Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ κάνει ακριβώς αυτό που είπε ότι θα κάνει. Ξεκινά εμπορικούς πολέμους, σκληρούς, για να ικανοποιήσει τους ψηφοφόρους που έχουν περιθωριοποιηθεί από την παγκοσμιοποιημένη οικονομία, σχολιάζει το CNN.
Και σημειώνει: «Παίρνει μέτρα για το δολοφονικό τίμημα της φαιντανύλης. Ξεκίνησε μια καταστολή στο μεταναστευτικό, εν μέσω ανησυχίας για τα πορώδη νότια σύνορα. Και με τη βοήθεια του Elon Musk, αρχίζει να ξεκοιλιάζει την κυβέρνηση που οι υποστηρικτές του κατηγορούν για τα προβλήματά τους».
Ωστόσο, η αγωνιώδης προσπάθεια του Τραμπ να τιμήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις μπορεί να έχει ένα τίμημα.
Στο εξωτερικό, απειλεί να θέσει σε κίνδυνο την παραδοσιακή αμερικανική ηγεσία και τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει εδώ και καιρό, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας. Οι διεθνείς συμφωνίες και οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί έναντι των συμμάχων κινδυνεύουν επίσης – όπως η εμπορική συμφωνία της Βόρειας Αμερικής που καταπάτησε ο Τραμπ με νέους τεράστιους δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό και η συνθήκη βάσει της οποίας οι ΗΠΑ παρέδωσαν τον έλεγχο της διώρυγας του Παναμά.
Και στο εσωτερικό της χώρας, η επιταχυνόμενη εκκαθάριση των εργαζομένων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και οι αλλοπρόσαλλες αποφάσεις για τις δαπάνες έχουν ήδη θέσει υπό αμφισβήτηση τη βοήθεια που είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία εκατομμυρίων πολιτών, καθώς και τη νομιμότητα της εκδίωξης δεκάδων ομοσπονδιακών εργαζομένων για να εκπληρωθούν τα πολιτικά καπρίτσια του Τραμπ.
Καθώς η δεύτερη προεδρία του Τραμπ εισέρχεται στην τρίτη εβδομάδα της, αυξάνονται τα ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσον η πολιτική του θα διορθώσει οποιοδήποτε από τα προβλήματα για τα οποία εξελέγη.
Μήπως αντίθετα θα μπορούσε να διχάσει βαθύτερα, να δημιουργήσει οικονομικό χάος και πόνο για τους καταναλωτές -που τον εξέλεξαν, εν μέρει, για να μειώσει τις τιμές- να εκτοξεύσει τις απώλειες θέσεων εργασίας και να αφήσει την Αμερική απομονωμένη, αφού αποξενώθηκε από τους καλύτερους φίλους της στον κόσμο και κατέστρεψε τη διεθνή τάξη;
Η αλήθεια είναι ότι ο εμπορικός πόλεμος που ξεκινάει ο Τραμπ είναι ένα στοίχημα ύψους 1,4 τρισεκατομμυρίου δολαρίων με την οικονομία και τις τιμές. Ωστόσο ο ίδιος υπόσχεται πλήρη αναμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας του ελεύθερου εμπορίου. Παραδέχεται όμως ότι μπορεί να υπάρξουν προβληματάκια.
Ο Τραμπ παίζει τεράστια παιχνίδια με το μέλλον της Αμερικής
Ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς 25% σε αγαθά από τον Καναδά και το Μεξικό και εισφορές 10% στις κινεζικές εισαγωγές. Η πίστη του στους δασμούς – ένα γνωστό μέσο που βοήθησε στην επιτάχυνση της καθόδου στη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 – αντιπροσωπεύει ένα τεράστιο στοίχημα.
“Πρόκειται για αυτοτραυματισμό της αμερικανικής οικονομίας”, δήλωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Larry Summers στην εκπομπή “Inside Politics Sunday” του CNN και εξήγησε: “Θα περίμενα ότι ο πληθωρισμός κατά τους επόμενους τρεις ή τέσσερις μήνες θα είναι υψηλότερος, επειδή το επίπεδο των τιμών πρέπει να αυξηθεί όταν επιβάλλεις εισφορά στα αγαθά που αγοράζουν οι άνθρωποι”.
Η διάλυση της κυβέρνησης μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνη. Το προσωρινό πάγωμα των δαπανών, που αποσύρθηκε εσπευσμένα από τον Λευκό Οίκο την περασμένη εβδομάδα, άφησε να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να προκληθεί χάος αν καταργηθούν οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτώνται εκατομμύρια άνθρωποι.
Οι μεγαλύτερες κινήσεις του Τραμπ μέχρι στιγμής αντικατοπτρίζουν ορισμένες από τις δια βίου εμμονές του, συμπεριλαμβανομένης της τάσης του να ασκεί εξουσία επί ασθενέστερων αντιπάλων. Οι υποστηρικτές του επιμένουν ότι αυτό λειτουργεί – επικαλούμενοι την υποχώρηση της Κολομβίας την περασμένη εβδομάδα. Και σήμερα βρέθηκε κι ένας προσωρινός συμβιβασμός με το Μεξικό.
