Εν αμφιβόλω τίθεται, πλέον, η δυνατότητα παροχής νέων πακέτων βοήθειας προς την Ουκρανία. Τα μηνύματα από Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, καθώς ο ουκρανικός στρατός περνά πια από την επίθεση στην άμυνα.
«Η κούραση από τον πόλεμο στην Ουκρανία -που προέρχεται από την εντελώς παράλογη υποστήριξη στο καθεστώς του Κιέβου- θα γίνει πιο έντονη σε διάφορες χώρες της Δύσης, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ». Με αυτά τα λόγια, προ δύο μηνών, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, κλήθηκε να σχολιάσει το γεγονός πως το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε για την έκτακτη χρηματοδότηση του αμερικανικού ομοσπονδιακού κράτους δεν περιελάμβανε βοήθεια προς το Κίεβο.
Επεσήμανε, δε, ότι η Μόσχα είχε προβλέψει εδώ και καιρό πως η Δύση θα άρχιζε να αισθάνεται όλο και περισσότερο κουρασμένη από την υποστήριξή της στην Ουκρανία, συμπληρώνοντας: «Αυτή η κούραση θα οδηγήσει στον κατακερματισμό του πολιτικού κατεστημένου και τη μεγέθυνση των διαφωνιών». Δύο μήνες μετά -και με φόντο το πολεμικό μέτωπο της Γάζας– οι εκτιμήσεις του Πεσκόφ δεν απέχουν πολύ από το να αποκτήσουν ρεαλιστική βάση, θέτοντας εν αμφιβόλω την παροχή βοήθειας στη Ουκρανία.
Το τελευταίο διάστημα, τα δεδομένα στη διεθνή σκακιέρα φαίνεται να αλλάζουν, αναδιαμορφώνοντας προτεραιότητες, αντοχές και ισορροπίες. Η ηγεσία της Ουκρανίας φέρεται να δέχεται πιέσεις από τη Δύση προς την κατεύθυνση της αποδοχής μιας ενδεχόμενης «διπλωματικής διευθέτησης» στο Ουκρανικό, ενώ διεθνή ΜΜΕ με εγκυρότητα, όπως ο Economist, διαπιστώνουν πως για πρώτη φορά αφότου εισέβαλε στην Ουκρανία ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, φαίνεται ότι μπορεί και να νικήσει.
Ο λόγος για τον οποίο ενδέχεται, πλέον, να συμβεί αυτό, θα αφορά την αντοχή και όχι την κατάληψη εδάφους, αναφέρει η βρετανική επιθεώρηση, επιρρίπτοντας ανοιχτά την ευθύνη στη Δύση, στην οποία καταλογίζει εφησυχασμό και έλλειψη στρατηγικού οράματος. Τονίζει, δε, πως όσο περνά ο καιρός ενισχύονται οι φωνές που λένε ότι η αποστολή όπλων και χρημάτων στην Ουκρανία δεν έχει νόημα, από τη στιγμή μάλιστα που η αντεπίθεση του Κιέβου εξελίσσεται σε αποτυχία.
Ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στο πεδίο της μάχης ήταν η χθεσινή ανάρτηση του συμβούλου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Μιχαήλο Ποντολιάκ, σύμφωνα με την οποία η Ουκρανία αλλάζει τις τακτικές πολέμου, στρεφόμενη στην άμυνα σε μερικές περιοχές και συνεχίζοντας τις επιθετικές επιχειρήσεις σε άλλες. Κι αυτό, ενώ ο Βλαντιμίρ Πούτιν -που έχει καταφέρει να αναπληρώσει γρήγορα το οπλοστάσιό του- μόλις την Παρασκευή υπέγραψε προεδρικό διάταγμα αυξάνοντας κατά 170.000 τους διαθέσιμους στρατιώτες, με τις ρωσικές δυνάμεις να αριθμούν πλέον 1,3 εκατομμύρια άνδρες.
Τα «άσχημα νέα» του Στόλτενμπεργκ
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έσπευσε να προετοιμάσει για «άσχημα» νέα από το ουκρανικό μέτωπο.
«Οι πόλεμοι εξελίσσονται σε φάσεις. Πρέπει να στηρίξουμε την Ουκρανία σε καλές και κακές στιγμές. Πρέπει, επίσης, να είμαστε προετοιμασμένοι για κακά νέα» δήλωσε χαρακτηριστικά, σε συνέντευξή του στο ARD, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Επιχείρησε, πάντως, να χρυσώσει το χάπι λέγοντας ότι τα ουκρανικά χτυπήματα με πυραύλους Κρουζ έχουν απωθήσει τον ρωσικό στόλο στη Μαύρη Θάλασσα, κάνοντας λόγο για μεγάλες νίκες, ενώ ζήτησε από τα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν την παραγωγή πυρομαχικών.
