Το Σουδάν «καταρρέει» καθώς ο πόλεμος μπαίνει στην τρίτη του εβδομάδα.Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι προσπαθούν να φύγουν για να σωθούν την ώρα που τα πυρά στο Χαρτούμ είναι ασταμάτητα.
Η χώρα της βορειοανατολικής Αφρικής βυθίστηκε στο χάος τη 15η Απριλίου όταν η σύγκρουση για εξουσία ανάμεσα στον επικεφαλής της στρατιωτικής χούντας, τον στρατηγό Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, και τον δεύτερο τη τάξει του στρατιωτικού καθεστώτος, τον στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, ή «Χαμέτι», επικεφαλής των επίφοβων Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ), μετατράπηκε σε πόλεμο.
Κατά το διάστημα των εχθροπραξιών έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 528 άνθρωποι και έχουν τραυματιστεί άλλοι 4.599, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα δεδομένα του υπουργείου Υγείας, που δημοσιοποιήθηκαν χθες Σάββατο.
Ωστόσο ο εν λόγω απολογισμός είναι προφανώς υποτιμημένος, καθώς πτώματα κείτονται στους δρόμους, που είναι αδιάβατοι, είναι αδύνατο να υπάρξει ακριβής καταμέτρηση των θυμάτων.
Sudan fighting enters third week as UN says country collapsing https://t.co/ip2g4NOi0d
— Le Monde in English (@LeMonde_EN) April 29, 2023
Τρέπονται σε φυγή
Δεκάδες χιλιάδες Σουδανοί, καθώς και ξένοι, τράπηκαν σε φυγή, πήγαν σε γειτονικά κράτη, ιδίως στην Αίγυπτο, στην Αιθιοπία, στο Τσαντ και στο Νότιο Σουδάν, ενώ ξένες κυβερνήσεις συνεχίζουν αγωνιώδεις προσπάθειες να απομακρύνουν εσπευσμένα εκατοντάδες υπηκόους τους.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες συνόψισε την κατάσταση χθες σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Αραμπίγια δηλώνοντας «ο πόλεμος για την εξουσία συνεχίζεται ενώ η χώρα καταρρέει».
Οι αντίπαλοι συνεχίζουν να αλληλοκατηγορούνται για τις παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός που συμφωνήθηκε με διεθνή μεσολάβηση και θεωρητικά διαρκεί ως τα μεσάνυχτα της Κυριακής (τη 01:00 της Δευτέρας ώρα Ελλάδας).
Άμαχοι προσπαθούν να φύγουν ή να επιβιώσουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, τρεχούμενο νερό, τρόφιμα.
«Γίνονται μάχες με βαριά όπλα και πολυβόλα», είπε κάτοικος του Χαρτούμ, της πρωτεύουσας. Άλλος πολίτης του Χαρτούμ έκανε λόγο για «εκρήξεις και πυρά»σε συνοικίες.
Περί το 70% των νοσοκομείων στις εμπόλεμες ζώνες έχει τεθεί εκτός λειτουργίας, σύμφωνα με συνδικαλιστική ένωση σουδανών γιατρών.
Την ίδια ώρα το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) του ΟΗΕ προειδοποιεί ότι ο πόλεμος ανάμεσα στον στρατό και τους παραστρατιωτικούς στο Σουδάν απειλεί να βυθίσει ολόκληρη την περιφέρεια της ανατολικής Αφρικής σε ανθρωπιστική κρίση.
«Το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας πείναγε ήδη προτού ξεσπάσουν οι μάχες, τώρα λείπουν τα πάντα και οι τιμές τον τροφίμων έχουν απογειωθεί», τονίζει ο Μάρτιν Φρικ, διευθυντής του παραρτήματος του ΠΕΠ στη Γερμανία, στο Γερμανικό Πρακτορείο.
Μεγάλες αυξήσεις των τιμών των τροφίμων καταγράφονται επίσης σε γειτονικές χώρες, ιδίως στο Τσαντ και στο Νότιο Σουδάν. Αυτά τα δύο κράτη υποδέχθηκαν χιλιάδες σουδανούς πρόσφυγες αφότου ξέσπασε ο πόλεμος, τη 15η Απριλίου.
Tens of thousands on the move; specter of ethnic clashes, hunger draws closer in #Sudan https://t.co/c7mjt1vEr7
— Saudi Gazette (@Saudi_Gazette) April 30, 2023
«Στο Νότιο Σουδάν, που αντιμετωπίζει πλημμύρες σε ορισμένες τοποθεσίες και ξηρασίες σε άλλες, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 28% μέσα σε πολύ σύντομο διάστημα», εξηγεί ο κ. Φρικ.
Η κατάσταση ήταν ήδη τεταμένη στο Κέρας της Αφρικής, όπου έπειτα από έξι στείρες περιόδους βροχών η πίεση ήταν ήδη πελώρια.
