Σε μια κίνηση που αναδιαμορφώνει τα δεδομένα στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη προχώρησαν ΗΠΑ και Βρετανία, που συμφώνησαν στην παραχώρηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία με στόχο να εμποδίσουν την επέκταση της Κίνας στην περιοχή του Ειρηνικού Ωκεανού.
Το Πεκίνο κάνει λόγο για ψυχροπολεμική νοοτροπία, άγνοια δηλώνει η ΕΕ, ενώ με οργή αντιδρά η Γαλλία που χάνει ένα τεράστιο συμβόλαιο για παράδοση υποβρυχίων στην Αυστραλία.
Τι κρύβεται όμως πίσω από την κίνηση του Τζο Μπάιντεν;
Αναλυτές εκτιμούν ότι σηματοδοτεί το νέο δόγμα της Ουάσινγκτον, σε σύμπραξη με τη Βρετανία και την Αυστραλία, να στήσει οδόφραγμα στην επιρροή και την επέκταση της Κίνας στην περιοχή του Ινδο – Ειρηνικού.
Ο Πίτερ Τζένινγκς, διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικής Πολιτικής της Αυστραλίας εξηγεί: «Το βασικό μήνυμα είναι ότι όλα όσα έκανε το Πεκίνο την τελευταία μισή δεκαετία ήταν αντιπαραγωγικά για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά του. Ο μόνος λόγος που συμβαίνει αυτή η συμμαχία AUKUS ήταν επειδή οι δημοκρατίες αισθάνονται ότι πρέπει να αποκρούσουν την Κίνα».
Η στάθμευσή των υποβρυχίων στην Αυστραλία ουσιαστικά δημιουργεί μια αμερικανική βάση στην περιοχή, και δείχνει τη μετατόπιση του στρατηγικού ενδιαφέροντος των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Μέση Ανατολή, λίγες μόνο μετά από την αποχώρηση από το Αφγανιστάν.
Ο Σκοτ Λούκας, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μπέρμιγχαμ αναφέρει: «Και για τις ΗΠΑ είναι ένα μήνυμα στον απόηχο της αποχώρησης από το Αφγανιστάν ότι “έχουμε συμμαχίες, είμαστε οι ηγέτες του κόσμου”».
Για το Λονδίνο, η εξέλιξη συνιστά μια ευκαιρία επιστροφής στις παγκόσμιες εξελίξεις.
«Για το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια ευκαιρία μετά το Brexit και την απομόνωση από την Ευρώπη, να πει ότι είμαστε μια “παγκόσμια” Βρετανία, είμαστε πολύ σημαντικοί», τονίζει ο Σκοτ Λούκας.
Μεγάλη χαμένη είναι η Γαλλία, λόγω της ακύρωσης ενός τεράστιου συμβολαίου με την Αυστραλία, αλλά και συνολικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, που έμεινε για ακόμα μια φορά εκτός εξελίξεων. «Η ΕΕ δεν ενημερώθηκε γι’ αυτήν την πρωτοβουλία. Είμαστε σε επαφή με τους εταίρους μας για να μάθουμε περισσότερα», δήλωσε ο Πίτερ Στάνο, εκπρόσωπος της ΕΕ.
Αναλυτές διεθνών σχέσεων «βλέπουν» την εν λόγω σύμπραξη, ως «ένα μικρό ΝΑΤΟ» στον Ινδο-ειρηνικό και το επόμενο ερώτημα που προκύπτει είναι πώς θα αντιδράσει η Κίνα και που θα ψάξει με τη σειρά της για συμμαχίες – αντίβαρο στην AUKUS. Ενώ ερώτημα είναι ποιά θα είναι και η στάση της Ρωσίας, που τηρεί στάση αναμονής.
Η νέα συμφωνία πάντως προκαλεί ανησυχία στους ειδικούς για το πώς θα επηρεάσει το τοπίο της πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως την ώρα που αναμένεται η αντίδραση της Τεχεράνης και κατά πόσο θα επιχειρήσει να προσπεράσει τις εγγυήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.