Μία παλαιά συμβουλή προτρέπει τους πρωθυπουργούς: «Μην κάθεσαι για πολύ στα άσχημα νέα!» Την ακολούθησε ο Ανδρέας Παπανδρέου έπειτα από μια δεινή ήττα σε τοπικές εκλογές.
Απεφάνθη ότι «ενίκησε η Αυτοδιοίκηση» και πήγε για ύπνο! Την ακολούθησε κατά γράμμα και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος, αφού δήλωσε τη νύχτα των αυτοδιοικητικών εκλογών της περασμένης Κυριακής ότι «αυτή δεν ήταν μια καλή βραδιά για τη Ν.Δ.», επιχείρησε να προσπεράσει το μήνυμα και να πραγματοποιήσει… φυγή προς τα εμπρός. Οι διαρροές της επομένης από το Μέγαρο Μαξίμου προς τον Τύπο απέπνεαν έναν επιτηδευμένο ελιτισμό: «Ποτέ οι αυτοδιοικητικές εκλογές δεν προκάλεσαν άμεσες πολιτικές εξελίξεις».
Σωστό είναι αυτό, αλλά αποτελεί τη μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές προετοιμάζουν συνήθως τις πολιτικές εξελίξεις. Σε αυτές εμφανίζονται το πρώτον ρεύματα που στο μέλλον γίνονται τάσεις αξιώσεων. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 1986 έσπασε πρώτη φορά η δεξιά περιχαράκωση και οι φιλελεύθεροι υποψήφιοι Εβερτ, Ανδριανόπουλος, Κούβελας εξελέγησαν με την ψήφο των κεντρώων και με την ανοχή των αριστερών δυνάμεων της χώρας.
Το 1986 προετοίμασε το 1989. Η ανοχή μετεξελίχθηκε σε συναντίληψη, σε μέτωπο κατά του ΠΑΣΟΚ και σε συμπόρευση Ν.Δ. – Συνασπισμού με την κυβέρνηση Τζαννετάκη. Στις δημοτικές εκλογές του 1994 και κυρίως του 1998 έκαναν την εμφάνισή τους τα κεντρώα δεξιά φιλελεύθερα σχήματα που σάρωσαν τις νομαρχίες και τους δήμους.
Η Ν.Δ., με αρχιτέκτονα της νίκης τον αείμνηστο κεντρώο γραμματέα Αυτοδιοίκησης Θόδωρο Αναγνωστόπουλο, άθροισε δυνάμεις και κατέλαβε πάλι τον χώρο του Κέντρου. Στις εθνικές εκλογές του 2000 και του 2004 τα σημάδια των δημοτικών εκλογών έγιναν άνεμος που σάρωσε το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ. Στις δημοτικές του 2006 έκανε πρώτη φορά την εμφάνισή της στην Αθήνα η «Ανοικτή Πόλη» του Αλέξη Τσίπρα με ποσοστό 10%.
Εξι χρόνια αργότερα η «Ανοικτή Πόλη» αναδεικνυόταν η αξιωματική αντιπολίτευση της χώρας με την ονομασία ΣΥΡΙΖΑ. Μόνον οι δημοτικές εκλογές του 2010 όπου επικράτησε κατά κράτος το ΠΑΣΟΚ «έκρυψαν» την επερχόμενη αλήθεια: την χρεοκοπία. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023 προφανώς και δεν θα ρίξουν την κυβέρνηση. Αλλά μας έδωσαν πέντε νέους κανόνες που θα βρούμε μπροστά μας στο άμεσο μέλλον.
Ο πρώτος είναι ο «ξαφνικός θάνατος» του πολιτικού συστήματος. Στο μέλλον οι απονομιμοποιήσεις των κομμάτων θα κυοφορούνται σιωπηρώς για καιρό, αλλά θα ξεσπούν σε ώρες με την ταχύτητα του «Ντάνιελ». Ο «Ντάνιελ» έριξε νερό ενός έτους σε τρεις μέρες στη Θεσσαλία. Ο πολιτικός Ντάνιελ του μέλλοντος θα σαρώσει δυνάμεις που κυριαρχούν επί δεκαετίες μέσα σε μια βραδιά. Iνα δικαιωθεί το θεώρημα: Για πολλά χρόνια μπορεί να μη συμβαίνει τίποτε, αλλά σε μια μέρα μπορούν να συμβούν χρόνια.
Η αποχή θα είναι το νέο εργαλείο απαξίωσης του πολιτικού συστήματος. Ο νέος επιταχυντής. Ο δεύτερος κανόνας που μας έδωσαν αυτές οι εκλογές είναι ότι οι πολίτες προσπερνούν τις αρχηγίες και καταδικάζουν τον πατερναλισμό. Κανείς δεν θα τους λέει στο μέλλον τι να κάνουν. Τρεις φορές εμφανίστηκε στο πλευρό του Αγοραστού ο πρωθυπουργός, 60% ο Κουρέτας.
Δύο φορές εμφανίστηκε στο πλευρό των Στεφανή και Κασαπίδη, στο 55% οι Μουτζούρης και Αμανατίδης, αντιστοίχως. Δεν δανείζεις πολιτικό κεφάλαιο όταν στέκεσαι δίπλα σε έναν άνθρωπο της Aυτοδιοίκησης. Τον καις! Ο τρίτος κανόνας που μας έδωσαν αυτές οι εκλογές ήταν η ένωση των εκλογικών βάσεων ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ πάνω από την κάλπη στη Θεσσαλία και στον Δήμο Αθηναίων.
Προπομπός για αυτό που θα συμβεί μετά τις ευρωεκλογές του 2024. Οι οποίες θα είναι οι τελευταίες όπου θα κατεβούν χωριστά ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Ο τέταρτος κανόνας είναι ότι η εξωσυστημική Δεξιά που κινήθηκε κοντά στο 15% ως άθροισμα στις εθνικές εκλογές αντέχει. 15% άθροισε στον Δήμο Αθηναίων, 56% στον Δήμο Βόλου.
Υπάρχει και ένας κανόνας τελευταίος: Τίποτα δεν σε γλιτώνει από έναν εξοργισμένο νεοδημοκράτη. Κάνει πολλή υπομονή για πολύ καιρό, δικαιολογεί τα αδικαιολόγητα για να μη χαίρεται ο αντίπαλος, αλλά αν του «στρίψει η βίδα», δεν τον επαναφέρεις στο μαντρί ούτε με γερανό. Υπέστησαν σε αυτές τις εκλογές τον τσαντισμένο νεοδημοκράτη ο Μπακογιάννης, ο Ζέρβας και ο Αγοραστός. Θα τον υποστούν και άλλοι σε εθνικό επίπεδο στο μέλλον, αν δεν διορθωθούν. Συμπερασματικά.
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι τα «μερομήνια» του πολιτικού συστήματος. Σου δείχνουν εγκαίρως τα σύννεφα που μαζεύονται. Εάν μπορείς να τα ψεκάσεις και να τα διαλύσεις, καλώς. Διαφορετικά, υπογράφεις το συμβόλαιο της πολιτικής καταδίκης σου.