Γιάννης Α. Μυλόπουλος
Κάθε έγκλημα καλύπτεται από μια σειρά από εντέχνως κατασκευασμένα «αφηγήματα» που σκοπό έχουν τον αποπροσανατολισμό και την παραπλάνηση των ερευνών.
Η κυβέρνηση, στην υπόθεση του εγκλήματος που διαπράττει καταστρέφοντας τον σημαντικό πολιτιστικό θησαυρό που βρέθηκε κατά τις ανασκαφές του Μετρό της Θεσσαλονίκης στο σταθμό Βενιζέλου, επιχειρεί να αποδείξει ότι η καταστροφή ήταν… αναπόφευκτη. Προσπαθούν δηλαδή με τη διασπορά αβάσιμων και αναληθών πληροφοριών, που συνιστούν χονδροειδή ψέματα, να στηρίξουν ένα κεντρικό υπερασπιστικό αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο ο τεμαχισμός και η απόσπαση των αρχαιοτήτων είναι δήθεν μονόδρομος.
Η παραπλανητική αυτή υπερασπιστική γραμμή επιδιώκει την παραχάραξη της ιστορίας έτσι ώστε να απαξιωθεί, μέχρι πλήρους «εξαφάνισης» η τεχνική λύση που εφαρμόζονταν στη Βενιζέλου το διάστημα 2015 – 2019. Σύμφωνα με αυτήν ο σταθμός κατασκευάζονταν με μια μέθοδο που επέτρεπε στα αρχαία να παραμείνουν αμετακίνητα στη θέση όπου βρίσκονταν επί 18 αιώνες.
Για το σκοπό αυτό επιστρατεύουν τα εξής αβάσιμα επιχειρήματα που στηρίζονται αποκλειστικά σε ψευδείς πληροφορίες και ανυπόστατα στοιχεία:
Ισχυρίζονται ότι η μελέτη για την κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου με τα αρχαία αμετακίνητα ήταν ένα «κουρελόχαρτο» όπως το αποκαλούν. Σύμφωνα με αυτό το φανταστικό αφήγημα δεν υπήρχε μελέτη για τη λύση που εφαρμόζονταν στη Βενιζέλου. Υπήρχε μόνο ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο και αυτό ανυπόγραφο, μια και κανείς, λένε, δεν βρέθηκε να το υπογράψει, αναλαμβάνοντας τη σχετική ευθύνη.
1. Η τεχνική λύση κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου με τα αρχαία αμετακίνητα, το… κουρελόχαρτο σύμφωνα με το κυβερνητικό αφήγημα, μελετήθηκε από το εξειδικευμένο Αθηναϊκό γραφείο μελετών υπόγειων έργων του Παν. Βέττα και υποβλήθηκε στο ΚΑΣ από την Αττικό Μετρό τον Ιανουάριο του 2017, υπογεγραμμένο από εμένα, ως πρόεδρο, τότε, του ΔΣ της εταιρείας.
2. Το ΚΑΣ ενέκρινε ομόφωνα, μετά από μεγάλη συζήτηση, την πρόταση που υπέβαλε η Αττικό Μετρό και βάσει αυτής της εισήγησης εκδόθηκε η υπουργική απόφαση της υπουργού πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου, το Φεβρουάριο 2017, η οποία επέβαλε την κατασκευή του σταθμού με κατά χώραν ανάδειξη των αρχαιοτήτων.
3. Η διοικητική πράξη της υπουργικής απόφασης για την κατασκευή του σταθμού με τα αρχαία αμετακίνητα όχι μόνο δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν ειδικό, επιστήμονα, φορέα, πολίτη ή πολιτικό, αλλά αντίθετα, ήταν η αιτία για την απόσυρση της προσφυγής που είχαν καταθέσει στο ΣτΕ οι εμπορικοί και οικονομικοί φορείς της Θεσσαλονίκης.
4. Στη συνέχεια, ακολούθησε η εκπόνηση 18 μελετών που εξειδίκευσαν την τεχνική λύση που είχε εγκριθεί από το υπουργείο πολιτισμού. Οι μελέτες αυτές υποβλήθηκαν, εγκρίθηκαν και πληρώθηκαν από την Αττικό Μετρό, (ευτυχώς υπάρχουν οι αποδείξεις αυτών των εγκρίσεων και των πληρωμών στην εταιρεία), χωρίς να υπάρξει καμία αμφισβήτηση, διαμαρτυρία ή έκφραση διαφωνίας από πουθενά και από κανέναν.
