Η επικράτηση της τεχνολογίας, που επιταχύνεται στην COVID-19 εποχή, καθοδηγεί την προσπάθεια των τραπεζών στη μείωση του λειτουργικού του κόστους μέσω και της μείωσης του προσωπικού. Το ξέσπασμα της πανδημίας επέσπευσε τη διαδικασία ψηφιακού μετασχηματισμού των τραπεζών, διπλασιάζοντας τους χρήστες του digital banking σε τέσσερις μόλις μήνες και ήδη ο αριθμός των ενεργών χρηστών του Ιnternet banking ξεπερνάει τα 3 εκατομμύρια, ενώ περισσότεροι από 1,2 εκατ. είναι οι ενεργοί χρήστες του mobile banking στη χώρα μας.
Το μέγεθος που θα έχει το τραπεζικό σύστημα τα προσεχή χρόνια είναι συνάρτηση του μεγέθους της οικονομίας, αλλά και του ψηφιακού μετασχηματισμού που συντελείται και αλλάζει δραματικά τη μορφή του, παρασύροντας σε αλλαγή της δομής και της λειτουργίας του. Η ανάγκη για τη φυσική παρουσία των τραπεζών μέσω καταστημάτων περιορίζεται, συμπαρασύροντας σε ανάλογη συρρίκνωση του αριθμού των εργαζομένων.
Ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων που στα τέλη του 2019 αριθμούσε 36.727 υπαλλήλους αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω κατά περίπου 2.500 έως και 3.500 άτομα έως τα τέλη του χρόνου, μέσα από τις πρωτοβουλίες που δρομολογούν οι συστημικές τράπεζες, που αντιπροσωπεύουν το 97% του ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος.
Πρόκειται για τα δύο προγράμματα εθελουσίας εξόδου που έχουν δρομολογήσει η Eurobank και η Εθνική Τράπεζα, την απόσχιση της διεύθυνσης καθυστερήσεων και τη μεταφορά της στην εταιρεία διαχείρισης κόκκινων δανείων, τη Cepal, που αναμένεται να ολοκληρώσει η Alpha Bank έως τα τέλη του χρόνου, αλλά και την πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής που έχει δρομολογήσει η διοίκηση της ΕΤΕ.
Eurobank
Την αρχή έκανε στις αρχές της εβδομάδας η Eurobank ανακοινώνοντας ένα γενναίο πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου για το προσωπικό που έχει κλείσει πέντε χρόνια εργασίας στον όμιλο. Το πρόγραμμα θα τρέξει έως και τις 2 Οκτωβρίου και η αποζημίωση, μέσα από τις επιλογές για άμεση αποχώρηση, διετή ή πενταετή αναγκαστική άδεια, τίθεται ως ανώτατο όριο στις 150.000 ευρώ και στις 250.000 ευρώ, ανάλογα με την κατηγορία που θα επιλέξει ο υπάλληλος. Οι εκτιμήσεις ανεβάζουν τον αριθμό των υπαλλήλων που θα «επωφεληθούν» από το πρόγραμμα περίπου στα 700 άτομα και, στον βαθμό που επαληθευθούν, θα οδηγήσουν στη μείωση του αριθμού των υπαλλήλων στη Eurobank κάτω από τις 8.000 άτομα από τις 8.550 που εργάζονται σήμερα στην τράπεζα.
Εθνική Τράπεζα
Ισχυρά κίνητρα προεξοφλείται ότι θα έχει και το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου που αναμένεται να τρέξει η Εθνική Τράπεζα, η διοίκηση της οποίας έχει εγγράψει ήδη στα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου πρόβλεψη 90 εκατ. ευρώ. Το πλάνο μετασχηματισμού που έχει ανακοινώσει η διοίκηση της ΕΤΕ προβλέπει τη μείωση του αριθμού του προσωπικού στις 8.000 άτομα στα τέλη του 2020, αλλά ο στόχος αναμένεται να υπερκεραστεί, καθώς, με βάση τα στοιχεία του α΄ εξαμήνου του έτους, η τράπεζα έχει μειώσει το προσωπικό της στην Ελλάδα στις 8.238, ενώ στα 389 μειώθηκε ο αριθμός των καταστημάτων της. Σε επίπεδο ομίλου, περαιτέρω μείωση μπορεί να προέλθει μέσω της πώλησης της Εθνικής Ασφαλιστικής, στην οποία εργάζονται περίπου 900 υπάλληλοι.