«Δεν είμαστε σε θέση να συνεργαστούμε τόσο στενά όσο θα έπρεπε» είπε, προτρέποντας τις κυβερνήσεις να κοιτάξουν πέρα από τα εθνικά τους συμφέροντα και να δουν τη μεγάλη εικόνα.
«Τελειώνουν τα χρήματα και σύντομα ο χρόνος» από τις ΗΠΑ
Σε συνέχεια των δηλώσεων του ΝΑΤΟϊκού αξιωματούχου, ήρθε η ωμή προειδοποίηση από τον Λευκό Οίκο για την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, η οποία κινδυνεύει αν το Κογκρέσο δεν ψηφίσει ως το τέλος του έτους ένα νέο πακέτο χρηματοδότησης.
«Θέλω να είμαι ξεκάθαρη: αν το Κογκρέσο δεν ενεργήσει, ως το τέλος του έτους δεν θα έχουμε τους πόρους για να παρέχουμε όπλα και εξοπλισμό στην Ουκρανία και για να προσφέρουμε υλικά από τα αμερικανικά στρατιωτικά αποθέματα» έγραψε η Σαλάντα Γιανγκ, διευθύντρια προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου, σε επιστολή της προς τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, όπου την πλειοψηφία έχουν οι Ρεπουμπλικανοί.
«Δεν υπάρχει διαθέσιμη κάποια μαγική χρηματοδότηση για να αντιμετωπίσουμε την έκτακτη ανάγκη. Τελειώνουν τα χρήματα και σύντομα ο χρόνος» τόνισε.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους βρίσκεται ένα έκτακτο πακέτο χρηματοδότησης ύψους περισσότερων από 100 δισ. δολαρίων, το οποίο ζήτησε ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, από το Κογκρέσο στις 20 Οκτωβρίου. Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν οι τρέχουσες έκτακτες ανάγκες, δηλαδή η Ουκρανία και το Ισραήλ, να περιορισθεί η επέκταση της επιρροής της Κίνας και να ανασχεθεί η έλευση μεταναστών στα νότια σύνορα των ΗΠΑ.
«Η διακοπή της άφιξης αμερικανικών όπλων και εξοπλισμού θα πλήξει τις πολεμικές προσπάθειες της Ουκρανίας» διαμήνυσε η Γιανγκ στην επιστολή της, σημειώνοντας ότι «αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τις προόδους της Ουκρανίας και θα αύξανε το ενδεχόμενο ρωσικών νικών».
«Οι παραδόσεις μας σε στρατιωτική βοήθεια έχουν ήδη μειωθεί» παρατήρησε. «Δεν είναι ένα πρόβλημα για το επόμενο έτος. Τώρα πρέπει να βοηθήσουμε τη δημοκρατική Ουκρανία να πολεμήσει τη ρωσική επίθεση».
Οι ΗΠΑ, ο μεγαλύτερος πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, βρίσκονται εδώ και μήνες σε δημοσιονομικό αδιέξοδο λόγω των συνεχόμενων πολιτικών αναταράξεων.
Το Κογκρέσο της μεγαλύτερης παγκόσμιας δύναμης -που αποτελείται από τη Γερουσία όπου την πλειοψηφία έχουν Δημοκρατικοί και τη Βουλή των Αντιπροσώπων όπου πλειοψηφούν οι Ρεπουμπλικανοί- δεν έχει ψηφίσει ακόμη οριστικό προϋπολογισμό για το επόμενο οικονομικό έτος που ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου.
Όταν ο Μπάιντεν ζήτησε αυτό το τεράστιο πακέτο, το οποίο προορίζεται για την Ουκρανία, η Βουλή των Αντιπροσώπων είχε βυθιστεί στο χάος λόγω της αποπομπής του προέδρου της και των εσωτερικών διαμαχών μεταξύ των Ρεπουμπλικανών. Έκτοτε απέκτησε νέο πρόεδρο, τον Μάικ Τζόνσον, γεγονός που επέτρεψε να επαναληφθούν οι συνομιλίες για τον προϋπολογισμό.
Ωστόσο, αυτές είναι δύσκολες καθώς μια χούφτα βουλευτές της δεξιάς πτέρυγας του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, αν και τάσσονται υπέρ της παροχής βοήθειας στο Ισραήλ, θέλουν να διακόψουν τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο. Άλλοι συντηρητικοί βουλευτές, δε, απαιτούν, σε αντάλλαγμα για τη στήριξή τους στο πακέτο για την Ουκρανία, την αυστηροποίηση της αμερικανικής μεταναστευτικής πολιτικής.
Ακόμη πάντως και αν επιτευχθεί συμφωνία στη Γερουσία, δεν είναι σαφές εάν μπορεί να περάσει από τη Βουλή, της οποίας ο νέος πρόεδρος εμφανίζεται απρόθυμος ως προς τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.
