Την ώρα που η περίφημη λίστα Forbes αναδεικνύει καθημερινώς τον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου με βάση την χρηματιστηριακή αξία των μετοχών του υπάρχει κάποιος που παρακολουθεί απαθής καθισμένος σε μεγάλο βαθμό κυριολεκτικά πάνω στα δεκάδες ή κατά άλλους πολλές εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάριά του που έχει κρυμμένα ανά τον κόσμο ή και θαμμένα στις βίλες του.
Μια αποκάλυψη από έναν γνώστη του καθεστώτος έχει ρίξει φως στο πώς ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει συγκεντρώσει δισεκατομμύρια δολάρια σε οικογενειακή περιουσία κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του δύο δεκαετιών, η οποία έχει χαρακτηριστεί από ανεξέλεγκτη διαφθορά στην κυβέρνησή του.
Όπως καταγράφει ο Abdullah Bozkurt από τη Στοκχόλμη στο Nordic Monitor:
Ο Ali Yeşildağ, ένα μακροχρόνιο μέλος μιας συμμορίας που βοήθησε στη διενέργεια διεφθαρμένων μεθόδων για λογαριασμό του Ερντογάν, αποκάλυψε σε ένα βίντεο που δημοσιεύτηκε στο YouTube στις 5 Μαΐου 2023 ότι ο Ερντογάν, τότε πρωθυπουργός, το 2007 τσέπωσε 1 δισ. δολάρια από μία μόνον μίζα για το διαγωνισμό διαχείρισης ενός αεροδρομίου.
Τα χρήματα δόθηκαν στον Ερντογάν από τον Τούρκο επιχειρηματία İbrahim Çeçen, ο οποίος κέρδισε δόλια τον κυβερνητικό διαγωνισμό για τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του αεροδρομίου της Αττάλειας για την εταιρεία του İçtaş, μέρος της İbrahim Çeçen Yatırım Holding (IC Holding), η οποία συμμετείχε στον διαγωνισμό με τον Γερμανό εταίρο της Fraport AG.
Η Çelebi Holding, η οποία διαχειριζόταν το αεροδρόμιο της Αττάλειας, το δεύτερο μεγαλύτερο της Τουρκίας, έως ότου υποβλήθηκε σε προσφορά για την ανανέωση της σύμβασης στις 12 Απριλίου 2007, αποκλείστηκε δολίως από τον διαγωνισμό από τη Γενική Διεύθυνση Διαχείρισης Κρατικών Αεροδρομίων (DHMİ).
Ο Yeşildağ, ο οποίος συμμετείχε στον διαγωνισμό, αποκάλυψε άγνωστες στο παρελθόν λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο απαγορεύτηκε στον Τσελεμπή να διαγωνιστεί προκειμένου να αναθέσει τη σύμβαση στην κοινή επιχείρηση İçtaş-Fraport.
Ο Yeşildağ προσλήφθηκε από τον Canan Çelebioglu, τον πρόεδρο της Çelebi Holding, μέσω ενός φίλου του ονόματι Enis, ο οποίος του υποσχέθηκε 30 εκατομμύρια δολάρια σε αμοιβές διαβούλευσης εάν ο Yeşildağ μπορούσε να εξασφαλίσει την ανανέωση της σύμβασης για άλλα 15 χρόνια για την εκμετάλλευση, χρησιμοποιώντας τις επαφές του με τον Ερντογάν.
Ως τουρκικός πάροχος υπηρεσιών εδάφους αεροδρομίων, ο Çelebi ήταν μια αξιόπιστη εταιρεία που διαχειριζόταν και άλλα αεροδρόμια στην Τουρκία.
