Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει η έξαρση των κρουσμάτων του κορονοϊού, η οποία καταγράφεται τις τελευταίες εβδομάδες στη χώρα μας παράλληλα με τις συνεχείς μεταλλάξεις του SARS-CoV-2 .
Τον Απρίλιο εμφανίστηκε μια ομάδα νέων στελεχών, γνωστών ως παραλλαγές FLiRT, σύμφωνα με τις τεχνικές ονομασίες των δύο μεταλλάξεων τους. Η επικράτηση αυτών των παραλλαγών, κατά τους ειδικούς, εμφανίζεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς αυτό το διάστημα, οι ειδικοί αποφασίζουν πώς θα διαμορφώσουν το εμβόλιο COVID του φθινοπώρου.
Από που προήλθαν οι μεταλλάξεις FLiRT
Εντοπίστηκαν για πρώτη φορά πιθανότατα τον Μάρτιο, από τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), τα οποία εξετάζουν τα λύματα για να ανιχνεύσουν ίχνη του SARS-CoV-2. Τα στελέχη FLiRT έχουν εντοπιστεί σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Καναδά και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η Omicron ήταν μια παραλλαγή του SARS-CoV-2 που επικράτησε στις ΗΠΑ το 2021 και άρχισε να δημιουργεί δικές της υποπαραλλαγές. Μία από αυτές τις υποπαραλλαγές ήταν η JN.1, η οποία εντοπίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 και εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα κατά τους χειμερινούς μήνες, οδηγώντας σε αύξηση των νοσηλειών για τον COVID. Η JN.1 έχει επίσης απογόνους. Οι υποπαραλλαγές του στελέχους FLiRT προέρχονται από την υποπαραλλαγή JN.1.11.1.
Τι γνωρίζουμε για τις παραλλαγές FLiRT
Γνωρίζουμε ότι οι παραλλαγές FLiRT έχουν δύο μεταλλάξεις στις πρωτεΐνες ακίδας τους (τις προεξοχές σε σχήμα ακίδας στην επιφάνεια του ιού) που δεν παρατηρήθηκαν στο JN.1. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς το γεγονός ότι οι παραλλαγές FLiRT είναι κατά τα άλλα γενετικά παρόμοιες με το JN.1 είναι καθησυχαστικό.
Ενώ το στέλεχος JN.1 εμφανίστηκε κατά τους χειμερινούς μήνες, όταν οι άνθρωποι συγκεντρώνονται σε εσωτερικούς χώρους και ο ιός είναι πιο πιθανό να εξαπλωθεί, τα συμπτώματά του ήταν πιο ήπια από εκείνα που προκλήθηκαν από παραλλαγές στα πρώτα χρόνια της πανδημίας.
Δεν υπάρχουν ακόμη αποτελέσματα σχετικά με το εάν μια ασθένεια COVID θα είναι πιο σοβαρή με τις παραλλαγές FLiRT ή πώς μπορεί να αλλάξουν τα συμπτώματα. Επειδή ο καθένας είναι διαφορετικός, τα συμπτώματα ενός ατόμου και η σοβαρότητα της νόσου του COVID συνήθως εξαρτώνται λιγότερο από την παραλλαγή με την οποία έχει μολυνθεί και περισσότερο από το ανοσοποιητικό και τη γενική του υγεία.
Πώς μπορούμε να προστατευθούμε από τα στελέχη FLiRT
Αν και ο εμβολιασμός που έχουμε ήδη κάνει μπορεί να μην αποτρέψει τη μόλυνση, μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής ασθένειας, νοσηλείας και θανάτου ενός ατόμου από τον COVID.
Γνωρίζουμε ότι το ενημερωμένο μονοσθενές εμβόλιο, το οποίο σχεδιάστηκε για την παραλλαγή XBB.1.5, λειτούργησε κατά του JN.1 και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι θα έχει κάποιο βαθμό δράσης και κατά των μεταλλάξεων FliRT. Συστήνεται σε όποιον ανήκει στην τρίτη και τέταρτη ηλικία, καθώς και στα άτομα με προβλήματα υγείας να το κάνουν, αν δεν το έχουν κάνει ήδη. Ο λόγος είναι ότι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για μια κακή έκβαση από τον COVID είναι η προχωρημένη ηλικία ή οι σοβαρές συννοσηρότητες.
Τα τεστ COVID μπορούν να ανιχνεύουν τα στελέχη FLiRT και οι αντιικές θεραπείες μάλλον παραμένουν αποτελεσματικές εναντίον τους. Το Paxlovid, η κύρια θεραπεία για τους περισσότερους ανθρώπους με COVID, δρα σε ένα μέρος του ιού εκτός της ακίδας και είναι σχετικά ανθεκτικό στις παραλλαγές, επομένως θα πρέπει πραγματικά να δρα ενάντια σε πολλές μελλοντικές επαναλήψεις για τον COVID.
Άλλες προληπτικές προσπάθειες μπορούν να βοηθήσουν, όπως η αποφυγή κοντινής απόστασης ή η χρήση μάσκας όταν είμαστε με άτομα που είναι άρρωστα, η ορθή υγιεινή των χεριών, η βελτίωση του αερισμού, και η ενημέρωση για τα επίπεδα μετάδοσης του COVID ανάλογα την περιοχή ή τη χώρα που βρισκόμαστε.
Τι πρέπει να προσέχουν οι ομάδες υψηλού κινδύνου
H Πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, Ματίνα Παγώνη, τόνισε για το νέο στέλεχος, στο ΕΡΤΝews:
«Δεν έχει περισσότερο και δυσκολότερη κλινική εικόνα του ασθενούς, αλλά είναι αρκετά μεταδοτικό. Αυτό που παρατηρήσαμε τις τελευταίες μέρες και την τελευταία εβδομάδα ότι έχουμε και πάρα πολύ μεγάλη ζήτηση αντιικών φαρμάκων. Δηλαδή έχει τετραπλασιαστεί περίπου ο αριθμός των συνταγών. Και λογικό είναι γιατί έχουμε πάρα πολλά περιστατικά. Ευτυχώς η κλινική εικόνα των ασθενών δεν αλλάζει. Δεν είναι περισσότερο βαριά συγκριτικά με άλλα στελέχη του κορονοϊού και αυτό το στέλεχος έχει η ίδια κλινική εικόνα. Θα πρέπει να δείξουμε ιδιαίτερη προσοχή. Και να πω και κάτι άλλο. Θα πρέπει κοντά μας να έχουμε τα αντισηπτικά να συνεχίσουμε να τα έχουμε. Και βέβαια οι ομάδες υψηλού κινδύνου όταν πάνε σε ένα χώρο που υπάρχει πολύ συνωστισμός εκεί, δεν είναι κακό να χρησιμοποιήσουν τη μάσκα τους.»