Της Rosa Balfour
Στο τέλος κάθε χρονιάς, λεξικά και εφημερίδες κάνουν μια αναθεώρηση του έτους μέσω της γλώσσας που χρησιμοποίησαν.
Δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς αυτό το παράξενο 2020 έρχεται στο τέλος του, μια από τις πιο ψηφισμένες λέξεις της χρονιάς αυτής είναι η πανδημία.
Ενάντια στη ροή, το Λεξικό Αγγλικής της Οξφόρδη ανακοίνωσε ότι υπάρχουν πολλές νέες λέξεις -και παλιές λέξεις που επανήλθαν- για να διαλέξει μόνο μία.
Πραγματικά έχουμε όλοι μάθει νέους ορισμούς ιών και ιατρικών παθήσεων, και έχουμε υιοθετήσει εκφράσεις που αποτυπώνουν τον υποχρεωτικό εικονικό τρόπο ζωής. Εγώ η ίδια χρησιμοποίησα την έκφραση “zoomed out”, και αναρωτιέται κανείς εάν θα παραμείνουν οι αρχικές έννοιες του zoom.
Η διεθνής πολιτική επίσης είχε πολλές νέες λέξεις και μια επιστροφή παλαιότερων εκφράσεων -κοιτάζοντας κάποιες από αυτές μπορεί να δώσουν μια αίσθηση της χρονιάς που λίγοι θα κοιτάξουν πίσω με νοσταλγία.
Ο κορονοϊός, επισήμως εμφανίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 από τον ΠΟΥ για να αποφύγει τον στιγματισμό που υπέστη η Ισπανία εξαιτίας της πανδημίας της γρίπης το 1918-1920, γνωστή ως ισπανική γρίπη.
Πραγματικά, ο Αμερικανός πρόεδρος Trump έχει επανειλημμένως καταφύγει σε λεκτικούς πολέμους κατηγορώντας την Κίνα ότι διαδίδει την “κινεζική γρίπη”, ή αλλιώς “kung flu”. Το Πεκίνο δεν ήταν απροετοίμαστο. Οι κατηγορίες του Trump ήταν μια τέλεια δικαιολογία για την Κίνα να αναβαθμίσει την διπλωματία του “λύκου του πολέμου” “ένα επιθετικό στυλ διεθνούς εμπλοκής- με “μάχες” στο twitter.
Το Πεκίνο επίσης εμφανίζεται σε άλλη μια καινοτομία του 2020: τη διπλωματία της μάσκας. Την άνοιξη, η έλλειψη ιατρικού εξοπλισμού -συμπεριλαμβανομένων και μασκών- προκάλεσε απόλυτο πανικό διεθνώς, με τις χώρες ή τις αρχές εντός των χωρών να ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον για να αποκτήσουν κάποιες.
Η Κίνα πολλαπλασίασε την παραγωγή ιατρικού εξοπλισμού -οι πωλήσεις μασκών και απολυμαντικών αυξήθηκαν περισσότερο από 1000%- για να καλύψει τα κενά στον εφοδιασμό, αλλά επίσης χρησιμοποίησαν χορηγίες και αυτή την διευρυμένη εμπορική δραστηριότητα ως μια μορφή προπαγάνδας και ως μέσο εξωτερικής πολιτικής.
Το 2020 ήταν μια χρονιά διαμαρτυρίας, ανεξαρτήτως των μέτρων του lockdown εξαιτίας της πανδημίας. Σε μικρούς αριθμούς, αλλά ευρέως αναφερόμενοι, περίεργοι συνδυασμοί φιλελεύθερων, ακροδεξιών ακτιβιστών και αντί-εμβολιαστών, βγήκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν εναντίον των περιοριστικών κυβερνητικών μέτρων για τη φυσική αποστασιοποίηση (άλλη μία έκφραση του 2020).
Χιλιάδες στον κόσμο, από τη Λευκορωσία μέχρι την Ταϊλανδή, έχουν αψηφήσει τους φόβους για τον ιό και διαδήλωσαν για να υποστηρίξουν τις δημοκρατικές αξίες αντί της καταστολής.
Αλλά η πραγματική καινοτομία της χρονιάς ήταν τα κύματα διαμαρτυρίας που ξεσηκώθηκαν σε όλο τον κόσμο μετά τον βίαιο φόβο του Τζωρτ Φλόιντ στις ΗΠΑ τον Μάιο. Το Black Lives Matter έχει εμπνεύσει νέες απαιτήσεις και κινήματα που ζητούν μια ριζική αναθεώρηση του πώς κατανοούμε τις κοινωνίες μας και τις ιστορίες.