Διαμάχη και στην ΕΕ
Αντίστοιχο σκηνικό και στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, όπου οι διχασμοί για τα οικονομικά απειλούν το ευρωπαϊκό σωσίβιο 50 δισεκατομμυρίων ευρώ προς το Κίεβο.
Όπως διαπιστώνουν οι Financial Times, τα κράτη – μέλη της ΕΕ απέχουν πολύ από το να καταλήξουν σε συμφωνία για τη συμπλήρωση του κοινού προϋπολογισμού του μπλοκ -συμπεριλαμβανομένων 50 δισ. ευρώ για την Ουκρανία- πριν από τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες στις 14-15 Δεκεμβρίου.
Οι προσπάθειες της ΕΕ για την επίτευξη συμβιβασμού παρεμποδίζονται από τη νίκη του ακροδεξιού κόμματος στις ολλανδικές εκλογές και την πρόσφατη απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου που περιορίζει τον δανεισμό της κυβέρνησης. Μια συμφωνία για τον προϋπολογισμό θα είναι «πολύ, πολύ δύσκολη» δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος που συμμετείχε στις συζητήσεις.
Ταυτόχρονα, ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, δεσμεύτηκε και πάλι προ ημερών να ασκήσει βέτο στην έναρξη των συνομιλιών ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, δηλώνοντας στο δημόσιο ραδιόφωνο ότι «είναι σε αντίθεση με τα συμφέροντα πολλών κρατών-μελών» και ότι η ένταξη μπορεί να είναι δυνατή μόνο σε «πολλά χρόνια από τώρα». «Είμαστε σε αρκετά καλή κατάσταση για να τολμήσουμε να το πούμε, ανεξάρτητα από την πίεση που δεχόμαστε».
Η αποτυχία έγκρισης μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, μιας χωριστής διευκόλυνσης 20 δισ. ευρώ για αγορές όπλων και η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα ήταν χτύπημα για το Κίεβο, μετά την αποτυχία της καλοκαιρινής του αντεπίθεσης.
Η Olha Stefanishyna, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ουκρανίας, περιέγραψε την περασμένη εβδομάδα τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ ως «υπαρξιακή στιγμή» για τη χώρα της. «Είναι κρίσιμο να παραμείνει η συνεχής υποστήριξη προς την Ουκρανία και εμείς οι Ευρωπαίοι να παίξουμε τον ρόλο μας» δήλωσε, από την πλευρά του, ο Βέλγος πρωθυπουργός, Αλεξάντερ Ντε Κρου.
Η Ουκρανία έχει προειδοποιήσει ότι η αβεβαιότητα σχετικά με τα πακέτα στήριξης των ΗΠΑ και της Ευρώπης θέτει σε κίνδυνο τη «μακροοικονομική σταθερότητα» της χώρας. Τα 50 δισ. ευρώ που προτείνει η ΕΕ έχουν σχεδιαστεί για να διατηρήσουν το Κίεβο φερέγγυο έως το 2027. «Είναι μια στιγμή αλήθειας» είπε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. «Αν λέτε ότι στέκεστε στο πλευρό της Ουκρανίας, πρέπει να προχωρήσετε».
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, η Γερμανία και άλλα κράτη έχουν δεσμευτεί να μη δώσουν στις Βρυξέλλες επιπλέον κεφάλαια πέρα από αυτά που απαιτούνται για το Κίεβο, ενώ άλλες χώρες ζητούν επιπλέον μετρητά για ευαίσθητα εγχώρια ζητήματα, όπως η μετανάστευση. Σημειώνεται πως τα 50 δισ. ευρώ για την Ουκρανία -που αποτελούνται από 17 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 33 δισ. ευρώ σε δάνεια- έχουν συνδυαστεί με αιτήματα για 15 δισ. ευρώ σε κεφάλαια για τη μετανάστευση, 10 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε στρατηγικές τεχνολογίες και σχεδόν 19 δισ. ευρώ για αποπληρωμή τόκων για τον κοινό δανεισμό της ΕΕ.
Στο πακέτο χρηματοδότησης αντιτίθεται, επίσης, ο Όρμπαν. Αξιωματούχοι της ΕΕ σημειώνουν ότι έχει υποχωρήσει στο παρελθόν σε αποφάσεις για την Ουκρανία και προσπαθούν να αξιολογήσουν εάν πιέζει για να εξασφαλίσει την αποδέσμευση μερικών από τα 22 δισ. από κονδύλια της ΕΕ για την Ουγγαρία, που μπλοκάρονται από τις Βρυξέλλες λόγω ανησυχιών για το κράτος δικαίου.
Ωστόσο, από τη Βουδαπέστη επιμένουν ότι δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ της Ουκρανίας και του ζητήματος των κεφαλαίων, με αξιωματούχους και διπλωμάτες της ΕΕ να λένε ότι αυτή τη φορά ο Ούγγρος ηγέτης φαίνεται πιο αμείλικτος.