Αιφνιδιαστική -και άκομψη- παρέμβαση στις υποθέσεις της Ελλάδας, εν μέσω της αντιπαράθεσης με την Τουρκία και των κρίσιμων επαφών με το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., επιχειρεί η Κίνα, επιδιώκοντας την προώθηση των οικονομικών και στρατηγικών συμφερόντων της σε ολόκληρη τη ΝΑ Ευρώπη.
Από τον Αλέξανδρο Τάρκα
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «δ», ανώτατος αξιωματούχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας και έμπιστος του προέδρου Σι Τζινπίνγκ θα συναντηθεί τις προσεχείς ημέρες με τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη και μικρό αριθμό επιλεγμένων υπουργών. Προτεραιότητα του Πεκίνου αποτελούν τα συμβόλαια των τηλεπικοινωνιακών δικτύων 5G, η επέκταση των δραστηριοτήτων της COSCO και σειρά θεμάτων της Ε.Ε., καθώς η Ελλάδα θεωρείται ευάλωτη πύλη εισόδου στις διαδικασίες της.
Με την εξαίρεση της μεσολάβησης του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών και της άφιξης του Ιταλού ομολόγου του για την ΑΟΖ, το βιαστικό ταξίδι του Κινέζου αξιωματούχου αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη επίσκεψη ξένου επισήμου από την έναρξη της κρίσης του Covid-19. Πραγματοποιείται μάλιστα πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης Σεπτεμβρίου και πριν από τον γ’ γύρο Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ στα τέλη του μήνα, δείχνοντας πως η Κίνα σπεύδει να εκμεταλλευθεί την ιδιότητά της ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου ίσως κριθούν πολλά αν υπάρξει ένοπλη σύγκρουση με την Τουρκία.
Η Κίνα δεν έχει την πολυτέλεια αναμονής, επειδή:
Πρώτον, ο κ. Μητσοτάκης δημιουργεί πλέον την εντύπωση (και στην Ουάσινγκτον) ότι, παρά τις αρχικές αμφιταλαντεύσεις, δεν θα ενδώσει στις κινεζικές απαιτήσεις για το 5G. Οι ΗΠΑ αποδίδουν μέγιστη σημασία στην ασφάλεια των τηλεπικοινωνιακών δικτύων (πρωτοβουλία «5G Clean Path»-«Καθαρό Μονοπάτι»), ζητώντας αποκλεισμό των «μη ασφαλών προμηθευτών», όπως οι κινεζικές Huawei και ZTE. Το Μέγαρο Μαξίμου εμφάνισε τη χρήση ειδικής συσκευής κρυπτογράφησης της αμερικανικής πρεσβείας, κατά την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία Μητσοτάκη – Τραμπ, δήθεν σαν δείγμα προνομιακής σχέσης. Στην πραγματικότητα, ήταν η δημόσια αποκάλυψη -με κυβερνητική ευθύνη- της έλλειψης εμπιστοσύνης προς τα ελληνικά δίκτυα επικοινωνιών. Η αμερικανική πρεσβεία εντάχθηκε στο «5G Clean Path» στα τέλη Ιουλίου και θα αξιώσει μέτρα προστασίας των τηλεπικοινωνιών των δυνάμεων των ΗΠΑ που σταθμεύουν σε ελληνικές βάσεις (Σούδα, Στεφανοβίκιο κ.α.).
Δεύτερον, η COSCO υπέστη ανεκτή μείωση της εμπορευματικής κίνησης στον Πειραιά λόγω του Covid-19. Ανησυχεί όμως για τη μη προώθηση των σχεδίων της ως προς την τέταρτη προβλήτα και τη λειτουργία ναυπηγικής ζώνης, καθώς δεν είναι απόλυτα ικανοποιημένη με τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας τον Ιούνιο.
Τρίτον, στη (μέσω τηλεδιάσκεψης) σύνοδο κορυφής Ε.Ε. – Κίνας του Ιουνίου δεν υπήρξε πρόοδος στις εμπορικές σχέσεις και στην οικονομική «Ατζέντα 2025». Συνεχίζεται, επίσης, η αντίθεση της Ε.Ε. στη συνεργασία της Κίνας με 17 χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, παρά τη συμμετοχή αρκετών μελών της. Η Ελλάδα συμμετέχει στη «17+1» από τον Μάιο του 2019 και θεωρείται κόμβος για το εμπόριο, τις επενδύσεις και ορισμένα προγράμματα υποδομών.
Παράλληλα, οι συνομιλίες του Κινέζου αξιωματούχου θα αναβιώσουν τα ερωτήματα δυτικών κυβερνήσεων για τις αιτίες και τον τρόπο άσκησης επιρροής του Πεκίνου στην ελληνική ηγεσία. Το σκεπτικό τους υπογραμμίζει ότι, μετά την προσεκτική, ισορροπημένη και επωφελή για τα ελληνικά συμφέροντα συμφωνία του Κώστα Καραμανλή με την COSCO το 2006, οι επόμενες κυβερνήσεις δεν επέδειξαν τη δέουσα προσοχή, ώστε η κινεζική επένδυση να μην καταστεί ετεροβαρής και να αποφευχθούν πολιτικές παρενέργειες. Ακόμα και ο πεπειραμένος Αντ. Σαμαράς αφενός διακρίθηκε στο μεθοδικό μπλοκάρισμα των ρωσικών Gazprom και Sintez στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και αφετέρου εξήγγειλε, τον Ιούλιο του 2014, ετοιμότητα παροχής υπηρεσιών υποστήριξης, συντήρησης και επισκευών σε πολεμικά πλοία της Κίνας, που αποτελούν τον κύριο αντίπαλο του ΝΑΤΟ. Επί ΣΥΡΙΖΑ, ο Ν. Κοτζιάς διαπραγματεύθηκε, επιτυχημένα, διμερές Μνημόνιο Κατανόησης για την πρωτοβουλία «One Belt One Road», που αργότερα διαστρεβλώθηκε από το επιτελείο του Αλ. Τσίπρα.
Πέρυσι, ο πρόεδρος Εμ. Μακρόν και η καγκελάριος Ανγκ. Μέρκελ έθεσαν στον κ. Μητσοτάκη τις γαλλογερμανικές ανησυχίες για την κινεζική επιρροή και την έλλειψη ελληνικού συντονισμού με τα άλλα μέλη της Ε.Ε. Παρόμοια ερωτήματα του υπέβαλε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μ. Πομπέο, προειδοποιώντας και δημόσια πως οι δελεαστικές οικονομικές προτάσεις της Κίνας εξυπηρετούν πρώτιστα τους στρατιωτικούς και στρατηγικούς σχεδιασμούς της.
Παρά τις δυτικές προειδοποιήσεις, ο κ. Μητσοτάκης διακρίθηκε, τουλάχιστον τους πρώτους μήνες της θητείας του, ως ο πιο φανατικός υποστηρικτής της συνεργασίας με την Κίνα. Ωστόσο, σχεδόν κανένα από τα αιτήματά του προς τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, από τον Νοέμβριο μέχρι σήμερα, δεν ικανοποιήθηκε.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη