Πανδημία, ύφεση και ανεργία, πυρκαγιές στην Καλιφόρνια, τυφώνες και πλημμύρες στη Λουιζιάνα, ταραχές και δολοφονίες Αφροαμερικανών και δύο προεδρικοί αντίπαλοι κατώτεροι των περιστάσεων και των προσδοκιών, συνθέτουν το προεκλογικό σκηνικό στις ΗΠΑ. Η μεγαλύτερη υπερδύναμη και οικονομία του πλανήτη μας προχωρά προς την τελική ευθεία των προεδρικών της εκλογών, με τόσα πολλά συσσωρευμένα προβλήματα, τα οποία δίνουν την εντύπωση μιας χώρας που βρίσκεται στο κατώφλι του χάους. Καταρχάς η πανδημία της Covid-19 έχει προκαλέσει εώς τώρα 220.000 θανάτους, ενώ 8,2 εκατομμύρια κρούσματα έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής στις ΗΠΑ -ο μεγαλύτερος αριθμός παγκοσμίως.

Μια παγωμένη οικονομία

Η χώρα είναι διχασμένη, πολλές οικονομικές και άλλες δραστηριότητες έχουν ανασταλεί, παραλύοντας μεγάλα τμήματα της οικονομίας. Το αμερικανικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 31% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ενώ η συνολική ύφεση για το 2020 θα κυμανθεί στο -5%, με το χειρότερο σενάριο να κάνει λόγο για -6,5%. Η ανεργία, που είχε φθάσει στο 15% τον περασμένο Μάιο, μειώθηκε στη συνέχεια στο 8% (περίπου 22 εκατομμύρια άνεργοι), αλλά από τον Οκτώβριο άρχισε και πάλι να ανεβαίνει. Μέσα σε μια βδομάδα μόνο, στις αρχές του Οκτώβρη, οι νέες αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας άγγιξαν τις 900.000. Ύφεση, ανεργία, φτώχεια και υπερχρέωση, σκιαγραφούν ένα ζοφερό προεκλογικό τοπίο.

Η καθημερινότητα των πολλών χειροτέρευσε

Η συντριπτική πλειοψηφία των Αμερικανών έχουν τη δική τους λίστα προτεραιοτήτων. Παρόλα αυτά δεν αδιαφορούν για την ακύρωση της δεύτερης προεδρικής συζήτησης μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Τζο Μπάιντεν και των συζητήσεων στη Γερουσία σχετικά με τον διορισμό της βαθιάς συντηρητικής Έμι Κόνι Μπάρετ στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ. Δεν αδιαφορούν για τις αιματηρές συγκρούσεις σε διαμαρτυρίες για τις δολοφονίες Αφροαμερικανών, ούτε και για το γεγονός ότι σχεδόν οκτώ εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες έχουν μολυνθεί από τον κορωνοϊό και 220.000 έχουν ήδη πεθάνει. Ωστόσο ο μέσος Αμερικανός εστιάζεται στην καθημερινότητά του, που δυσκολεύει απειλητικά.

Παλεύει να βγάλει πέρα τον μήνα του και να πληρώσει μηνιαίες υποχρεώσεις που περιλαμβάνουν λογαριασμούς, φόρους, δόσεις για στεγαστικά, αυτοκίνητα ή φοιτητικά δάνεια, τα οποία συχνά εξοφλούνται μετά από δεκαετίες. Αυτό από μόνο του μοιάζει κατόρθωμα αυτή την εποχή. Αν και ένας μεγάλος αριθμός ατόμων εργάζεται κυριολεκτικά όλη την ημέρα, συχνά σε δύο δουλειές και ξεκουράζεται μόνο μία ημέρα την εβδομάδα, υπάρχουν πάρα πολλοί που βρίσκονται σε υποαπασχόληση, με μειωμένα έσοδα, καθώς και ο τεράστιος αριθμός των ανέργων που φυτοζωούν με τα πολιτειακά επιδόματα.