Ο Yeşildağ είναι ένα μικρότερο αδερφάκι των αδελφών Hasan και Zeki Yeşildağ, οι οποίοι και οι δύο συνεργάζονται στενά με τον Ερντογάν για δεκαετίες. Είπε ότι ανακάλυψε ότι τον διαγωνισμό ακολούθησε ο Ali İhsan Arslan, γνωστός και ως Mücahit Arslan, στενός έμπιστος του Ερντογάν, και ότι είπε στον Αρσλάν ότι είχε προσληφθεί από τον Τσελεμπί για να εξασφαλίσει το συμβόλαιο και ζήτησε τη βοήθειά του.
Ο Αρσλάν εξήγησε ότι το αφεντικό του, Ερντογάν, είχε διαφορετικά σχέδια για τη σύμβαση προκειμένου να διευκολύνει τη λήψη ενός τεράστιου χρηματικού ποσού από μίζες και του είπε να παράσχει εμπιστευτικές πληροφορίες από την Çelebi Holding κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών του διαγωνισμού.
Ο Yeşildağ είχε καταφέρει να μάθει ότι ο Τσελεμπή σχεδίαζε να προσφέρει 4 δισεκατομμύρια δολάρια για το συμβόλαιο με τη δυνατότητα να προσφέρει έως και 5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Αρσλάν ζήτησε επίσης από τον Yeşildağ να μάθει ποιος ήταν ο ξένος συνεργάτης του Τσελεμπή ώστε να τους πλησιάσει εκ μέρους του Ερντογάν και να τους πείσει να μείνουν εκτός διαγωνισμού.
Αλλά η Celebi Holding κρατούσε μυστικές τις διαπραγματεύσεις με ξένους εταίρους ακόμη και από τον Yeşildağ, ο οποίος προσλήφθηκε ως σύμβουλος.
Για να αποκλείσει τον Τσελεμπή από τη δημοπρασία, ο Yeşildağ πρότεινε στον Arslan να εξαφανίσουν αρκετά έγγραφα που έπρεπε να κατατεθούν εκ των προτέρων από τις εταιρείες για να πληρούν τις προϋποθέσεις για να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό.
Αυτό ακριβώς συνέβη όταν η αρμόδια επιτροπή ανακοίνωσε ότι η προσφορά του Τσελεμπή αποκλείστηκε από τον πλειοδοτικό διαγωνισμό λόγω έλλειψης κατάλληλης τεκμηρίωσης.
Ως αποτέλεσμα, στις 12 Απριλίου 2007 η İçtaş-Fraport έκλεισε το συμβόλαιο για 2,37 δισεκατομμύρια ευρώ (3,19 δισεκατομμύρια δολάρια), όταν ο Τσελεμπή ήταν έτοιμος να προσφέρει 4 δισεκατομμύρια δολάρια με την επιλογή να φτάσει έως και τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια.
Μίζα 1 δισ. μόνο από μια δουλειά
Σύμφωνα με τον Yeşildağ, η διαφορά σχεδόν ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων καταβλήθηκε στον Ερντογάν κάτω από το τραπέζι.
Η απώλεια εσόδων της κυβέρνησης ήταν σχεδόν 2 δισεκατομμύρια δολάρια, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Τσελεμπή ήταν έτοιμος να πληρώσει έως και 5 δισεκατομμύρια δολάρια για τη σύμβαση μετά το άνοιγμα των σφραγισμένων προσφορών και οι πλειοδότες κλήθηκαν να αυξήσουν τις προσφορές τους.
Η απόφαση να αποκλειστεί ο Τσελεμπή από τον διαγωνισμό προκάλεσε σοκ στην εταιρεία, η οποία είχε ήδη επενδύσει σημαντικό χρηματικό ποσό και λειτουργούσε το αεροδρόμιο εδώ και χρόνια.
Η διοίκηση του Τσελεμπή ήταν σίγουρη ότι η προσφορά τους δεν μπορούσε να νικηθεί και μάλιστα προετοιμάστηκε για μια γιορτή για την εξασφάλιση του συμβολαίου.
