτήσει. Κάτι που έχει κάνει -ας πούμε- η Κύπρος με έναν άλλο τρόπο: Να γίνει περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης», συμπληρώνοντας ότι «ήδη έχουμε ξεκινήσει τη διεθνοποίηση του ελληνικού Δημοσίου Πανεπιστημίου. Πάρα πολλά μεταπτυχιακά τα οποία παρέχουμε είναι αγγλόφωνα. Θα πρέπει να κάνουμε και τα δύο. Θα πρέπει να παρέχουμε πολλά αγγλόφωνα προγράμματα, εφόσον τα ίδια τα πανεπιστήμια το επιθυμούν, να τα παρέχουν – αφενός. Αφετέρου να μπορούμε να παρέχουμε και τα ελληνόφωνα προγράμματα με εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, με τέτοιου τύπου δυνατότητες ανάμεσα σε άλλα, που θα προβλέπονται στο νέο μας νόμο, για να μπορέσουμε να κατακτήσουμε αυτό. Τα παραρτήματα που έχουμε σήμερα είναι λίγο πάνω από 30 κολλέγια. Τα κολλέγια αυτά πράγματι παρέχουν επαγγελματικά δικαιώματα, δεν παρέχουν ακαδημαϊκά δικαιώματα».
Σχετικά με το τι θα αλλάξει για τους αποφοίτους και τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, αποσαφήνισε: «Όλα αυτά έχουν να κάνουν με το πώς κατά κάποιον τρόπο είχαμε αυτή την εξέλιξη μέσα στον χρόνο της πολιτικής της χώρας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Γιατί στα κολέγια η χώρα «σύρθηκε» να αναγνωρίσει επαγγελματικά δικαιώματα μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω συγκεκριμένων κρίσεων των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Και υπό αυτή την έννοια έχουμε ανισότητες σε αυτές τις οντότητες των κολλεγίων. Κάποια θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι ποιοτικά, άλλα είναι πανεπιστήμια “του ενός ορόφου”. Θα έλεγε κανείς ότι στην ελληνική κοινή γνώμη, ο κόσμος δεν θεωρεί πανεπιστήμιο κάτι που είναι σε έναν όροφο. (…) Έχουμε ήδη άνω των τριάντα δομών στην Ελλάδα που παρέχουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα. Η διαφοροποίηση είναι ότι δεν παρέχουν ακαδημαϊκά δικαιώματα. Εμείς θέλουμε μέσα από μια τελολογική ανάγνωση του Συντάγματος, υπό το φως του ενωσιακού δικαίου, η χώρα έμμεσα να ανακτήσει την κυριαρχία στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Θέτοντας αυστηρά κριτήρια για τα παραρτήματα. Λέγοντας, δηλαδή, ότι εφόσον είναι μη κερδοσκοπικά και εφόσον πληρούν μια σειρά από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, τις κοινά αποδεκτές προϋποθέσεις, σε συνάρτηση με την έγκριση της Εθνικής μας Ανεξάρτητης Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση, να δώσουμε και το ακαδημαϊκό δικαίωμα.
Άρα, πλήρη ισοτιμία με τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. (…) Το επαγγελματικό δικαίωμα θα έλεγε κανείς ότι είναι το μείζον. Επειδή συνεχίζουμε να έχουμε αυτή την απαγόρευση, έστω και για το τελευταίο κομμάτι των ακαδημαϊκών δικαιωμάτων, αυτό γεννάει ένα διεθνές “σινιάλο” ότι η Ελλάδα είναι ένα έθνος εκπαιδευτικά ανάδελφο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ότι έχει αυτή την ιδιαιτερότητα. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, σημαντικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να έρθουν στη χώρα μας από μεγάλα ξένα πανεπιστήμια, δεν έρχονται διότι θεωρούν ότι έχουμε αυτήν την ιδιαιτερότητα ως προς το πώς έχουμε χειριστεί την πολιτική μας για την ανώτατη εκπαίδευση».
