«Όμως τη σκέψη του πρόσφυγα τη σκέψη του αιχμάλωτου τη σκέψη / του ανθρώπου σαν κατάντησε κι αυτός πραμάτεια / δοκίμασε να την αλλάξεις, δεν μπορείς.»
Οι στίχοι αυτοί του Γιώργου Σεφέρη, γραμμένοι μέσα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα δεινά που είχε φέρει, απηχούν ανατριχιαστικά επίκαιροι στις μέρες μας.
Γιατί μας θυμίζουν ότι αυτό που συμβαίνει στα σύνορα της Ευρώπης δεν είναι κάποια «εισβολή», ή κάποια «απειλή».
Πρωτίστως είναι άνθρωποι κατατρεγμένοι και φοβισμένοι που θέλουν να ξεφύγουν από τον πόλεμο ή από τη φτώχεια.
Όνειρα έχουν, ελπίδες και αγωνίες σαν όλους μας.
Όμως, στα σύνορα συναντούν μια πραγματικότητα που προσβάλλει κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Συναντούν «διακινητές» που είναι έτοιμοι να τους πάρουν τις αποταμιεύσεις μιας ζωής για να τους υποδείξουν «περάσματα» που συχνά είναι επικίνδυνα.
Συναντούν κυβερνήσεις, σαν κι αυτές του Ερντογάν στην Τουρκία και του Λουκασένκο στην Λευκορωσία, που τους χρησιμοποιούν σαν διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στην Ευρώπη και τη Δύση, άλλοτε ωθώντας τους να κινηθούν προς τα σύνορα και άλλοτε «περιορίζοντας τις ροές», όταν κερδίσουν αυτό που θέλουν.
Συναντούν τα όλο και πιο σιδερόφραχτα σύνορα της Ευρώπης, γεμάτα φράχτες, ένοπλους φρουρούς και – εάν μιλάμε για τα θαλάσσια περάσματα – σκάφη έτοιμα να τους σπρώξουν πίσω, συχνά με τρόπο βίαιο και επικίνδυνο.
Συναντούν κυβερνήσεις Ευρωπαϊκές που έχουν πλήρως αποδεχτεί την ατζέντα της ακροδεξιάς στο προσφυγικό και κλείνουν τα σύνορα, την ώρα που καταγγέλλουν άλλες χώρες για «παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Συναντούν φιλόδοξους πολιτευτές που θεωρούν ότι άμα τα βάζουν με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες κερδίζουν πόντους.
Συναντούν ΜΚΟ και ένα ιδιότυπο «εμπόριο της αλληλεγγύης» που στην καλύτερη των περιπτώσεων τους βλέπει απλώς ως ένα πεδίο δραστηριότητας (για να έχουν και «ήσυχη συνείδηση» οι κάθε λογής σπόνσορες) στη χειρότερη ως ένα εργαλείο διαφόρων μεθοδεύσεων, που ενίοτε τους σπρώχνουν σε κάθε λογής επικίνδυνα «περάσματα».
Προφανώς και δεν συναντούν μόνο αυτά.
Άμα τα καταφέρουν και ανθρώπους να τους φερθούν με πραγματική αλληλεγγύη θα συναντήσουν και οργανώσεις που προσφέρουν όντως ανθρωπιστικό έργο και δημόσιους λειτουργούς που σέβονται το καθήκον τους.
Μόνο που τις πιο πολλές φορές συναντούν το πρόσωπο του κυνισμού και της βαναυσότητας.
Γι’ αυτό και πρέπει πάνω από όλα να κρατήσουμε την πολύ απλή αλήθεια.
Στα σύνορα της Ευρώπης βρίσκονται άνθρωποι.
Άνθρωποι που εάν μπορούσαν θα έμεναν και θα πρόκοβαν στην πατρίδα τους και που πάνω από όλα θέλουν να ζήσουν και να εργαστούν.
Άνθρωποι που δεν μπορούμε να κάνουμε λες και δεν υπάρχουν ή να τους αντιμετωπίζουμε σαν εισβολείς.
Άνθρωποι που δεν μπορούν να γίνονται εμπορεύματα στο παζάρι του κυνισμού και της δήθεν «αλληλεγγύης».