Αυτό που δεν ήξεραν ήταν ότι ο Yeşildağ στην πραγματικότητα εργαζόταν για τον Ερντογάν, ο οποίος αποφάσισε να αναθέσει το συμβόλαιο στον φίλο του Çeçen με αντάλλαγμα μια μίζα δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Yeşildağ είπε στο βίντεό του ότι τα χρήματα που του υποσχέθηκε ο Arslan δεν πληρώθηκαν ποτέ και ότι τον εξαπάτησαν τα αδέρφια του και σε άλλα συμβόλαια.
Αποφάσισε να στραφεί εναντίον του Ερντογάν και των αδελφών του και άρχισε να αποκαλύπτει μυστικές συμφωνίες που έγιναν κεκλεισμένων των θυρών για να εμπλουτίσει τον Ερντογάν και τον στενό του κύκλο.
Οι δικηγόροι του Τσελεμπή υπέβαλαν μήνυση αμφισβητώντας τον διαγωνισμό, αλλά η μήνυση απορρίφθηκε υπό την πίεση της κυβέρνησης.
Επιπλέον, ο δημόσιος εισαγγελέας Hüseyin Kocabey ξεκίνησε ποινική έρευνα κατά της διοίκησης Τσελεμπή για φερόμενη απάτη με την κατηγορία ότι η εταιρεία διόγκωσε τον ετήσιο κύκλο εργασιών της στα 100 εκατομμύρια ευρώ από 98 εκατομμύρια για να είναι επιλέξιμη για να συμμετάσχει στον διαγωνισμό.
Η έρευνα είχε σκοπό μόνο να εκφοβίσει τον Τσελεμπή και να αναγκάσει τους διευθυντές του να σταματήσουν τη διεκδίκηση του διαγωνισμού του αεροδρομίου της Αττάλειας. Ο εισαγγελέας Kocabey επιβραβεύτηκε για την απόδοσή του από την κυβέρνηση Ερντογάν και έγινε δικαστής στο Ανώτατο Εφετείο.
Ο Μεχμέτ Τεκίν, ο επικεφαλής του DHMİ, ο οποίος προήδρευσε της επιτροπής διαγωνισμού, αντιμετώπισε ποινική μήνυση που υποβλήθηκε από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για φερόμενη νόθευση του διαγωνισμού.
Όμως η κυβέρνηση Ερντογάν τον προστάτεψε από νομικά προβλήματα και η καταγγελία απορρίφθηκε.
Στις εκλογές του 2011 ήταν υποψήφιος για μια θέση στο κοινοβούλιο με το εισιτήριο του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, αλλά απέτυχε.
Το αεροδρόμιο της Αττάλειας έχει χωρητικότητα 35 εκατομμυρίων επιβατών ετησίως και η κυβέρνηση σχεδιάζει να την επεκτείνει στα 80 εκατομμύρια μετά από έναν αριθμό ρεκόρ 31,2 εκατομμυρίων επιβατών, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προήλθε από υπερπόντιες πτήσεις, που διήλθαν από το αεροδρόμιο πέρυσι.
Επί του παρόντος, 173 αεροπορικές εταιρείες από 52 χώρες χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο για να πετούν από και προς 213 προορισμούς.
Η İçtaş πούλησε τις μετοχές της στην κοινοπραξία στην TAV Airports (TAV Havalimanları) τον Μάιο του 2018 για 360 εκατομμύρια ευρώ.
Τον Δεκέμβριο του 2021 η κυβέρνηση Ερντογάν προκήρυξε νέο διαγωνισμό για τη λειτουργία και την επέκταση του αεροδρομίου της Αττάλειας πολύ πριν λήξει η τρέχουσα σύμβαση. Η νέα σύμβαση για 25 χρόνια ανατέθηκε στην κοινοπραξία TAV-Fraport έναντι 8,6 δισ. ευρώ.
Μίζες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων
Σύμφωνα με τον Yeşildağ, ο Ερντογάν έχει συσσωρεύσει πλούτο πολλών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω δωροδοκιών και μίζες κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του δύο δεκαετιών.
