Η σημερινή ημέρα θα μπορούσε να είναι ιστορική» δήλωσε από τις Βρυξέλλες ο υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος, χαιρετίζοντας τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO), την οποία προσυπέγραψαν 23 χώρες.
Ο Έλληνας υπουργός επισήμανε πως οι δυνατότητες να επωφεληθεί η Ελλάδα από το υπό σύσταση Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας είναι μεγάλες, καθώς πρόκειται να υπάρξει, για πρώτη φορά, χρηματοδότηση της ΕΕ για την αμυντική βιομηχανία. Συγχρόνως ανέφερε, πως «προϋπόθεση να προχωρήσει η ευρωπαϊκή Άμυνα είναι όλες οι χώρες της ΕΕ να σέβονται και να προστατεύουν τα σύνορα της Ένωσης».
Ωστόσο ανέφερε, ότι δεν υπάρχει ακόμη στρατιωτική διασύνδεση για κοινές ασκήσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και ότι χρειάζεται συνεργασία σε επιχειρησιακό επίπεδο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον υπουργό, θα υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησης προγραμμάτων έως 20%, ενώ τα κράτη που μετέχουν στην PESCO θα έχουν bonus χρηματοδότησης ακόμη 10%, και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ακόμη 20%, φτάνοντας σε σύνολο χρηματοδότησης 50% του έργου.
Όπως ενημέρωσε ο ίδιος, στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει προτείνει τη μελέτη και κατασκευή ενός νέου πυροσβεστικού αεροσκάφους.
Επιπλέον, ο Π. Καμμένος υπογράμμισε ότι χρειάζεται ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας, λόγω και της δυναμικής επιστροφής της αμερικανικής βιομηχανίας.
Και εξήγησε ότι την «Κοινή Ειδοποίηση» για την PESCO την υπέγραψαν μόνον 23 χώρες, επειδή κάποιες διατηρούν επιφυλάξεις στο πεδίο της αμυντικής συνεργασίας.
Όπως επισημάνθηκε, «οι χώρες που δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ, έχουν κάθε συμφέρον να πραγματοποιούν συνέργειες με τις χώρες του ΝΑΤΟ και συνεπώς αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον για την Ελλάδα, καθώς με αυτή την χρηματοδότηση ανοίγονται νέες προοπτικές».
Αναφορικά με τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ο Έλληνας υπουργός επανέλαβε τη θέση, ότι η Ελλάδα επιθυμεί να έχει η Τουρκία μια ευρωπαϊκή συμπεριφορά, κάτι που δεν γίνεται εφόσον αμφισβητεί την Κύπρο.
Ο Π. Καμμένος σημείωσε, επίσης, πως η συγκυρία βοηθά να γίνονται κατανοητές οι ελληνικές θέσεις και πως ο γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας ενισχύεται λόγω της σταθερότητας και των σχέσεων που χτίζει με πολλές άλλες χώρες.
Tι συμφώνησαν 23 χώρες της Ε.Ε.
Νωρίτερα, είκοσι τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκαναν πράξη την πρόθεσή τους να δεσμευθούν σε μια ενισχυμένη στρατιωτική «συνεργασία», στην ανάπτυξη εξοπλισμών καθώς και στην διεξαγωγή εξωτερικών επιχειρήσεων, με δηλωμένη φιλοδοξία να επανεκκινήσουν την Ευρώπη της Άμυνας.
«Ζούμε μια ιστορική στιγμή για την ευρωπαϊκή άμυνα», σχολίασε η επικεφαλής της διπλωματίας της Ένωσης Φεντερίκα Μογκερίνι, έπειτα από την υπογραφή από τους υπουργούς 23 κρατών μελών της ΕΕ ενός εγγράφου όπου καταγράφονται 20 «δεσμεύσεις» που θέτουν τις βάσεις για τη «μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία» τους (CSP).
Η Μογκερίνι εκτιμά πως αυτό το νέο εργαλείο θα «επιτρέψει να αναπτύξουμε περισσότερο τις στρατιωτικές μας ικανότητες ώστε να ενισχύσουμε τη στρατηγική αυτονομία μας».
Μετά την αποτυχία της δημιουργίας μιας Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας (CED) πριν από 60 χρόνια, οι Ευρωπαίοι δεν είχαν καταφέρει ποτέ μέχρι σήμερα να προχωρήσουν σε αυτό τον τομέα, με τις περισσότερες χώρες να κρατούν το πάνω χέρι σε αυτό που, κατά την άποψή τους, υπαγόταν αυστηρά στην εθνική κυριαρχία.
Όμως μια διαδοχή κρίσεων από το 2014 (προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία, κύματα προσφύγων), στη συνέχεια η ψήφος υπέρ του Brexit και η άνοδος στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ άλλαξαν τα δεδομένα.
«Συμπληρωματική του ΝΑΤΟ»
Η πρωτοβουλία αυτή είναι μια «απάντηση στις επιθέσεις» του φθινοπώρου του 2015, αλλά και «στην κρίση στην Κριμαία», υπογράμμισε ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, φθάνοντας στις Βρυξέλλες για μια συνάντηση με τους ομολόγους του και με τους υπουργούς Άμυνας της ΕΕ.
«Ήταν σημαντικό για εμάς, ιδιαίτερα μετά την εκλογή του αμερικανού προέδρου (Ντόναλντ Τραμπ), να μπορέσουμε να οργανωθούμε ανεξάρτητα ως Ευρωπαίοι.