Η μείωση του προσωπικού αποτέλεσε προτεραιότητα του τραπεζικού συστήματος στην προσπάθεια συγκράτησης του κόστους την τελευταία δεκαετία και πλέον υπαγορεύεται και από τη σημαντική μείωση των εργασιών μέσω και των πωλήσεων κόκκινων δανείων.
Να σημειωθεί ότι από το 2008, χρονιά κατά την οποία ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων στη χώρα είχε φτάσει στα πιο υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας τις 66.000 άτομα, το τραπεζικό σύστημα έχασε περίπου 29.500 θέσεις εργασίας και στα τέλη του 2019 απασχολούσε 36.727 άτομα. Αντίστοιχα, το δίκτυο των καταστημάτων μέσω κυρίως του κλεισίματος τραπεζών, αλλά και του περιορισμού της φυσικής παρουσίας των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, περιορίστηκε από τις 4.097 καταστήματα στα 1.834 στα τέλη του 2019. Η μείωση του προσωπικού που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια είναι πολύ ταχύτερη από τη μείωση του ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος, αλλά αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος σημειώθηκε με σημαντική καθυστέρηση και πλέον υλοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς την τελευταία διετία. Δεν είναι τυχαίο ότι, το ίδιο διάστημα που ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων μειώνεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια, οι εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, που εμφανίστηκαν στη χώρα μας μόλις την τελευταία 3ετία, αύξησαν το προσωπικό τους από 2.000 άτομα το 2018, στις 3.000 το 2019, ενώ έως τα τέλη του έτους ο αριθμός των υπαλλήλων τους θα φτάσει τις 3.500 έως 4.000.
Μεταφορά προσωπικού
Βασικό τροφοδότη των εταιρειών διαχείρισης αποτελεί το προσωπικό που αποχωρεί από τις τράπεζες είτε σταδιακά είτε μέσα από τα μοντέλα carve out, δηλαδή της απόσχισης της μονάδας καθυστερήσεων κόκκινων δανείων. Το μοντέλο ακολούθησε πρώτη η Τράπεζα Πειραιώς μεταφέροντας συνολικά 1.200 άτομα στην Intrum Hellas που συστάθηκε πριν από περίπου ένα χρόνο και η οποία ενισχύεται μέσα και από νέες προσλήψεις. Η τράπεζα στο τέλος του 2019 απασχολούσε 10.700 υπαλλήλους και το δίκτυό της αριθμούσε 520 καταστήματα. Ανάλογο μοντέλο μεταφοράς προσωπικού ακολούθησε η Eurobank μέσω της FPS –μετονομάστηκε σε doValue Greece–, ενώ στον ίδιο δρόμο ακολουθεί η Alpha Bank, η οποία αναμένεται εντός του Οκτωβρίου να ξεκινήσει τη διαδικασία μεταφοράς 800 υπαλλήλων της τράπεζας στην εταιρεία διαχείρισης Cepal. Εως τα τέλη του χρόνου η Cepal θα έχει πουληθεί στον επενδυτή που θα προκριθεί στο πλαίσιο της μεγάλης τιτλοποίησης κόκκινων δανείων, ύψους 10,5 δισ. ευρώ, που υλοποιεί η διοίκηση της Alpha Bank. Στο τέλος του 2019 η τράπεζα απασχολούσε κάτω από 7.000 υπαλλήλους και το δίκτυο αριθμούσε 380 καταστήματα.