Σε έρευνες για δωροδοκία που δημοσιοποιήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2013 από τους εισαγγελείς της Κωνσταντινούπολης, οι ερευνητές ανακάλυψαν παρόμοια σχέδια μίζας που αφορούσαν τον Ερντογάν και τον στενό κύκλο του.
Διαπίστωσαν επίσης ότι ο Ερντογάν είχε κρύψει εκατομμύρια σε μετρητά σε τεράστιους θησαυρούς που χτίστηκαν στο υπόγειο των βιλών που είχε στην Κωνσταντινούπολη.
Παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη
Στην ίδια έρευνα, ο Τσετσέν ήταν ένας από τους βασικούς υπόπτους που ερευνήθηκαν για πολλαπλά εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων δόλιων επιχειρηματικών πρακτικών σε σχέση με τον Ερντογάν.
Η ποινική έρευνα εκτροχιάστηκε από τον Ερντογάν μετά τη δημοσιοποίησή της και ο Τσετσέν και άλλοι φίλοι του σώθηκαν από νομικά προβλήματα.
Υπάρχουν πολλαπλοί ισχυρισμοί για το μέγεθος της περιουσίας του Ερντογάν.
Η διεθνής ομάδα χάκερ Anonymous δημοσίευσε ένα tweet στις 29 Δεκεμβρίου 2020 υποστηρίζοντας ότι ο Ερντογάν είχε έως και 350 δισεκατομμύρια δολάρια σε παράνομα κέρδη και χλεύαζε τον Τούρκο πρόεδρο ρωτώντας ποιες τράπεζες ήθελε να χρησιμοποιήσει για να το ξεπλύνει.
Ο πρόεδρος φέρεται να ανησυχούσε όταν ένα νομοσχέδιο εισήχθη στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ στις 16 Οκτωβρίου 2019 ως μέρος ενός προτεινόμενου πακέτου κυρώσεων κατά της Τουρκίας υπό τον τίτλο «Προστασία από τη σύγκρουση από την Τουρκία».
Η έκδοση του νομοσχεδίου στη Γερουσία των ΗΠΑ εισήχθη στις 17 Οκτωβρίου 2019 με τίτλο «Προώθηση της Αμερικανικής Εθνικής Ασφάλειας και Πρόληψη της Αναγέννησης του Νόμου του 2019 του ISIS».
Και τα δύο νομοσχέδια ζητούσαν από τον διευθυντή της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών να υποβάλει στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου μια έκθεση σχετικά με την εκτιμώμενη καθαρή αξία και τις γνωστές πηγές εισοδήματος του Ερντογάν και των μελών της οικογένειάς του.
Το σχετικό μέρος του νομοσχεδίου αναφέρει: «Το αργότερο 120 ημέρες μετά την ημερομηνία ψήφισης του παρόντος νόμου, ο υπουργός Εξωτερικών, σε συνεννόηση με τον Υπουργό Οικονομικών και τον Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, θα υποβάλει στο αρμόδιο Κογκρέσο συντάσσει έκθεση σχετικά με την εκτιμώμενη καθαρή θέση και τις γνωστές πηγές εισοδήματος του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και των μελών της οικογένειάς του (συμπεριλαμβανομένων συζύγου, παιδιών, γονέων και αδερφών), συμπεριλαμβανομένων περιουσιακών στοιχείων, επενδύσεων, άλλων επιχειρηματικών συμφερόντων και σχετικών πληροφοριών για την πραγματική ιδιοκτησία».
Οι πολυφημιζόμενοι μυστικοί λογαριασμοί του Ερντογάν σε ελβετικές τράπεζες είχαν ήδη αναφερθεί από την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα σε τηλεγράφημα στην Ουάσιγκτον. Το διπλωματικό τηλεγράφημα διέρρευσε από το Wikileaks τον Νοέμβριο του 2010.