[Η CSP] είναι συμπληρωματική του ΝΑΤΟ αλλά βλέπουμε πως κανείς δεν μπορεί να επιλύσει αντί για εμάς τα προβλήματα ασφάλειας που έχει στη γειτονιά της η Ευρώπη», επέμεινε από την πλευρά της η γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Στη θεωρία, αυτή η ενισχυμένη συνεργασία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός επιχειρησιακού αρχηγείου για τις μονάδες μάχης της ΕΕ ή μιας επιμελητειακής πλατφόρμας επιχειρήσεων.
Όμως αρχικά αναμένεται να λάβει τη μορφή πρότζεκτ –για μερικούς– ανάπτυξης υλικού (αρμάτων μάχης, μη επανδρωμένων αεροσκαφών, δορυφόρων ή μεταγωγικών αεροσκαφών) ή ακόμη ενός ευρωπαϊκού νοσοκομείου εκστρατείας.
Περισσότερα από 50 πρότζεκτ έχουν κατατεθεί, διευκρίνισε η Μογκερίνι που ελπίζει πως η CSP θα επιτρέψει την πραγματοποίηση «οικονομιών κλίμακας» για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία που σήμερα είναι «κατακερματισμένη» σε σχέση με τον αμερικανικό ανταγωνιστή.
Για τους περισσότερους διπλωμάτες και ειδικούς, το γαλλικό όραμα της CSP, απαιτητικό, καθώς στρέφεται προς τη συμμετοχή σε δυνητικά επικίνδυνες αποστολές, υποσκελίστηκε από το γερμανικό όραμα, που αγωνιά πάντοτε να συμμετέχει ο μεγαλύτερος δυνατός αριθμός χωρών.
Ο μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων και η επιλογή των πρότζεκτ, που θα γίνεται ομόφωνα, κάνει ώστε «να μην έχει καμία πιθανότητα να προχωρήσει» το σχέδιο αυτό, εκτιμά ο Φρεντερίκ Μάουρο, ειδικός σε θέματα άμυνας τον οποίο ερωτά συχνά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Όμως, υπογραμμίζει, οι χώρες που συμμετέχουν στη CSP δεσμεύονται να «αυξάνουν τακτικά τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους» και οι δεσμεύσεις τις οποίες θα ανακοινώσουν σήμερα θα είναι «νομικά δεσμευτικές».
«Υποσχόμενη ιδέα»
Οι συμμετέχοντες υπόσχονται επίσης να γεμίσουν ορισμένα «στρατηγικά κενά» των ευρωπαϊκών στρατών θέτοντας φιλόδοξους σκοπούς επένδυσης στην έρευνα (2% των προϋπολογισμών άμυνας).
Σκοπός είναι επίσης να μπορούν να θέσουν σε εφαρμογή πιο γρήγορα στρατιωτικές αποστολές της ΕΕ, οι οποίες ταλαιπωρούνται συχνά από την έλλειψη προθυμίας των κρατών να διαθέσουν στρατιώτες.
Η Βρετανία, μια παραδοσιακά ατλαντική χώρα και πρώτη σε αμυντικές δαπάνες στην ΕΕ, ήταν πάντοτε σφόδρα αντίθετη σε αυτό που μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο ένας «ευρωπαϊκός στρατός», θεωρώντας πως η προάσπιση του ευρωπαϊκού εδάφους αποτελεί μοναδικό προνόμιο του ΝΑΤΟ.
Όμως το Brexit τον Μάρτιο του 2019 πλησιάζει και το Λονδίνο –που μαζί με τη Δανία αποκλείεται από την CSP– δεν ήθελε να προβάλει εμπόδια σε αυτή την πρωτοβουλία, την οποία χαρακτήρισε «υποσχόμενη ιδέα» ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον.
Η ΕΕ θέλει επίσης να έχει στη διάθεσή της σύντομα ένα ταμείο για να ενισχύσει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, που θα προικιστεί εν καιρώ με 5,5 δισεκ. ευρώ τον χρόνο.
Δημιούργησε επίσης την άνοιξη το πρώτο στρατιωτικό αρχηγείο της που διαχειρίζεται τρεις μη μάχιμες επιχειρήσεις στην Αφρική. Η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Μάλτα δεν συμμετέχουν σε αυτό το στάδιο στην CSP, που θα ξεκινήσει επίσημα τον Δεκέμβριο.
Δήλωση Κοτζιά για PESCO και Σκόπια
«Σήμερα, στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών συζητήσαμε για τη PESCO, δηλαδή για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας και τη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής βιομηχανίας άμυνας και υπογράψαμε τη σχετική συμφωνία, τα 23 από τα 28 κράτη-μέλη.
Συζητήσαμε μαζί με τον Υπουργό Εξωτερικών της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και είδαμε και ζητήματα που σχετίζονται με την ενημέρωση και τους μηχανισμούς ενημέρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου τόνισα ότι, για να κάνει κανείς σωστή ενημέρωση, πρέπει να έχει και σωστή πολιτική, όπως και ότι στην Ευρώπη χρειαζόμαστε μία πολιτική που να στηρίζεται περισσότερο σε αξίες, στη δημοκρατία, στο κοινωνικό της έργο και σε ένα όραμα για μία διαφορετική κοινωνία».