Με άλμα στο κενό για τον Εμανουέλ Μακρόν και τη Γαλλία μοιάζει η απόφαση διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης το βράδυ της Κυριακής, προτού καλά καλά ανακοινωθεί το τελικό αποτέλεσμα τα γαλλικής ψηφοφορίας για τις ευρωεκλογές, που έθεσε τη χώρα σε μια πρωτοφανή κατάσταση κι έχει ως εξής: Εθνική Συσπείρωση – Τζόρνταν Μπαρντελά 31,47%, Μαζί – Αναγέννηση – Ε. Μακρόν 14,56%, Ενωμένη Αριστερά – ΣΚ – Ραφαέλ Γκλίγκσμαν 13,80%, Ανυπότακτη Γαλλία – Μελανσόν 9,87%, Ρεπουμπλικάνοι – Δεξιά 7,24%, Οικολόγοι 5,47%, Επανακατάκτηση – Ερίκ Ζεμούρ 5,46%, ΚΚΓ 2,37%.
- Από τη Μαρία Δεναξά
Σύμφωνα με την ανάλυση των αποτελεσμάτων, το ακροδεξιό κόμμα που ίδρυσε ο Ζαν Μαρί Λεπέν το 1972 προτίμησαν με την ψήφο τους μια μεγάλη πλειοψηφία των στελεχών επιχειρήσεων (30%), οι νέοι ηλικίας μεταξύ 18-34 ετών (36%), οι συνταξιούχοι (35%), το 52% των εργατών και το 41% των υπαλλήλων. Μια πρωτοφανής κατάσταση για την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία.
Παρόλο που η ηχηρή ήττα της λίστας της Αναγέννησης και το ξέσπασμα υποστήριξης των Γάλλων προς την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση δεν προκάλεσαν έκπληξη, η απόφαση του αρχηγού του γαλλικού κράτους χαρακτηρίστηκε «ηλεκτροσόκ» απ’ άκρη σ’ άκρη σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα στη Γαλλία. Ενδεικτική είναι η αντίδραση του Τύπου αμέσως μετά την αιφνιδιαστική ανακοίνωση, που δεν στερήθηκε λέξεων για να περιγράψει τον προεδρικό αιφνιδιασμό: «Κεραυνός», «κίνηση πόκερ», «άλμα στο κενό», «ανεύθυνο σοκ», «σεισμός».
Ιδιαίτερα αιχμηρός και ο ευρωπαϊκός Τύπος: «Μια απερίγραπτη και μακιαβελική πράξη», σύμφωνα με την ιταλική εφημερίδα «La Repubblica», «Μια ταπεινωτική ήττα» υπογράμμισε η ισπανική εφημερίδα «El Pais», ενώ το BCC χαρακτήρισε την απόφαση του προέδρου «δυσανάλογη».
Δεν θα ήταν υπερβολή να γραφτεί πως πλέον ολόκληρη η χώρα έχει καταληφθεί από ένα αίσθημα έκπληξης. Ολοι καταλάβαιναν πως όδευε προς μια πολιτική αναδιοργάνωση, καθώς τις τελευταίες ημέρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης κυκλοφορούσαν διάφορα σενάρια, τόσο στην πλειοψηφία όσο και στην αντιπολίτευση: «Ανασχηματισμός, διοργάνωση δημοψηφίσματος, συμμαχία με τη δεξιά αντιπολίτευση…». Ωστόσο, ούτε οι πιο στενοί συνεργάτες του Εμανουέλ Μακρόν δεν περίμεναν μια τέτοια κίνηση, «ιδίως καθώς ο πρόεδρος, μια διαβολική και αναβλητική προσωπικότητα, δεν έχει συνηθίσει ποτέ τους ανθρώπους του να αντιδρούν εν κινήσει», όπως υπογράμμισε σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Libération».
Διοργανώνοντας το χάος
Κανείς την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποιο θα είναι το τοπίο μετά τις βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου στη Γαλλία. Η μόνη βεβαιότητα είναι πως στο εκλογικό φιάσκο ο Εμανουέλ Μακρόν, που ανέμενε ήττα, αλλά τελικά εισέπραξε ταπείνωση, προσθέτει έναν πολιτικό κατακλυσμό. Με το να επιχειρεί μια συγκατοίκηση με την ακροδεξιά, «μια παγίδα φθοράς» για τους πολιτικούς αναλυτές, πιστεύει πως τρία χρόνια πριν από τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές του 2027 θα βγάλει από τη μέση μια και καλή την Εθνική Συσπείρωση, για την οποία είχε υποσχεθεί στους Γάλλους πως θα ανακόψει την πορεία, αλλά με την πολιτική του την ενδυνάμωσε και της χάρισε μια ιστορική νίκη.
Ποιο όμως θα είναι το όφελος για τον ίδιο με δεδομένο ότι δεν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για μια τρίτη προεδρική θητεία το 2027; Εκτός κι αν υπάρχουν υπολογισμοί και σχεδιασμοί που μόνο ο ίδιος και οι πολύ στενοί συνεργάτες του γνωρίζουν. Ο σεισμός, λοιπόν, στη Γαλλία ήταν αναμενόμενος. Το μέγεθος όμως των μετασεισμών απρόβλεπτο.
