Η τραγική ειρωνεία είναι πως η συζήτηση για τη διάλυση της Ευρώπης ανοίγει ακριβώς στην επέτειο των 60 χρόνων από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η ακόμη πιο τραγική, ίσως, πραγματικότητα είναι ότι η προοπτική αυτής της διάλυσης παρουσιάζεται από τους πρωταγωνιστές της καταστροφής ως το νέο «ευρωπαϊκό όραμα».
Είναι το «όραμα της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων» που παρουσίασαν Μέρκελ, Ολάντ, Τζεντιλόνι και Ραχόι στις Βερσαλίες – ένα «όραμα» που έχει ως επόμενους σταθμούς την σύνοδο κορυφής αύριο και μεθαύριο στις Βρυξέλλες και, κυρίως, την επετειακή σύνοδο για τα 60 χρόνια της ΕΕ της 25ης Μαρτίου στη Ρώμη.
Το εάν το εν λόγω διαλυτικό «όραμα» των 4 θα εξελιχθεί και σε μονόδρομο για την Ευρώπη στην εποχή του Brexit, του Τραμπ και της ακροδεξιάς επέλασης θα καθοριστεί από πολλούς παράγοντες – ανάμεσά τους και την εξέλιξη του ελληνικού δράματος.
Και, λαμβάνοντας και αυτή την παράμετρο υπ’ όψιν, το Bloomberg παρουσιάζει την παραμονή της συνόδου κορυφής 3 + 3 σενάρια για την ευρωζώνη – τα τρία σενάρια διάλυσης και τα τρία σενάρια διάσωσης του ευρώ:
Τα σενάρια της διάλυσης
1. Νίκη της Λεπέν στις γαλλικές εκλογές (πιθανότητα 15%)
Η Μαρίν Λεπέν διαψεύδει τις δημοσκοπήσεις, κερδίζει στον δεύτερο γύρο των εκλογών του Μαίου και γίνεται πρόεδρος της Γαλλίας.
Αμέσως μετά διενεργεί δημοψήφισμα που οδηγεί στην έξοδο της Γαλλίας από την ευρωζώνη. Προκαλείται μαζικό bank run (φυγή κεφαλαίων) σε Γαλλία, Ιταλία και άλλες χώρες, εφαρμόζονται capital controls και η Γαλλία επιστρέφει στο φράγκο.
Το εθνικό νόμισμα κατακρημνίζεται, κρίση ντόμινο βυθίζει τις αγορές και επικρατεί η θεωρία του χάους. Με την αρχή της μη αναστρεψιμότητας να έχει καταρριφθεί οριστικά, και άλλες χώρες εγκαταλείπουν το κοινό νόμισμα και το ευρώ χρησιμοποιείται πλέον μόνον από τα κράτη του σκληρού βορειοευρωπαϊκού πυρήνα.
2: Ο ευρωσκεπτικισμός επικρατεί στην Ιταλία (πιθανότητα 30%)
Οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ απορρίπτουν την κρατική στήριξη των ιταλικών τραπεζών και το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρα καταρρέει.
Τα spreads των ιταλικών ομολόγων εκτοξεύονται σε ιστορικά ύψη, προκαλείται μαζική εκροή καταθέσεων και η κυβέρνηση επιβάλει capital controls.
Δεν καταφέρνει ωστόσο να κρατηθεί στην εξουσία, το ευρωσκεπτικιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέμπε Γκρίλο κερδίζει τις εκλογές και σχηματίζει κυβέρνηση συνασπισμού με τη Λέγκα του Βορρά με σχέδιο επιστροφής στη λιρέτα.
Κρατικοποιούν τις τράπεζες και κερδίζουν το δημοψήφισμα για αποχώρηση από την ευρωζώνη.
3: Η Ελλάδα δεν μπορεί να αντέξει πια (πιθανότητα 50%)
Οι δανειστές επιμένουν σε νέες περικοπές στις συντάξεις και ο Αλέξης Τσίπρας προκηρύσσει πρόωρες εκλογές, διακηρύσσοντας ότι οι απαιτήσεις αυτές δεν περιλαμβάνονταν στη συμφωνία του 2015. Η κίνηση αυτή τον βοηθά να ανακτήσει τη στήριξη των αποστασιοποιημένων ψηφοφόρων και ξανακερδίζει τις εκλογές με την δέσμευση ότι θα εγκαταλείψει τη λιτότητα.