5. Τον Ιούλιο του 2019, αμέσως μετά τις εκλογές, κατατέθηκε από το γραφείο μελετών η τελευταία οριστική στατική μελέτη του υπόγειου σταθμού της Βενιζέλου. Πρόκειται για τη μελέτη που απέρριψε με πολιτική απόφαση, χωρίς δηλαδή τεχνική υποστήριξη, το νεοδιορισμένο, τότε, ΔΣ της Αττικό Μετρό.
6. Τον δρόμο είχε ανοίξει ήδη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που είχε εξαγγείλει από τα εγκαίνια της ΔΕΘ την αλλαγή σχεδιασμού στο Μετρό Θεσσαλονίκης, επαναφέροντας χωρίς καμία τεχνική ή επιστημονική εισήγηση τη λύση της απόσπασης και απομάκρυνσης, τη λύση της καταστροφής δηλαδή της ακεραιότητας και της αυθεντικότητας του αρχαιολογικού συμπλέγματος της Μέσης Οδού. Αναφερόμενος μάλιστα στην τεχνική λύση της κατασκευής του σταθμού με παραμονή κατά χώραν των αρχαιοτήτων, αυτή τη λύση που υποστηρίζει σήμερα το σύνολο της ελληνικής και διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, τη χαρακτήρισε σαν… «μη λύση».
7. Ο ίδιος ο εγνωσμένης εμπειρίας μελετητής, ο Πολιτικός Μηχανικός Παν. Βέττας, σε δημόσια εκδήλωση στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ τον Φεβρουάριο 2020, κατέθεσε ρητά ότι ανταποκρίθηκε σε όλες τις παρατηρήσεις της Αττικό Μετρό στη συγκεκριμένη μελέτη, την οποία και επανυπέβαλε. Ματαίως όμως, καθώς το ΔΣ της εταιρείας είχε ήδη διακόψει την εκπόνηση της μελέτης για καθαρά πολιτικούς, όπως ο ίδιος ο μελετητής τους χαρακτήρισε, λόγους.
8. Στην ίδια επιστημονική εκδήλωση στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ είχε προσκληθεί για να καταθέσει τις απόψεις της και η Αττικό Μετρό, η οποία όμως δεν εμφανίστηκε ποτέ.
9. Την επιστημονική ορθότητα και την τεχνική εφικτότητα της τεχνικής λύσης, αλλά και των μελετών που τη τεκμηρίωσαν και εξειδίκευσαν, επιβεβαιώνουν με τεχνικές εκθέσεις τους δύο καθ’ ύλην αρμόδιοι καθηγητές Γεωτεχνικής Μηχανικής και Υπόγειων Έργων, ο καθηγητής Μιχάλης Καββαδάς του ΕΜΠ και ο καθηγητής Χρήστος Αναγνωστόπουλος από το Πολυτεχνείο του ΑΠΘ.
10. Την εφικτότητα της κατασκευής του σταθμού με τα αρχαία αμετακίνητα επιβεβαιώνουν σε πρόσφατη επιστολή τους προς την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό επιπλέον και 12 εξειδικευμένοι πολιτικοί μηχανικοί με μακρά εμπειρία και εξειδίκευση στην προστασία και αποκατάσταση μνημείων.
11. Την τεχνική δυνατότητα κατασκευής του σταθμού με παραμονή των αρχαιοτήτων αμετακίνητων στη θέση τους, την υποστηρίζουν με ψηφίσματα προς τον πρωθυπουργό ακόμη δεκάδες διεθνείς πολιτιστικοί οργανισμοί και εκατοντάδες επιστήμονες και αρχαιολόγοι, όπως και γνωστοί καθηγητές από τα πιο εμβληματικά πανεπιστήμια του κόσμου.
12. Οι ειδικοί, εκτός από την επιστημονική αρτιότητα και τεχνική εφικτότητα της λύσης της κατασκευής του σταθμού με παραμονή των αρχαίων κατά χώραν, υπενθυμίζουν ότι η ίδια λύση εφαρμόστηκε σε πολλά έργα σε όλον τον κόσμο, αλλά και στην Ελλάδα, 20 χρόνια πριν, για την κατασκευή του σταθμού Μοναστηράκι του Μετρό της Αθήνας.
13. Ερωτηματικά γεννά το γεγονός ότι για την αλλαγή σχεδιασμού του έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης, μια αλλαγή που τελικά θα κοστίσει πολλά χρόνια καθυστέρησης στο έργο και πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ περισσότερο, η Αττικό Μετρό δεν προσέλαβε ούτε έναν επιστημονικό ή τεχνικό σύμβουλο, προκειμένου να μελετήσει τις δύο εναλλακτικές λύσεις και να εισηγηθεί σχετικά.
