Πως ένα στράτευμα που εκπαιδεύτηκε από την υπερδύναμη Αμερική επί 20 χρόνια, παρέδωσε όπλα χωρίς να πέσει ούτε μια σφαίρα αντίστασης; Η απάντηση είναι απλή: Διαφθορά.
Ενόσω οι πάσης φύσεως πολεμιστές του πληκτρολογίου αναρωτιούνται «γιατί οι Αφγανοί δεν έκατσαν στη χώρα τους να πολεμήσουν», ας δούμε τα βασικά.
Το Αφγανιστάν ναι μεν είναι χώρα, από τότε που η Βρετανία και η Ρωσία αποφάσισαν να χαράξουν κάποιες γραμμές στο χάρτη, γιατί μπορούσαν, αλλά επί της ουσίας ακόμη και σήμερα οι Φυλές του Αφγανιστάν δεν έχουν κοινή εθνική συνείδηση. Κατοικείται από 50 διαφορετικές εθνότητες με κυρίαρχη πληθυσμιακά αυτή των Παστού. Κάθε μία έχει διαφορετική γλώσσα, αν και επίσημες γλώσσες είναι η Παστού και η Ντάρι.
Οι πολιτισμικές θρησκευτικές αντιλήψεις της κάθε εθνότητας είναι αδιαπράγματευτες και μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κοινός τόπος.
Και αφού αυτό έχει ξεκαθαριστεί ας δούμε τι συνέβη κατά την παραμονή των ΗΠΑ στην περιοχή.
Έγιναν εκλογές μεν, αλλά η κυβέρνηση εκλέχθηκε με 923.592 ψηφους . Σε μια χώρα που αριθμεί πληθυσμό 38.400.000 ανθρώπους.
Ο αγφανικός λοιπόν στρατός, για τον οποίο οι αμερικανοί ξόδεψαν περί τα 83 δις. δολάρια για την εκπαίδευσή του, ναι μεν υπήρχε αλλά βασιζόταν πάντοτε σε κάθε επιχείρηση στις αεροπορικές δυνάμεις των ΗΠΑ. Όμως το πρόβλημα δεν ήταν εκεί.
Το πρόβλημα ήταν η διαφθορά στους κόλπους της αγφανικής κυβέρνησης η οποία φυσικά αφορά και τα υπουργεία Εσωτερικών και Άμυνας από όπου διατίθεντο τα αμερικανικά κεφάλαια. Τα οποία ουδέποτε έφθασαν στο στρατό είτε με τη μορφή οπλισμού αλλά ούτε καν στα στρατιωτικά συσσίτια. Αντ΄αυτού πωλούνταν στη μαύρη αγορά και στις περισσότερες περιπτώσεις κατέληγαν στα χέρια των Ταλιμπάν.
Αρκετοί Διοικητές μοίραζαν χρήματα σε στρατιώτες που ουδέποτε είχαν καταταγεί και τα ονόματά τους δεν ήταν στους στρατιωτικούς καταλόγους, με αποτέλεσμα όσοι πραγματικά υπηρετούσαν να μένουν απλήρωτοι ή να μην παίρνουν άδεια για να δουν τις οικογένειές τους επί μήνες. Για τους απλήρωτους -και πολλές φορές πεινασμένους- στρατιώτες το θέαμα της πολυτελούς διαβίωσης των στρατηγών παράεγινε προκλητικό για να συνεχίσουν να διαθέτουν υψηλό φρόνημα.
Ποιος ο λόγος να συνεχίσουν να πολεμούν και να σκοτωθούν για αυτήν την κυβέρνηση;
Συνυπολογίστε ότι δεν υπήρχε καμία κεντρική ιδέα ή έστω ιδεολόγημα για να συνεχίσει κανείς να πολεμά, αντίθετα υπήρχαν δεκάδες θεωρίες συνομωσίας που κυκλοφορούσαν στο πεινασμένο και απλήρωτο στράτευμα σχετικά με τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους Ταλιμπάν.
Κανένας στρατιώτης δεν ήταν πια διατεθειμένος να σκοτωθεί για να υπερασπιστεί τον Πρόεδρο Ασραφ Γκάνι.
Από την άλλη πλευρά ο στρατός των Ταλιμπάν έχει στόχο και τον θεωρεί Ιερό. Να φτιάξει ένα Ισλαμικό Εμιράτο και να διώξει τους κατακτητές.
Οι Φυλές και ο ρόλος τους
Από τη μια πλευρά έχεις τους Ταλιμπάν που τους ενώνει το Ισλαμικό Όνειρο και από την άλλη διασκορπισμένες δυνάμεις που ανήκουν σε διαφορετικές Φυλές. Εναν στρατό που οι Αρχηγοί του αλλάζουν καθε τρεις και λίγο και είναι ήδη καταρρακωμένος ιδεολογικά και ηθικά αντικρύζοντας καθημερινά τους αξιωματούχους να διάγουν ανέμελο βίο σε πολυτελείς βίλες.
Κάτι επίσης που οι αμερικανοί ποτέ δεν κατανόησαν ή απλώς επέλεξαν να αγνοήσουν είναι το τεράστιο δίκτυο συμφωνιών που έγιναν κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια τους μεταξύ τοπικών Φυλάρχων, Ταλιμπάν και επίσημου Αφγανικού Στρατού.
Εβδομάδες πριν την πτώση της Καμπούλ, Ταλιμπάν και Αφγανικός στρατός είχαν ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις, πολλές φορές με τη μεσολάβηση γηραίων και σεβάσμιων Φυλάρχων. Διότι στο Αφγανιστάν οι φύλαρχοι είναι σαφώς πιο «ισχυροί» σε σχέση με την Κεντρική Εξουσία.
Είναι οι ίδιοι Φύλαρχοι που είχαν εξασφαλίσει τη δημιουργία ουδέτερων ζωνών εντός της χώρας και κυρίως στις επαρχίες που συνόρευαν με το Πακιστάν. Εκεί συχνά γίνονταν συναντήσεις μεταξύ των θεωρητικά αντίπαλων δυνάμεων για να συζητηθούν “δουλειές”.
Και οι “δουλειές” ήταν πάντα για το όπιο.