Δεν βρίσκει κατανόηση εκτός συνόρων και αυτή τη φορά η Ελλάδα χρεοκοπεί μη αποπληρώνοντας το χρέος της προς την ΕΚΤ. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα «τραβάει την πρίζα» από τις ελληνικές τράπεζες, οι καταθέσεις μετατρέπονται σε υποσχετικούς τίτλους, μια μορφή IOU, ενώ τυπώνονται νέα χαρτονομίσματα. Ανοίγει ο δρόμος για την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.
Τα σενάρια της διάσωσης
1: Μια παγκόσμια κρίση ενώνει την Ευρώπη (πιθανότητα 25%)
Οι ηγεσίες της Ευρώπης ενώνονται απέναντι στη διπλή εξωτερική κρίση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκινά εμπορικό πόλεμο με τη Γερμανία, ενώ ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανοίγει μέτωπο με το ΝΑΤΟ.
Αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία αποφασίζει να ενωθεί με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Ανγκελα Μέρκελ συναινεί στη δημοσιονομική ένωση και αποδέχεται την έκδοση μιας μορφής ευρωομολόγων.
Η Μεγάλη Ευκαιρία –υπογράφεται κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου- τερματίζει την αβεβαιότητα για την επιβίωση της νομισματικής ένωσης. Η αξία του ευρώ εκτινάσσεται.
2: Ο Σουλτς κερδίζει τις εκλογές στη Γερμανία (πιθανότητα 15%)
Η Μέρκελ πληρώνει το τίμημα της προσφυγικής κρίσης και οι Γερμανοί επιλέγουν την αλλαγή αναδεικνύοντας καγκελάριο τον σοσιαλδημοκράτη Μάρτιν Σουλτς.
Ο Σουλτς υιοθετεί ατζέντα πιο ήπιας δημοσιονομικής πολιτικής και οι δανειστές χαλαρώνουν τον κλοιό της λιτότητας γύρω από την Ελλάδα.. Η χώρα ολοκληρώνει το πρόγραμμα στήριξης το 2018 και επιστρέφει στις αγορές ομολόγων.
Με πρωτοβουλία Σουλτς εκδίδονται ευρωομόλογα, το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας στις συναλλαγές με τις ΗΠΑ συρρικνώνεται και αμβλύνονται οι εντάσεις στις σχέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ.
Ο Τσίπρας υποδέχεται πανηγυρικά τον Σουλτς στην Αθήνα, ο οποίος φιγουράρει στα πρωτοσέλιδα ως ο σωτήρας της Ελλάδας και του ευρώ.
3: Τα καταφέρνουν στο παρά πέντε (πιθανότητα 75%)
Η Λεπέν χάνει, η Ελλάδα δεν χρεοκοπεί, οι ιταλικές τράπεζες παραπαίουν και η Μέρκελ κερδίζει την τρίτη θητεία στην γερμανική καγκελαρία.Απαλλαγμένοι από τις πιέσεις των εκλογικών αναμετρήσεων, η Μέρκελ και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι ηγέτες συζητούν τη δημιουργία, μετά από κάποια χρόνια, θέσης υπουργού Οικονομικών της ευρωζώνης .
Η αδυναμία της Ελλάδας να εφαρμόσει τη λιτότητα για να «ξεκλειδώσει. τα κεφάλαια στήριξης δημιουργεί μία μίνι κρίση κάθε χρόνο, αλλά κάθε φορά έρχεται μια… 11ωρη τελική διαπραγμάτευση και η ελληνική οικονομία σταδιακά βελτιώνεται.
Γίνονται μικρά αλλά σταθερά βήματα προς την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και εισάγεται κοινός μηχανισμός εγγύησης καταθέσεων.
Το 2020, δέκα χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο της Ελλάδας η ευρωζώνη παραμένει εν ζωή…