Η άσκηση της τεράστιας εκτελεστικής εξουσίας του θα μπορούσε να φανεί ως υπερβολή που αγνοεί τις πιο πιεστικές ανησυχίες των ψηφοφόρων. Και κινδυνεύει να οδηγήσει τους συμμάχους των ΗΠΑ στην αγκαλιά αντιπάλων όπως η Κίνα.
Όλα αυτά ισοδυναμούν με έναν εντυπωσιακό αιφνιδιασμό οικονομικής, διπλωματικής και εσωτερικής ισχύος, που συμβαίνει εκ προμελέτης με τρομακτικό ρυθμό, συχνά χωρίς δημόσια διαφάνεια, που είναι σχεδόν αδύνατο να επεξεργαστούν οι πολίτες.
Οι δασμοί, η νίκη και το κόστος της
Οι νέοι εμπορικοί πόλεμοι του Τραμπ συμπυκνώνουν την ανεξέλεγκτη χρήση της εξουσίας του και δείχνουν πώς οι πεποιθήσεις του έρχονται σε αντίθεση με δεκαετίες συμβατικής παγκόσμιας ηγεσίας των ΗΠΑ.
Οι τεράστιοι δασμοί που σχεδιάζει μπορούν να αποδοθούν στη μακροχρόνια πεποίθησή του ότι την Αμερική την κλέβουν σχεδόν όλα τα έθνη. Πολλοί υποστηρικτές του Τραμπ βλέπουν την αγάπη του προέδρου για τους “όμορφους” δασμούς ως μοχλό πίεσης για να εξαναγκάσει παραχωρήσεις από άλλες χώρες και να του επιτρέψει να παραδώσει “νίκες”, οι οποίες συχνά φαίνονται λιγότερο χορταστικές από ό,τι ισχυρίζεται.
Αλλά αυτή τη φορά, η επιβολή δασμών χρεώνεται ως νίκη από μόνη της. Αλλά η νίκη θα έχει κόστος. Η κυβέρνηση του Καναδά δήλωσε ότι θα επιβάλει αντίποινα σε δασμούς σε αμερικανικές εισαγωγές αξίας άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αρκετοί κορυφαίοι επαρχιακοί πολιτικοί, εν τω μεταξύ, προέτρεψαν τους Καναδούς να ξεκινήσουν μποϊκοτάζ αμερικανικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του κρασιού και των αλκοολούχων ποτών.
Η στροφή του Τραμπ κατά του Καναδά – η οποία ουσιαστικά καταστρέφει την εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά που υπέγραψε στην πρώτη του θητεία και την χαρακτήρισε μεγάλη νίκη – κινδυνεύει να ρίξει την οικονομία ενός έμπιστου συμμάχου σε βαθιά ύφεση και να κοστίσει σε εκατοντάδες χιλιάδες Καναδούς εργαζόμενους.
Και ενώ το Μεξικό και ο Καναδάς βρίσκονται σε ευάλωτη θέση λόγω των μικρότερων οικονομιών τους, μπορούν ακόμη να πλήξουν τις ΗΠΑ. Οι ανταποδοτικοί δασμοί τους θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές σε βασικά αγαθά – ενώ ο Τραμπ υπόσχεται να μειώσει το κόστος της καθημερινότητας για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Τι πραγματικά θέλει ο Τραπ
Ο Τραμπ, ωστόσο, επιδιώκει πολύ μεγαλύτερο έλεγχο του δυτικού ημισφαιρίου – κάτι που, μαζί με την αγάπη του για τους δασμούς, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα 19ου αιώνα. “Ο Καναδάς πρέπει να γίνει η αγαπημένη μας 51η πολιτεία. Πολύ χαμηλότεροι φόροι και πολύ καλύτερη στρατιωτική προστασία για τον λαό του Καναδά – ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΑΣΜΟΣ!”. έγραψε ο Τραμπ στο Truth Social. Αλλά οι απειλές του προέδρου γυρίζουν μπούμερανγκ.
“Είναι μια πράξη οικονομικού πολέμου. Και ο πρόεδρος ήταν σαφής μόλις σήμερα το πρωί ότι πρόκειται για άμεση επίθεση στην κυριαρχία μας”, δήλωσε η πρώην υπουργός Οικονομικών του Καναδά Chrystia Freeland στον Fareed Zakaria του CNN την Κυριακή. Η Freeland, υποψήφια για την ηγεσία του Φιλελεύθερου Κόμματος του Καναδά, και επομένως για να αντικαταστήσει τον Trudeau στην πρωθυπουργία, πρόσθεσε: “Οι Αμερικανοί θα εκπλαγούν από την καναδική απάντηση. Σίγουρα πληγωθήκαμε, γιατί είμαστε φίλοι και γείτονές σας. Αλλά πάνω απ’ όλα, είμαστε θυμωμένοι και είμαστε ενωμένοι και αποφασισμένοι”.
Ο Τραμπ δεν κρύβει τι θέλει, και αυτή τη στιγμή, ασκεί σχεδόν ανεξέλεγκτη εξουσία.