Όλοι αυτοί οι, ταλαιπωρημένοι από την κρίση και την Covid-19, Αμερικανοί πολίτες χάνουν συχνά την υπομονή τους μεταξύ των δύο προεδρικών υποψηφίων κι ενδιαφέρονται περισσότερα για τα προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας και όχι για το τι συμβαίνει διεθνώς, στην Ευρώπη, στην Κίνα, στην Ανατολική Μεσόγειο και αλλού.

Ο «Κλόουν» και ο «Κομμουνιστής»

Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος απολαμβάνει μόνος του τον ρόλο του Σούπερμαν που «νίκησε τον φρικτό ιό» και τελικά έλαβε ιατρική βεβαίωση ότι είναι πλέον αρνητικός στην covid-19, δήλωσε στο Σάνφορντ της Φλόριντα ότι η οικονομία θα σημειώσει ρεκόρ ανόδου το τρίτο τρίμηνο και ότι, αν ξανακερδίσει τις εκλογές, «η φυσιολογική ζωή θα συνεχιστεί». Σε πρόσφατη ομιλία του από τη βεράντα του Λευκού Οίκου επανέλαβε τις παλιές του υποσχέσεις για «νέες θέσεις εργασίας και υποστήριξη στους εργαζόμενους», ζητώντας «νόμο και τάξη» και «μια ατζέντα που θα ωφελήσει την Αμερική».

Η οικονομία και η καταπολέμηση της πανδημίας βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο της εκστρατείας του Τζο Μπάιντεν, καθώς οι Δημοκρατικοί έχουν προτείνει ένα πακέτο στήριξης της οικονομίας συνολικού ύψους 2,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η διαφορά είναι ότι ο Μπάιντεν πρέπει να  απολογείται συχνά ότι δεν είναι «ούτε σοσιαλιστής ούτε κομμουνιστής», προκειμένου να μην απωθεί τους, δυσαρεστημένους από τη διακυβέρνηση Τραμπ, Ρεπουμπλικάνους ψηφοφόρους, που επιθυμεί να προσελκύσει. Δεν περιμένει όμως ο αλαζονικός Τραμπ να «πέσει ως ώριμο φρούτο» και εστιάζεται στις Πολιτείες-κλειδιά.

Ταυτόχρονα, έπειτα από μια σκληρή μονομαχία την οποία πολλοί αποκάλεσαν ως «την ημέρα που η αμερικανική δημοκρατία έφτασε στον πάτο», ούτε ο πρόεδρος Τραμπ λυπάται που είπε στον Μπάιντεν ότι «δεν είναι έξυπνος», ούτε ο δημοκρατικός υποψήφιος σταμάτησε να αποκαλεί τον ρεπουμπλικανό αντίπαλό του «κλόουν» και «ψεύτη».

Έτος Μηδέν για τη Φλόριντα

Η Φλόριντα, που είναι μία από τις Πολιτείες-κλειδιά για τις επερχόμενες εκλογές, υποφέρει βαριά από την Covid-19 και τις επιπτώσεις της στην οικονομία, αλλά και στον αμερικανικό τρόπο ζωής. Οι δρόμοι, τα μπαρ και οι παραλίες του Μαϊάμι Μπιτς, είναι απελπιστικά άδεια, στην κύρια εμπορική ζώνη υπάρχει μια πινακίδα που απαγορεύει να εισέλθουν σε όσους έχουν συμπτώματα λοίμωξης, τα γιγαντιαία κρουαζιερόπλοια που μετέφεραν χιλιάδες τουρίστες ημερησίως στις αποβάθρες του Fort Lauderdale είναι δεμένα, ενώ το αεριοδρόμιο του Μαϊάμι, όπου προηγουμένως  προσγειωνόταν το ένα μετά το άλλο τα αεροπλάνα, παρουσιάζει υπερβολικά αραιή κίνηση.  Καθόλου παράξενο καθώς αυτή η τουριστική Πολιτεία του Νότου έχει παρουσιάσει ως τώρα 760.000 κρούσματα και οι νεκροί ξεπέρασαν τις 16.000 στις 19 Οκτωβρίου 2020. Το Project Florida, και όλα τα όνειρα και οι ψευδαισθήσεις, έχουν φέτος καταρρεύσει για τους Αμερικανούς κατοίκους αυτου του «τουριστικού παραδείσου».