14. Σήμερα, ενώ την παραμονή των αρχαίων την υποστηρίζει σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα, τη λύση της απόσπασης την υποστηρίζουν μόνο με δηλώσεις τους ο υπουργός Κ. Καραμανλής, η υπουργός Λ. Μενδώνη και ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό Ν. Ταχιάος. Αφού ουδείς επιστήμονας βρέθηκε να επιβεβαιώσει, βάζοντας την υπογραφή του, στις αντιεπιστημονικές απόψεις που διαδίδουν.
Το δεύτερο μεγάλο ψέμα που χρησιμοποιούν για να στηρίξουν το κατασκευασμένο αφήγημα του δήθεν «μονόδρομου» της απόσπασης και καταστροφής των αρχαιοτήτων, είναι αυτό της μη εκτέλεσης κανενός έργου στη Βενιζέλου με τη λύση της παραμονής των αρχαίων κατά χώραν.
«Αν υπήρχε άλλη λύση θα την είχε εφαρμόσει η προηγούμενη κυβέρνηση», δήλωσε ανερυθρίαστα ο υπουργός υποδομών Κ. Καραμανλής. Ευτυχώς υπάρχουν τα τεχνικά δελτία, όπως και τα οικονομικά στοιχεία του έργου που διαψεύδουν κατηγορηματικά αυτό το συκοφαντικό για την προηγούμενη κυβέρνηση και την προηγούμενη διοίκηση της Αττικό Μετρό αφήγημα.
Τα πραγματικά στοιχεία πιστοποιούν ότι τα έργα που είχαν κατασκευαστεί στη Βενιζέλου μέχρι το 2019, σε εφαρμογή των 18 μελετών που είχαν εγκριθεί, ήταν αξίας 5 εκ. Ευρώ.
Που αφορούσαν, εκτός από την κατάχωση των αρχαιολογικών ευρημάτων με σάκους άμμου για την προστασία τους:
- Στην κατασκευή διαφραγματικών τοίχων μέχρι βάθους 30 μέτρων σε όλο το μήκος της περιμέτρου του σταθμού
- Στην κατασκευή δύο φρεάτων στα άκρα του σταθμού μέχρι βάθους 30 μέτρων
- Στην κατασκευή του συνόλου της πλάκας οροφής του σταθμού και
- Στη μετακίνηση των δικτύων των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας στη νότια πρόσβαση του σταθμού, στην πλατεία Καπνεργάτη, καθώς και στην προετοιμασία του εργοταξίου προκειμένου να ξεκινήσουν εκεί οι αρχαιολογικές εργασίες.
Ένα αντιεπιστημονικό επιχείρημα που χρησιμοποιούν, προκειμένου να αποδυναμώσουν τη λύση της παραμονής των αρχαίων στη θέση τους, αφορά στις δήθεν τεχνικές αδυναμίες της λύσης αυτής.
Επικαλούνται μάλιστα, ως μη όφειλαν αφού ούτε είναι ειδικοί, ούτε και χρησιμοποιούν κάποιους ειδικούς, ότι δήθεν οι καθιζήσεις στη λύση με τα αρχαία αμετακίνητα θα κατέστρεφαν τα αρχαία.
Μόνο που οι καθιζήσεις στις οποίες αναφέρονται υπολογίστηκαν, εκτός από τον μελετητή του έργου, Παν. Βέττα και από τον καθηγητή Καββαδά του ΕΜΠ. Οι υπολογισμοί και των δύο συμφωνούν ότι οι καθιζήσεις δεν θα υπερβαίνουν τα λίγα χιλιοστά.
Το αφήγημα άλλωστε της δήθεν καταστροφής των αρχαίων από την… παραμονή τους στη θέση τους δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική, στο βαθμό μάλιστα που έχει να συγκριθεί με τη βεβαιότητα της καταστροφής της ακεραιότητας και της αυθεντικότητάς τους, την οποία θα υποστούν αν ξεριζωθούν, τεμαχιστούν, αποσπαστούν από τη θέση όπου βρίσκονταν επί αιώνες και μετακινηθούν αλλού.