«Θα υπάρχει διπλός έλεγχος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια»
Για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, ο κ. Πιερρακάκης επισήμανε: «Θα εγκαθιδρύσουμε διπλό έλεγχο. Θα εγκρίνεται και από την εγχώρια, από την ελληνική ανεξάρτητη αρχή. Πέραν όμως αυτής της έγκρισης- που υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε να είναι επαρκής- εμείς ερχόμαστε να προσθέσουμε κάποια κριτήρια στο νόμο, επιπρόσθετα. Ένα τέτοιο κριτήριο, για παράδειγμα, θα είναι ένας ελάχιστος αριθμός καθηγητών πλήρους απασχόλησης, ήτοι 30. Θα είναι ελάχιστος αριθμός σχολών, μίνιμουμ 3 σχολές. Ό,τι δηλαδή ισχύει σήμερα για ένα ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Έχουμε μεγάλα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, όπως το Καποδιστριακό, όπως το Αριστοτέλειο. Τα κριτήρια – τα στοιχεία, τα συστατικά τα οποία θα έβλεπε κανείς σε ένα από τα μικρότερα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια θα πρέπει να είναι σε αντιστοιχία με αυτά τα οποία θα έχουμε εμείς ως ελάχιστα κριτήρια για να μπορέσουμε να οριοθετήσουμε μια μη κρατική οντότητα ως πανεπιστημιακή».
Σε ό,τι έχει να κάνει με το άρθρο 16 του Συντάγματος, υπογράμμισε: «Το Σύνταγμα δεν υπερβαίνεται. Στο Σύνταγμα υπάρχει ο όρος ανάγνωση. Θα μπορούσε κανείς να δει την εξέλιξη της ερμηνείας του άρθρου 16 μέσα στο χρόνο. Αν ανοίξουμε το άρθρο 16 και αρχίσουμε να το διαβάζουμε, θα δούμε ότι υπάρχει μία λέξη, “δωρεάν”. Όμως έχουμε δίδακτρα στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο, στα μεταπτυχιακά. Τι έχει έρθει να πει το Συμβούλιο της Επικρατείας εδώ: Ότι το 1975 δεν υπήρχαν μεταπτυχιακά, οπότε μπορούμε να έχουμε δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, παρότι λέμε δωρεάν στο Σύνταγμα. Τι έχουμε έρθει να κάνουμε στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο; Έχουμε δίδακτρα και στα προπτυχιακά. Τι έχει πει η διοικητική δικαιοσύνη; Ότι δεν υπάρχει εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπως υπάρχει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο το ’75, άρα μπορεί να γίνει αυτή ερμηνεία. Υπάρχουν λοιπόν και πάρα πολλές άλλες μεταβολές που έχουν συντελεστεί μέσα στο χρόνο. Το ’75 δεν υπήρχε η ανεξάρτητη αρχή που σας ανέφερα – και δεν υπήρχαν και σχετικές ενωσιακές αποφάσεις, σε ότι αφορά τα παραρτήματα, με πιο θεμελιώδεις αυτές που αναφέρονται στις γνωμοδοτήσεις των κορυφαίων καθηγητών Συνταγματικού δικαίου, που αυτές έρχονται να φωτίσουν αυτή την τελεολογική ανάγνωση του Συντάγματος που θεωρούμε επιβεβλημένο να γίνει».
Για το πότε θα ενημερωθούν τα κόμματα για τη δρομολογούμενη μεταρρύθμιση, τόνισε: «Θα ενημερωθούν τα κόμματα και στο πλαίσιο της διαβούλευσης, αλλά έχουμε διαρκή όσμωση με τα κόμματα και στο πλαίσιο της συνολικής κοινοβουλευτικής μας παρουσία. Εκ των πραγμάτων η διεθνοποίηση έχει ήδη ξεκινήσει και βλέπουμε ήδη γνωστά και μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού να αλληλεπιδρούν μαζί μας. Και με δημόσια πανεπιστήμια και αυτοτελώς, και έχουν ξεκινήσει κάποιες συζητήσεις. Στην πράξη όμως όλοι περιμένουν να δουν το νόμο.