Καταναλωτικά «ζόμπι» και ελλείψεις

Εκείνοι που μεγάλωσαν σε μια καταναλωτική κοινωνία, όπου τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα γέμιζαν τα καροτσάκια τους στα σούπερ μάρκετ και στοιβάζονταν σε ουρές αυτοκινήτων για να μεταφέρουν τα ψώνια τους στις κουζίνες και στα ψυγεία τους, που όλο και μεγάλωναν σε όγκο, δεν έχουν ακόμη συνέλθει από το σοκ, όταν εμφανίστηκαν ξαφνικά άδεια ράφια στα καταστήματα, χωρίς χαρτί υγείας, απολυμαντικά και βασικά προϊόντα υγιεινής, την παραμονή μάλιστα της έναρξης της προεκλογικής εκστρατείας. Καθώς η προεκλογική καμπάνια πλησιάζει προς το τέλος της, οι ελλείψεις σε πολλά προϊόντα είναι ακόμα αισθητή, μιας και οι γραμμές ανεφοδιασμού έχουν διαταραχθεί σημαντικά.

«Οι, συνήθως χαμογελαστοί, Αμερικανοί εμφανίζονται όλο και πιο σκυθρωποί και εκνευρισμένοι από αυτές τις ελλείψεις, που δεν πίστευαν ότι θα εμφανιστούν ποτέ στην ευημερούσα καταναλωτική τους δημοκρατία. Θέλουν να παραπονεθούν, συνήθως στους κακοπληρωμένους πωλητές των σούπερ μάρκετ, αλλά κι αυτοί είναι πλέον δυσεύρετοι. Σε μεγάλες αλυσίδες όπως η Walmart ή η Publix, συνήθως όλοι σκανάρουν μόνοι τους τα προϊόντα που αγοράζουν και πληρώνουν με κάρτες για ό,τι παίρνουν, με λίγη βοήθεια από τους λιγοστούς υπαλλήλους. Στις ουρές των ταμείων των σούπερ μάρκετ, όλο και κάποιος παιδεύεται για να βρει τον σωστό κωδικό. Ακόμη και σε αυτές τις ουρές σπάνια γίνονται δημόσιες συζητήσεις για το αν ο Μπάιντεν είναι καλύτερος από τον Τραμπ ή ο Μάικ Πενς από την Καμάλα Χάρις. Μπορεί μέσα τους να σιγοβράζουν αλλά δύσκολα εκφράζονται πολιτικά.

Περισσότερο θα τους ακούσεις να παραπονούνται ο ένας στον άλλον ότι δεν μπορεί πλέον να βρεθεί το μέλι Keez Beez, το Ιταλικό Pecorino Romano ή το Ισπανικό Jamon de Trevelez», έγραψε ο Σλομπόνταν Κόστιτς σε ανταπόκρισή του από το Μαϊάμι για το τελευταίο τεύχος του σέρβικου περιοδικού Vreme (Time).

Στο μεταξύ ο ψηφιακός καπιταλισμός των GAFA ξεφορτώνεται εργαζομένους

Πολλές αμερικανικές εταιρείες έχουν επωφεληθεί από την όλη κατάσταση της πανδημίας, αυξάνοντας τη χρήση αυτόματων τηλεφωνητών εις βάρος του αριθμού των εργαζομένων. Ο ψηφιακός καπιταλισμός και η GAFA (Google, Apple, Facebook, Amazon) των ΗΠΑ κοιτούν να ξεφορτωθούν όσους περισσότερους εργαζομένους μπορούν και να τους αντικαταστήσουν με ρομπότ και αλγόριθμους.