Η χώρα που βγαίνει από μια εκλογική αναμέτρηση και μπαίνει σε μια πολιτική κρίση άνευ προηγουμένου θα πρέπει σε τρεις εβδομάδες από τώρα να διοργανώσει δύο εκλογικές αναμετρήσεις, την ίδια στιγμή που θα βρίσκεται σε εξέλιξη το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Euro 2024 και μπαίνουν στην τελική τους ευθεία οι προετοιμασίες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού.
Η φορτισμένη προεκλογική εκστρατεία, όμως, με τις αναπόφευκτες υπερβολές και την πολεμική, αναμένεται να υπερκαλύψει όλα τα υπόλοιπα. Συνεργάτες από τον πολύ στενό κύκλο του Εμανουέλ Μακρόν θεωρούν πως στο τέλος της εκλογικής αναμέτρησης ο Γάλλος πρόεδρος θα μπορέσει να πάρει τον έλεγχο του νομοθετικού σώματος, ενδεχομένως και με κάποια κυβέρνηση συνεργασίας με τα υπόλοιπα δημοκρατικά κόμματα, επειδή η ακροδεξιά και τα εθνικιστικά κόμματα εξακολουθούν να μη φθάνουν το 40%. Ομως τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί, την ώρα που την Κυριακή καταγράφηκε αυξημένη προσέλευση στις κάλπες.
Η Εθνική Συσπείρωση φαίνεται πως τις τελευταίες ώρες έχει έρθει πιο κοντά με το εθνικιστικό κόμμα του Ερίκ Ζεμούρ, ενώ φιλοβασιλικοί, αντιευρωπαϊστές κι άλλοι υποψήφιοι από τα άκρα του συντηρητισμού καλούν σε συσπείρωση και συνεργασία. Το ίδιο πράττουν και στην Αριστερά, όπου υπάρχει κάλεσμα για τη δημιουργία ενός λαϊκού μετώπου απέναντι στην ακροδεξιά, αλλά δεν ανταποκρίνεται για την ώρα η Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λικ Μελανσόν, ενώ στη Δεξιά ο επικεφαλής της Ερίκ Τζιότι ανακοίνωσε πως οι Ρεπουμπλικάνοι θα κατέβουν μόνοι τους στις εκλογές.
Σε επικίνδυνη φάση πολιτικής αβεβαιότητας εισέρχεται πλέον η χώρα
Στις επικείμενες κοινοβουλευτικές εκλογές οι Γάλλοι θα κληθούν να εκλέξουν 577 εκπροσώπους τους. Για να σχηματιστεί κυβέρνηση από ένα κόμμα απαιτούνται 289 βουλευτές, αν όχι, υπάρχει το ενδεχόμενο διακυβέρνησης της χώρας με σχετική πλειοψηφία.
Δηλαδή, ο Γάλλος πρόεδρος να αναθέσει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του πρώτου σε δύναμη κόμματος, που -όπως όλα δείχνουν- θα είναι η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση, και θα εξαρτηθεί από τις συμμαχίες που θα κάνει αν θα μπορέσει να κυβερνήσει ή όχι. Ο Εμανουέλ Μακρόν κυβερνά με σχετική πλειοψηφία (245 βουλευτές) από το 2022 και για να νομοθετήσει συνεργάζεται κατά περίσταση με τα προσκείμενα σε αυτόν κόμματα της αντιπολίτευσης.
Βεβαίως, το παιχνίδι… πόκερ του Εμανουέλ Μακρόν βασίζεται σε μεγάλο μέρος στην ταχύτητα, η οποία θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τους αντιπάλους του, καθώς είναι πολύ σύντομο το χρονικό διάστημα έως τις 30 Ιουνίου προκειμένου η Εθνική Συσπείρωση να βρει 289 ισχυρούς υποψηφίους σε όλη τη γαλλική επικράτεια.
Με την ελπίδα να διευρύνει το φάσμα του πέραν της σημερινής σχετικής πλειοψηφίας, «το προεδρικό στρατόπεδο προτίθεται να δώσει το χρίσμα σε όλους τους υποψηφίους που ανήκουν στον ρεπουμπλικανικό χώρο», όπως ανακοίνωσε ο επικεφαλής της Αναγέννησης, Στεφάν Σεζουρνέ. Με άλλα λόγια, εκλεγμένα μέλη των κομμάτων των σοσιαλιστών ή της Δεξιάς που δηλώνουν ότι ταυτίζονται με τις εξαγγελίες που παρουσιάζει ο Μακρόν θα μπορούσαν να συνασπιστούν μαζί του εν όψει της δύσκολης αναμέτρησης. Ο Γάλλος πρόεδρος αναμένεται να απευθυνθεί ξανά στους Γάλλους τις επόμενες ημέρες για να καθορίσει τις λεπτομέρειες.
Τι θα συμβεί στη συνέχεια; Η χώρα εισέρχεται σε μια φάση αβεβαιότητας και όλα είναι ανοιχτά. Η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης είναι ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα από έναν… μαθητευόμενο μάγο, με πιο πιθανή συνέπεια η Εθνική Συσπείρωση υπό τον Τζόρνταν Μπαρντελά να σχηματίζει αύριο κυβέρνηση στη Γαλλία.
Αυτό είναι ίσως το στοίχημα του Μακρόν: Να αποδείξει, πριν από το 2027 και τις επόμενες προεδρικές εκλογές, ότι η Εθνική Συσπείρωση είναι ανίκανη να λύσει τα προβλήματα των Γάλλων ή, στην τελική, οι ψηφοφόροι να παραιτηθούν από το να δώσουν τη διακυβέρνηση της Γαλλίας στην Ακροδεξιά.