Κλείνουμε όλα τα ανθρακωρυχεία μας στη βόρεια Ελλάδα, νωρίτερα από τη Γερμανία», δήλωνε με υπερηφάνεια ο κ. Μητσοτάκης τον Σεπτέμβριο, στη γερμανική εφημερίδα Βild, για την απόφαση του να κλείσει το 2023, σχεδόν το σύνολο των εργοστασίων της ΔΕΗ που παράγουν λιγνίτη,
Με βάση την πράσινη συμφωνία της ΕΕ, οι χώρες που χρησιμοποιούν λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος έβαλαν στόχους απολιγνιτοποίησης. Στη Γερμανία μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με εκπροσώπους των περιοχών εξόρυξης άνθρακα, συνδικάτα, εταιρείες ενέργειας και ΜΚΟ αποφασίστηκε ο τερματισμός της χρήσης λιγνίτη το 2038.
Στην Πολωνία, το πήγαν το 2049 και βλέπουμε. Στην Τσεχία, η επιτροπή άνθρακα της χώρας συνέστησε το κλείσιμο των ανθρακωρυχείων έως το 2038, ενώ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Σοσιαλδημοκράτες υπουργοί του κυβερνητικού συνασπισμού πρότειναν το 2033. Απόφαση δεν ελήφθη γιατί όπως εξήγησε την προηγούμενη εβδομάδα ο υπουργός Εμπορίου, «δεν είμαστε υπό πίεση χρόνου».
Τι κάνει χώρες όπως η Γερμανία, με ισχυρό οικολογικό κίνημα και με το κόμμα των Πρασίνων ένα βήμα πριν μπει στη κυβέρνηση, να βάζουν στόχο 20ετίας αλλά στην Ελλάδα να τα κλείνουμε όλα σε 3 χρόνια; Όταν μάλιστα έχουν γίνει δημόσιες επενδύσεις για λιγότερο ρυπογόνες τεχνολογίες;
Ακόμη και η 5η νέα μονάδα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας στην Πτολεμαΐδα , με προϋπολογισμό τουλάχιστον 1,4 δισεκατομμύρια, θα λειτουργεί με λιγνίτη μέχρι το 2028, αν και θα ξεκινήσει να δουλεύει στην καλύτερη περίπτωση σε δύο χρόνια!. Θα λειτουργήσει δηλαδή μόνο 5-6 χρόνια! Υπάρχει σοβαρός ιδιώτης επιχειρηματίας που θα πέταγε στη θάλασσα τόσα χρήματα; Γιατί η ελληνική κυβέρνηση βιάζεται;
«Και, βεβαίως, θα επωφεληθούν και γερμανικές εταιρείες », συνέχιζε ο Έλληνας πρωθυπουργός την συνέντευξη του στη Bild. « Η (γερμανική εταιρεία) RWE σύναψε συμφωνία με τη ΔΕΗ για την εγκατάσταση ενός πολύ μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου στη θέση όπου υπήρχε μια παλιά λιγνιτική μονάδα (…) Είναι και προς το συμφέρον γερμανικών εταιρειών, επειδή θέλω να αλλάξω το αφήγημα»
Πριν αλλάξει το αφήγημα, ο κ. Μητσοτάκης θα αλλάξει ..την πίστη των κατοίκων της Δυτικής Μακεδονίας( και της Μεγαλούπολης στην Πελοπόννησο). Ολόκληρη η περιοχή εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την εκμετάλλευση του λιγνίτη. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται άμεσα ή έμμεσα στην ΔΕΗ. Ακόμα και σήμερα που η παραγωγή είναι αισθητά πεσμένη και οι νέες προσλήψεις έχουν μειωθεί στο ελάχιστο, το μισό ΑΕΠ ολόκληρης της Περιφέρειας παράγεται από τις σχετικές δραστηριότητες. Αυτό σημαίνει πως σε πόλεις όπως η Πτολεμαΐδα, το Αμύνταιο, η Φλώρινα και η Κοζάνη μπορεί να ξεπερνά και το 65%.