Παρά το γεγονός ότι και οι δύο προεδρικοί υποψήφιοι ανακοινώνουν μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ασφάλισης υγείας, το οποίο είναι ένα από τα βασικά προεκλογικά θέματα, πολλοί Αμερικανοί,  που ανήκουν ακόμη στη μεσαία τάξη, εξακολουθούν να θεωρούν εντελώς αφύσικο να υπάρχει δωρεάν δημόσια υγεία για όλους. Έχουν μάθει να θεωρούν φυσιολογικές τις ανισότητες και «σοσιαλιστικό» οτιδήποτε έχει σχέση με το, ευρωπαϊκού τύπου, Κράτος Πρόνοιας. Όχι και τόσο συμπτωματικά τα περισσότερα θύματα της Covid-19 είναι άτομα φτωχά και ανασφάλιστια.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις περισσότεροι από 27 εκατομμύρια Αμερικανοί δεν έχουν καμία ασφάλιση υγείας, αλλά και εκείνοι που έχουν, δε σημαίνει ότι δεν θα πληρώσουν για τις ιατρικές υπηρεσίες που θα λάβουν.

Χρεοκοπία ή Θάνατος!

Καθώς οι δύο προεδρικοί υποψήφιοι διαφωνούν για το αν θα αυξήσουν τους φόρους σε αυτούς που κερδίζουν περισσότερα από 400.000 δολάρια ετησίως, ο μέσος Αμερικανός πολίτης τρομάζει με την ιδέα ότι θα αναγκαστεί να ζητήσει ιατρική βοήθεια και τον πιάνει κρύος ιδρώτας όταν αποκαλύπτει το πόσο θα πρέπει στο τέλος να πληρώσει γι’ αυτή. Είναι λίγοι εκείνοι οι προνομιούχοι οι οποίοι έχουν ασφάλιση υγείας που καλύπτει όλα τα έξοδα θεραπείας.

Η νοσηλεία, στις πιο σοβαρές περιπτώσεις της Covid-19, κοστίζει έως και 70.000 δολλάρια. Φυσικά, όλοι όσοι είναι άρρωστοι θα εισαχθούν στο νοσοκομείο. Μετά την ανάρρωσή τους όμως θα σταλούν ευγενικά στο τμήμα του νοσοκομείου που ασχολείται με τα οικονομικά. Εάν δεν μπορούν να πληρώσουν αμέσως το λογαριασμό, πράγμα που συμβαίνει συνήθως, η αρμόδια υπηρεσία, και πάλι πολύ ευγενικά, μαζί με την τράπεζά τους θα αναζητήσουν μια «λύση» για το πώς θα αποπληρώσουν το χρέος για το υπόλοιπο της ζωής τους, έχοντας υπόψη ότι οι περισσότεροι πελάτες έχουν ήδη στεγαστικά δάνεια. και ένα ή περισσότερα αυτοκίνητα που αγόρσαν με πίστωση. Εξ αιτίας αυτού του νέου χρέους, θα δουν μια δραστική πτώση της πιστοληπτικής τους ικανότητας ήδη από τον επόμενο μήνα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να αποχαιρετήσουν κάθε νέο δανεισμό που έχουν συνηθίσει (για να αναχρηματοδοτούν τα δάνεια τους), καθώς η οικονομική φερεγγυότητά τους έχει γίνει πλέον αμφισβητήσιμη…

Οι φύλακες των «αμερικανικών αξιών»