Νέα θέματα έχουν εισχωρήσει στην πολιτική. Η πανδημία έβαλε τον μεγεθυντικό φακό στο πώς καθορίζεται η ανισότητα από εθνικής άποψης, με τις μειονότητες να είναι τα μεγαλύτερα θύματα του κορονοϊού, της αστυνομικής βίας, και του συστημικού ρατσισμού. Οι διαδηλώσεις έχουν ευαισθητοποιήσει την κρυφή πλευρά της κοινωνίας μας, ανοίγοντας τον δρόμο σε νέα αφηγήματα. Η αποκάλυψη ιστοριών που δεν έχουν ειπωθεί, εμπλουτίζουν την κατανόησή μας για τον κόσμο γύρω μας, για παράδειγμα μέσω των υπέροχων ταινιών Small Axe του Steve McQueen που παρουσιάζονται στο BBC One.
Τα κινήματα διαμαρτυρίας έκαναν περισσότερα από το να αποκαλύψουν τον συστημικό ρατσισμό της σύγχρονης κοινωνίας. Αμφισβήτησαν ιστορικές αφηγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και πολιτικές εθνικής μνήμης.
H ανατροπή αγαλμάτων αποικιοκρατών και εμπόρων σκλάβων, θέτει το επίκεντρο της ανάγκης για διαφορετική κατανόηση της δουλείας, των αυτοκρατοριών και της αποικιοκρατίας. Η αναθεώρηση αυτών των ιστοριών θα έχει επιπτώσεις στις σχέσεις μεταξύ των κρατών, καθώς επηρεάζει τη διασπορά, τη μετανάστευση και τις ιθαγένειες, καθώς και τον επαναπατρισμό της τέχνης που έφυγε στη διάρκεια της αποικιοκρατίας -μεταξύ πολλών άλλων θεμάτων.
Η επιστήμη και η εξειδίκευση δικαιώθηκαν το 2020, έχοντας υποτιμηθεί από τον λαϊκισμό, βαν και οι πολιτική συνεχίζει να δυσκολεύεται νέα ακολουθήσει την επιστήμη -δεδομένης της πολυπλοκότητας που θέτει η πρόκληση του κορονοϊού- και οι αρνητές εξακολουθούν να αφθονούν.
Προσπαθώντας να κατανοήσουμε την επίδραση του κορονοϊού, τα κρούσματα, την αύξηση, τα ποσοστά μετάδοσης, και τους δείκτες θνησιμότητας, επίσης υπογραμμίζουνε την αξία της στατιστικής και την ανάγκη για στατιστική παιδεία.
Η σύγκριση περιπτώσεων -επιτυχίες και αποτυχίες- θα μας πάει καλά μέχρι το 2021 και πιο μακριά. Η κατανόηση των δεδομένων απαιτεί επίσης διαφάνεια και ακρίβεια των πηγών. Σε αυτό το πανδημικό έτος παρατηρήθηκαν αρκετές περιπτώσεις χειραγώγησης των αριθμών για πολιτικούς σκοπούς. Εάν ο κόσμος πρόκειται να προετοιμαστεί για την επόμενη πανδημία, θα πρέπει να κοιτάξει προσεκτικά στη διακυβέρνηση του.
Το… έπος του Brexit, άλλη μία διαδικασία που προκάλεσε την επινόηση αρκετών νέων λέξεων, συνεχίζεται μέχρι το τέλος του 2020.
Ένα από τα χαμηλότερα σημεία που έλαβαν χώρα τον Δεκέμβριο, όταν τα σχέδια αποκάλυψαν πως το Βασιλικό Ναυτικό ήταν έτοιμο να περιπολήσει στα βρετανικά νερά για να αποτρέψει τα πλοία από την ηπειρωτική Ευρώπη νέα ψαρέψουν εκεί σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία με την ΕΕ. Τα σχέδια προκάλεσαν την επιστροφή των λεγόμενων ψυχρών πολέμων όπως εκείνων που περιλάμβαναν το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία σε αρκετές διαμάχες στη δεκαετία του ’50 και του ’70.
Σε μια ελαφρύτερη νότα, μπορεί να υπάρχουν κάποιες λέξεις που χρησιμοποιούνται λιγότερο το τελευταίο διάστημα και που μπορεί σύντομα να επανέλθουν. Το λεξιλόγιο του Donald Trump ήταν πάντα εξαιρετικά περιορισμένο, ιδιαίτερα στο εύρος των επιθέτων. Το 2021, ανυπομονώ να χρησιμοποιήσω τις λέξεις “μεγάλος” (great), “τεράστιος” (huge), και “καταπληκτικό” (amazing) ξανά, χωρίς να μου έρχεται στο μυαλό η εικόνα του.