Ο ετήσιος κύκλος εργασιών στην περιοχή φτάνει ετησίως περίπου τα 1,7 δις. Μετά τις πρόσφατες περικοπές, η Ελλάδα δεν θα πάρει περισσότερο από 1 δις, μέχρι το 2027, από το ταμείο για την Πράσινη Μετάβαση. Δηλαδή τα χρήματα που θα πάρει η χώρα σε 6-7 χρόνια, δεν καλύπτουν ούτε έναν χρόνο της οικονομικής ζημιάς που θα προκληθεί. Άλλες χώρες εξασφάλισαν πολύ περισσότερα χρήματα, γιατί ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις. Προβλέψιμος και εδώ, ο κ. Μητσοτάκης πήρε τα λιγότερα, αφού αντί να διαπραγματευτεί κλείνει τα εργοστάσια μόνος του και υπερηφανεύεται για αυτό!
Οι κυριότερες πόλεις της Δυτικής Μακεδονίας εξαρτώνται από την τηλεθέρμανση των εργοστασίων της ΔΕΗ. Χιλιάδες σπίτια που έχουν θέρμανση και ζεστό νερό εδώ και χρόνια, σε μια περιοχή με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες τον χειμώνα, θα πρέπει μετά (όσα λίγα, νοικοκυριά επιβιώσουν από την αντιλιγνιτική λαίλαπα) να καίνε πετρέλαιο ή καυσόξυλα.
Το σχέδιο της ΝΔ δεν έχει φυσικά καμία σχέση με την οικολογία. Παρότι λιγότερο ρυπογόνο, το φυσικό αέριο που θα αντικαταστήσει τον λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος είναι επίσης ορυκτό καύσιμο. Ο κ. Μητσοτάκης φαίνεται ότι βιάστηκε να υλοποιήσει τις μυστικές συμφωνίες που είχε κάνει προεκλογικά με τις εταιρείες φυσικού αερίου. Οι τελευταίες εισάγουν το φυσικό αέριο, αντίθετα με τον λιγνίτη που έδινε τουλάχιστον στη χώρα μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία. Αδιαφορώντας ότι πάνω από 30 χιλιάδες θέσεις εργασίας θα χαθούν άμεσα Η θεωρία ότι μια μεγάλη περιοχή, θα αλλάξει σε δύο χρόνια το παραγωγικό πρότυπο 60 ετών και θα στραφεί σε άλλες δραστηριότητες, κινείται κόντρα σε κάθε οικονομική αλλά και κοινή λογική.
Mε εξαίρεση τους βουλευτές της ΝΔ στην περιοχή, όλοι οι παραγωγικοί φορείς, το ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας, οι Δήμοι, η νεοδημοκρατική Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας με ομόφωνη απόφαση , εργατικά κέντρα, σωματεία, προσωπικότητες, είναι αντίθετοι. Στην πρόσφατη, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαδικτυακή συζήτηση που οργάνωσαν το tvxs και το kozanitv, o ευρωβουλευτής της ΝΔ κ. Γ. Κύρτσος διαφοροποιήθηκε ευθαρσώς από το όλο κυβερνητικό αφήγημα: «Χρειαζόμαστε μεγαλύτερα χρονικά περιθώρια, μπορούμε να κρατήσουμε κάποιες μονάδες που είναι αξιόλογες για ένα μεταβατικό διάστημα, το βρίσκω λογικό και αναπόφευκτο».
Στην ίδια συζήτηση έκανα έκκληση στην κυβέρνηση να επανεξετάσει την όλη κατάσταση μέσα από έναν νέο παράγοντα, αυτού της πανδημίας, η οποία έχει προκαλέσει πολύ μεγάλη ζημιά στην οικονομική δραστηριότητας όλης της χώρας. Η Δυτική Μακεδονία (πρώτη σε ανεργία σε όλη τη χώρα) και η Μεγαλόπολη θα έχουν να υποστούν ένα τριπλό σοκ: το σοκ της κρίσης και της χρεοκοπίας του 2009-2010, το σοκ των σοβαρών επιπτώσεων της πανδημίας και το τρίτο, το σοκ της απολιγνιτοποίησης».
Πρέπει να εφαρμοστεί ένα μοντέλο σταδιακής μετάβασης, στο οποίο μετά από κάθε βήμα θα εξετάζονται οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, θα λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα και θα βγαίνουν συμπεράσματα για τα επόμενα βήματα. Και αυτή η έκκληση δεν απευθύνεται μόνο στην κυβέρνηση αλλά και στην αντιπολίτευση, ιδίως την αξιωματική. Που, περιέργως, δεν διαφοροποιείται στους βασικούς άξονες από την καταστροφική κυβερνητική πολιτική.