Είναι γνωστό πως ένας μεγάλος αριθμός των πιο συντηρητικών Αμερικανών αντιλαμβάνονται την ανασφάλεια και τις ανισότητες ως κομμάτι των «αυθεντικών αξιών» της κοινωνίας τους, σταθμίζοντας με βάση αυτό το ποιον θα ψηφίσουν τελικά στις 3 Νοεμβρίου. Συχνά λένε ότι δεν θέλουν τίποτα περισσότερο από τον υπάρχον καπιταλισμό, πεπεισμένοι ότι ο αγώνας για επιβίωση είναι τμήμα της κινητήριας δύναμης αυτής της χώρας. Σύμφωνα με την άποψή τους, αν δεν είστε έτοιμοι να αναλάβετε το ρίσκο και να πάρετε δάνειο για το κολέγιο, τότε δεν μπορείτε να κερδίσετε αρκετά χρήματα για να ζήσετε και να πληρώσετε τις υποχρεώσεις σας, επομένως έχετε κάποιο προσωπικό πρόβλημα που δεν πρέπει να αφορά άλλους. Η φτώχεια γι’ αυτούς είναι αποκλειστικά σημάδι προσωπικής αποτυχίας και όχι αποτυχία του κοινωνικού και οικονομικού συστήματος.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα ακούσετε και τον Τραμπ να επαναλαμβάνει συχνά ότι ο Μπάιντεν είναι μέλος της «ριζοσπαστικής σοσιαλιστικής αριστεράς», επειδή αυτό ακούγεται σαν προσβολή σε μεγάλο αριθμό, συντηρητικών Αμερικανών πολιτών. Ο Τραμπ, ως επιφανές μέλος της προνομιούχας τάξης. υποστηρίζει ότι η επιβολή της ιδέας της κοινωνικής ισότητας είναι εντελώς ξένη προς την αμερικανική κοινωνία. Είναι γνωστό άλλωστε πως για τους απανταχού προνομιούχους η ισότητα εκλαμβάνεται πάντα ως υποβάθμιση.

Μια διχασμένη κοινωνία οδεύει προς τις εκλογές

Η αμερικανική κοινωνία είναι, με απλά λόγια, κατακερματισμένη και γεμάτη έντονες αντιθέσεις. Είναι προφανές στην πλειοψηφία των Αμερικανών ότι ο Τραμπ δημιούργησε πολιτικό χάος και τροφοδότησε φυλετικές διαιρέσεις υποστηρίζοντας τους λευκούς εξτρεμιστές και τους ριζοσπαστικούς Δεξιούς που παρελαύνουν δημοσίως με αυτόματα όπλα. Έμεινε σιωπηλός στην αρχή, σχετικά με το πόσο θανατηφόρος είναι ο κορωνοιός, και ότι δεν έχει ακόμα στρατηγική για την αντιμετώπιση πληθώρας εσωτερικών και διεθνών προβλημάτων.

Από την πλευρά του ο Μπάιντεν, παρά την πενηντάχρονη πολιτική του εμπειρία και την ψυχραιμία που δείχνει, για έναν μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων μοιάζει να ενεργεί ως ένας εκπρόσωπος του «συστήματος της Ουάσιγκτον» και αυτό απωθεί εκείνους που δεν ήθελαν να ψηφίσουν και τη Χίλαρι Κλίντον στις προηγούμενες εκλογές. Η έως τώρα υπεροχή του Μπάιντεν, η οποία αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις, οφείλεται στο γεγονός ότι ο Τραμπ, επειδή είναι αυτός που είναι, κυριολεκτικά τα θαλάσσωσε σε πάρα πολλά ζητήματα και δημιούργησε πολύ περισσότερα προβλήματα από εκείνα που υποσχόταν προεκλογικά ότι θα λύσει. Ο Τραμπ μοιάζει να επιβεβαιώνει εκείνο που είχε πει κάποτε προφητικά ο Αμερικανός κωμικός Γκραούτσο Μαρξ: «Πολιτική είναι η τέχνη να πηγαίνεις γυρεύοντας, να βρίσκεις παντού προβλήματα, να κάνεις τη λάθος διάγνωση και να εφαρμόζεις τη λάθος θεραπεία».