Ο νόμος λοιπόν, θα έρθει σε δημόσια διαβούλευση όπως έχει πει ο πρωθυπουργός, εντός του μήνα, στις αρχές Φεβρουαρίου θα έχει γίνει με το καλό νόμος του κράτους, οπότε αμέσως μετά θα ξεκινήσει και μια “ακαδημαϊκή διπλωματία” για το πώς θα μπορούσαμε να μεγιστοποιήσουμε την εξωστρέφεια του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. (…) Δεν έχει νόημα να μπούμε πριν από τη διαβούλευση να κάνουμε αυτή τη συζήτηση με τα κόμματα (…) Αυτό το οποίο θα καταθέσουμε στη δημόσια διαβούλευση θα έχει τον χαρακτήρα του να επηρεαστούμε από όλες τις απόψεις. Η κεντρική κατεύθυνση δεν θα αλλάξει, και θα είναι αυτή η οποία δηλώθηκε και σφυρηλατήθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Μιλάμε για παραρτήματα, μιλάμε για μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
(…) Το πνεύμα και το νεύμα του εκλογικού σώματος είναι να σφυρηλατήσουμε εμπροσθοβαρής μεταρρυθμίσεις ”πατώντας στο γκάζι”. Εγώ θα προσθέσω σε αυτό, δημιουργώντας τη μέγιστη δυνατή συνθήκη συναίνεσης για να μπορούμε να έχουμε τη μέγιστη δυνατή διάρκεια στον χρόνο. Νομίζω ότι αυτό είναι αυτονόητο και το έχουμε αποδείξει σε πάρα πολλές στιγμές».
«Θα δώσουμε 130 νέες ειδικότητες στα ΙΕΚ»
Για τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης και τη σύνδεση εκπαίδευσης – αγοράς εργασίας, ανάμεσα σε άλλα, τόνισε: «Αποτελεί προτεραιότητα του πρωθυπουργού η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και υπ’ αυτή την έννοια ξεκινάμε με μία θεμελιώδη πρωτοβουλία: Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Έχουμε διαφορετικές δομές. Σε αυτό το πλαίσιο είναι τα Λύκεια, τα ΕΠΑΛ, τα Επαγγελματικά Λύκεια. Είναι τα σημερινά ΙΕΚ τα οποία θα μετονομάσουμε σε σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης και θα τους δώσουμε 130 νέες ειδικότητες από φέτος, από τον Φεβρουάριο. 130 επαγγέλματα, εκ των οποίων πολλά είναι νέα. Πρέπει να υπάρξει και στόχευση περιοχών. Έχουμε και τα επαγγελματικά εργαστήρια που είναι πολύ θεμελιώδη για να μπορεί κανείς να εστιάσει σε συγκεκριμένα επαγγέλματα από αυτά.
Οι τρεις δομές αυτές συνήθως συστεγάζονται, αλλά παρότι συστεγάζονται, δεν τις έχουμε αντιμετωπίσει με όρους διαλειτουργικότητας, δηλαδή για να υπάρχει μια δομή συντονισμού, για να μπορούν κιόλας ταυτόχρονα, ανάλογα με την περιοχή να στοχεύουν. (…) Πανελλαδικά θα φτιάξουμε 60 τέτοιες δομές, 60 campuses, 60 ΚΕΕΚ, και κάθε ένα από αυτά θα πάμε και θα τα στοχεύσουμε. Υπάρχουν πολλά σημεία στη χώρα μας όπου πρέπει να στοχεύσουν αντίστοιχες δομές λ.χ.στο κρασί, στην οινοπαραγωγή, όπως στο Πέραμα η στόχευση είναι οι ναυπηγοεπισκευαστική».
Για τα αποτελέσματα της PISA που αποτυπώνουν χαμηλές μαθητικές επιδόσεις της Ελλάδας σε Μαθηματικά, Κατανόηση Κειμένου και Φυσικές Επιστήμες, ο υπουργός Παιδείας ανέφερε: «Πράγματι τα αποτελέσματα αυτά μας προβληματίζουν. Να πω κατά δεύτερον, ότι τα αποτελέσματα αυτά γίνονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Ταυτοχρόνως, έχουμε μια πτώση στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και η πτώση αυτή επεξηγείται, σύμφωνα με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό από το λεγόμενο covid effect, δηλαδή στα χρόνια του covid-19 και ο τρόπος με τον οποίο έγινε η εκπαιδευτική διαδικασία, μοιραία, λόγω της συνθήκης πανδημίας, επηρέασε την εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτό είναι το πλαίσιο».