Το ΠΕΠ αναγκάστηκε να αναστείλει τις επιχειρήσεις του στη χώρα –προσέφερε υποστήριξη σε 7,6 εκατομμύρια πολίτες από το σύνολο των περίπου 46 εκατ. Σουδανών– εξαιτίας των μαχών.
Σύμφωνα με τον κ. Φρικ, οι πρόσφυγες, οι έγκυες και τα υποσιτισμένα παιδιά στο Σουδάν δεν θα λάβουν βοήθεια από πουθενά αν δεν ξαναρχίσουν και παράλληλα διαβεβαιώνει πως σκοπός είναι να γίνει αυτό μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Αλληλοκατηγορίες στρατηγών
Την Παρασκευή, οι αντίπαλοι στρατηγοί αλληλοκατηγορήθηκαν σε παράλληλες συνεντεύξεις τους σε μέσα ενημέρωσης.
Στο τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Χούρα, ο στρατηγός Μπουρχάν χαρακτήρισε τις ΔΤΥ «παραστρατιωτική ομάδα που θέλει να καταστρέψει το Σουδάν» με τη βοήθεια «μισθοφόρων που ήρθαν από το Τσαντ, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και τον Νίγηρα».
Ο «Χαμέτι», από την πλευρά του, χαρακτήρισε σε συνέντευξή του στο BBC τον αντίπαλό του «προδότη», άνθρωπο «ανάξιο εμπιστοσύνης».
Οι δυο στρατηγοί έδιωξαν μαζί τους πολίτες από τη μεταβατική κυβέρνηση όταν προχώρησαν στο πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 2021, μετά την ανατροπή του πρώην δικτάτορα Όμαρ Ελ Μπασίρ δυο χρόνια νωρίτερα. Αλλά οι διαφορές τους άρχισαν να γιγαντώνονται και η ασυμφωνία τους για τους όρους ένταξης των παραστρατιωτικών στις τακτικές δυνάμεις εκτραχύνθηκε σε ανοικτό πόλεμο την 15η Απριλίου.
Για τον ειδικό επιτετραμμένο του ΟΗΕ στο Σουδάν, τον γερμανό διπλωμάτη Φόλκερ Πέρτες, αν και οι εντάσεις ήταν απτές, δεν υπήρχε «καμιά ένδειξη» για το τι θα συνέβαινε στα μέσα Απριλίου, καθώς, όπως τόνισε στο Αλ Τζαζίρα, οι δυο στρατηγοί επρόκειτο να συναντηθούν για να συζητήσουν εκείνη την ημέρα.
Παρότι τα όπλα δεν έχουν σιγήσει έκτοτε, ο Σάλβα Κιρ, ο πρόεδρος του Νότιου Σουδάν –και, ιστορικά, μεσολαβητής στο Σουδάν– κάλεσε χθες Σάββατο τους δυο αντιπάλους στρατηγούς να κάνουν «διάλογο πρόσωπο με πρόσωπο, εποικοδομητικό και στέρεο».
Τους ζήτησε επίσης να «μην προσπαθούν να ενισχύσουν τις θέσεις τους», καθώς αρκετοί παρατηρητές πως η εκεχειρία δεν τηρήθηκε διότι καμιά πλευρά δεν ήθελε να δώσει στην άλλη την ευκαιρία να προελάσει ή να συγκεντρώσει ενισχύσεις.
«Θεός φυλάξοι αν το Σουδάν φθάσει στο στάδιο του αληθινού εμφυλίου πολέμου (…) αυτό θα είναι αληθινός εφιάλτης για τον κόσμο», προειδοποίησε ο πρώην μεταβατικός πρωθυπουργός του Σουδάν, ο Αμπντάλα Χάμντοκ, χθες Σάββατο από το Ναϊρόμπι.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, 75.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν εξαιτίας των μαχών, που είναι ιδιαίτερα σφοδρές στο Νταρφούρ, περιοχή όπου μαινόταν πόλεμος τα χρόνια του 2000.
Αν και η υποτιθέμενη κατάπαυση του πυρός δεν σταμάτησε τις εχθροπραξίες, επέτρεψε να μείνουν ανοικτοί διάδρομοι εκκένωσης αμάχων. Οχηματοπομπή που οργάνωσαν οι αρχές των ΗΠΑ κατορθώθηκε έτσι να μεταφέρει αμερικανούς υπηκόους και άλλους στο Πορτ Σουδάν. Από εκεί, ακόμη ένα πλοίο μετέφερε περίπου 1.900 ανθρώπους στη Σαουδική Αραβία, που έχει υποδεχθεί ως εδώ σχεδόν 5.000 ανθρώπους, Σαουδάραβες και αλλοδαπούς.
Ανάμεσά τους, ο Μερντάντ Μαλεκζάντ, από τους τελευταίους Ιρανούς που απομακρύνθηκαν εσπευσμένα από τη χώρα χθες Σάββατο, περιέγραφε τους βομβαρδισμούς και τις εκρήξεις καθημερινά στο Χαρτούμ. «Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ πως η κατάσταση θα έφθανε σε αυτό».