Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας πολλές φορές θεωρούνται ως οι «θεόσταλτες» λύσεις έναντι της κλιματική αλλαγής. Πολιτικοί επιστήμονες και αναλυτές έχουν προσπαθήσει επί δεκαετίες να εντάξουν στην πολιτική ρητορική τους επιχειρήματα υπέρ της χρησιμότητας αλλά και αναγκαιότητας της χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, αλλά οι προσπάθειες έχουν επιφέρει περιορισμένα αποτελέσματα. Ωστόσο, η πρόσφατη συνάντηση των κρατών μελών του ΟΗΕ στην Γλασκόβη (COP26) ίσως χάραξε μια νέα πορεία στον τομέα της διαχείρισης της κλιματικής κρίσης.
Ο όρος «πράσινη ενέργεια» αγκαλιάζει όλες τις εναλλακτικές τεχνολογίες οι οποίες στοχεύουν στην μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, στην βελτίωση της αποδοτικότητας υπαρχόντων μέσων σχετικά με την διαχείριση της κλιματικής κρίσης και στην ενίσχυση της κλιματικής ισότητας. Φυσικά, οι «πράσινες» αυτές τεχνολογίες δεν σκοπεύουν μόνο στην εύρεση νέων απαντήσεων στο ερώτημα της κλιματικής αλλαγής, αλλά και στην προσπάθεια ευθυγράμμισης του επιστημονικού – και κατά επέκταση πιο τεχνοκρατικού – τομέα με τον κλάδο λήψης πολιτικών αποφάσεων.
Η πράσινη ατζέντα είναι διεθνής – όσο σημαντική και αν είναι η οπτική γωνία που υιοθετούν οι χώρες σχετικά με νέους περιβαλλοντικούς στόχους, οι επιπτώσεις είναι διευρυμένες μιας και δεν περιορίζονται μέσα στα κρατικά σύνορα. Οι πρόσφατες προσπάθειες ενθάρρυνσης συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η συνάντηση στο Παρίσι το 2015 και στην Γλασκόβη το 2021, υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα εύρεσης άμεσων λύσεων οι οποίες θα συνδυάζουν την εξατομικευμένη κρατική διάσταση με την ευρύτερη συμβολή του τομέα του διεθνούς δικαίου σε ότι έχει να κάνει με την άμεση διαχείριση της κλιματικής αλλαγής.
Πολλές περιοχές του πλανήτη έχουν στραφεί σε εφευρετικές λύσεις στα πλαίσια της προσπάθειάς τους να ανεξαρτητοποιήσουν τον τομέα της ενέργειας από το πετρέλαιο. Μιας και ένας από τους πιο κεντρικούς στόχους σε ότι έχει να κάνει με την κλιματική αλλαγή είναι η διαχείριση και ο συστηματικός περιορισμός των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι οικονομίες του Αραβικού Κόλπου έχουν ήδη αρχίσει να επενδύουν σε λύσει οι οποίες στοχεύουν στον σταδιακό περιορισμό του πετρελαίου στην παραγωγή. Χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρίσκονται σε σταυροδρόμι: ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ τους και των κρατικών εσόδων προέρχονται από τον ενεργειακό τομέα, τώρα βρίσκονται αντιμέτωπες με την ανάγκη περιορισμού αυτού του φυσικού πλούτου. Μιας και η ζήτηση πετρελαίου ενδέχεται να σημειώσει σημαντική πτώση, αλλά και λόγω των περιβαλλοντικών στόχων που έχει θέσει ο ΟΗΕ, οι χώρες του Αραβικού Κόλπου οφείλουν να πραγματοποιήσουν την αλλαγή τώρα, αλλιώς ρισκάρουν να περιθωριοποιηθούν στον ενεργειακό τομέα, τον οποίο ηγούνται.
Η περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας μπορεί να θεωρηθεί η χαρακτηριστική περίπτωση μακροχρόνιου σχεδιασμού και γρήγορης λήψης αποφάσεων. Ήδη από το 2013, το Βασίλειο εισήγαγε την ιδέα της κυκλικής οικονομίας, η οποία βασίζεται στην μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και αφαίρεση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα αλλά και απευθείας από πηγές παραγωγής. Το οικονομικό μοντέλο αυτό επιτρέπει στο Ριάντ να συνεχίσει την χρήση πετρελαίου για την κάλυψη εθνικών και διεθνών αναγκών, χωρίς να θυσιάσει το ανταγωνιστικό του πλεονέκτημα στον τομέα της ενέργειας.
Μια τέτοια ενεργειακή μετάβαση, βέβαια, εξαρτάται από παράγοντες οι οποίοι μπορεί να είναι καθοριστικοί για την εξέλιξή της. Η ύπαρξη πόρων και κεφαλαίου για την δημιουργία και βελτιστοποίηση νέων και υπαρχόντων τεχνολογικών συστημάτων είναι κρίσιμη, γεγονός το οποίο οι χώρες της περιοχής το έχουν εξασφαλίσει. Ο ρυθμός απανθρακοποίησης της κρατικής οικονομίας επίσης βασίζεται στο θεσμικό περιβάλλον, το οποίο πρέπει να επιτρέπει την πράσινη μετατροπή της κρατικής οικονομίας, ειδάλλως οποιεσδήποτε πολιτικές και επιστημονικές αποφάσεις θα συναντούν εμπόδια.
Σαφώς, οι χώρες του Αραβικού Κόλπου διαθέτουν προβάδισμα στον τομέα της ενεργειακής μετάβασης και διαφοροποίησης. Ήδη από το 2013 έχουν εντάξει στα οικονομικά μοντέλα τους ενέργειες οι οποίες θα τις επιτρέψουν να ανεξαρτητοποιηθούν από το πετρέλαιο μέσα στις επόμενες δεκαετίες, εάν ο ρυθμός παραμείνει ο ίδιος. Τεχνολογίες όπως η κυκλική οικονομία και επενδύσεις σε εναλλακτικές μορφές ενέργειες οι οποίες αξιοποιούν την πληθώρα διαφόρων πηγών ενέργειας, όπως ηλιακή ενέργεια και υδρογόνο έχουν ήδη ενταχθεί με μεγάλη επιτυχία στην τρέχουσα πολιτική ατζέντα.
Εάν θέλουμε να κάνουμε λόγο για πρόοδο στον τομέα της ενέργειας και της διαμόρφωσης λύσεων σχετικά με την κλιματική και περιβαλλοντική κρίση, οφείλουμε να στρέψουμε το βλέμμα μας προς τις χώρες του Αραβικού Κόλπου. Οι χώρες αυτές δεν είναι παράδειγμα μόνο για την προσαρμοστικότητά τους, αλλά και για την αποδοχή της αναγκαιότητας δημιουργίας λύσεων για την διαχείριση της κλιματικής κρίσης. Μιας και η εποχή του πετρελαίου φτάνει στο τέλος της, η παγκόσμια κοινότητα οφείλει να ανιχνεύσεις τις χώρες και τους οργανισμούς που μπορούν να λειτουργήσουν ως κινητήριες δυνάμεις για αυτή την πράσινη μετάβαση.