Κι ακόμη, στο υποθετικό εκείνο σενάριο που πράγματι η λύση της παραμονής των αρχαίων στη θέση τους εμφάνιζε κάποιες αδυναμίες γιατί δεν την βελτίωναν, αλλά πήγαν χωρίς άλλη σκέψη στο άλλο άκρο, εφαρμόζοντας μια διαφορετική λύση που και τα αρχαία καταστρέφει και το έργο καθυστερεί και το κόστος εκτοξεύει στα ύψη;
Τέλος στο…τελευταίο και ίσως πιο χοντρό ψέμα που χρησιμοποιούν για το υπερασπιστικό τους αφήγημα, ισχυρίζονται ότι το ΣτΕ, με την οριακή απόφασή του με 13 ψήφους έναντι 12, αποφάσισε τελεσίδικα δήθεν ότι η λύση της απόσπασης είναι μονόδρομος για το Μετρό Θεσσαλονίκης.
Εδώ είναι απορίας άξιο πως δεν παρεμβαίνει το ίδιο το ανώτατο δικαστήριο να τους… μαζέψει για τις ψευδείς δηλώσεις τους. Αφού το δικαστήριο το μόνο που έκρινε και προφανώς το μόνο που είχε στη δικαιοδοσία του να κρίνει, ήταν το αντικείμενο των προσφυγών σε βάρος της απόφασης της υπουργού πολιτισμού για την απόσπαση των αρχαίων. Απορρίπτοντας με οριακή πλειοψηφία τις αιτιάσεις ότι η απόσπαση είναι πράξη μη νόμιμη.
Με δεδομένο λοιπόν ότι η απόσπαση κρίθηκε αμετάκλητα ως μη παράνομη πράξη, η κυβέρνηση ερωτάται γιατί μεταξύ δύο νόμιμων λύσεων, επέλεξε τη χειρότερη. Εκείνη δηλαδή που και τα αρχαία καταστρέφει και το έργο καθυστερεί και το κόστος του εκτοξεύει λόγω των δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που ήδη καταβάλλονται στον ανάδοχο σαν αποζημιώσεις, λόγω των καθυστερήσεων.
Γίνεται λοιπόν φανερό ότι αν υπάρχει ένα «κουρελόχαρτο» στην όλη υπόθεση, αυτό είναι η άνευ επιστημονικής υποστήριξης και τεχνικής τεκμηρίωσης «προφητεία» του πρωθυπουργού, η οποία άνοιξε τον χορό των ψεμάτων για να υποστηριχθεί η εφαρμογή της λύσης της καταστροφής του σημαντικού αρχαιολογικού συμπλέγματος.
Αφού οι 12 σταθμοί, αν συνεχίζονταν ο σχεδιασμός του έργου και δεν διακόπτονταν για να εφαρμοστεί η λύση της απόσπασης, θα λειτουργούσαν ήδη σήμερα. Αντίθετα, σήμερα έχουμε ένα έργο σταματημένο για δύο χρόνια, το οποίο δεν έχει ακόμη ούτε μελέτες, ούτε χρονοδιάγραμμα, ούτε προϋπολογισμό.
Όσο για τις υποσχέσεις λειτουργίας ολόκληρου του έργου το 2023 αυτές ήδη ανακαλούνται δια της διολισθήσεως. Αφού σήμερα η κυβέρνηση μιλά πια για παράταση της ολοκλήρωσης του έργου μέχρι το 2025.
Και τέλος, τα 19,5 εκατομμύρια ευρώ που ήδη δόθηκαν ως αποζημίωση στον εργολάβο για τον πρώτο μόνο χρόνο των καθυστερήσεων, συν τα τουλάχιστον 5 εκατομμύρια ευρώ που δαπανήθηκαν εξ αιτίας της αποδόμησης των έργων που είχαν κατασκευαστεί στη Βενιζέλου, συν το κόστος των νέων εγκρίσεων και μελετών, αποτελούν τον πιο αδιάψευστο μάρτυρα ότι η λύση που ακολουθούν κοστίζει πολύ περισσότερο σε χρόνο και χρήμα.
Άσε που πολλοί υποστηρίζουν πως το γεγονός ότι ο μόνος κερδισμένος από όλη αυτή τη… σκηνοθεσία είναι ο εργολάβος, κινεί υποψίες για τη σκοπιμότητα της όλης μεθόδευσης.
Βέβαια, ο τελευταίος κριτής των πάντων στη δημοκρατία, που δεν είναι άλλος από τους πολίτες, τους έχουν πλήρως αντιληφθεί. Γι’ αυτό και σε πρόσφατη δημοσκόπηση το 38% που υποστήριζε την παραμονή των αρχαίων στη θέση τους το 2019, αυξήθηκε σήμερα και έφτασε στο 62% των Θεσσαλονικέων που απορρίπτουν τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις. Και έπεται και συνέχεια…