Πριν από λίγη ώρα το υπουργείου Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε την αποχώρηση του αντιπτέραρχου Λάγιου από την ΓΔΑΕΕ: Ο Γενικός Διευθυντής ΓΔΑΕΕ Αντιπτέραρχος (Ι) Θεόδωρος Λάγιος (ε.α) απέστειλε σήμερα, Πέμπτη 22 Απριλίου 2021, στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Νικόλαο Παναγιωτόπουλο την παρακάτω επιστολή γνωρίζοντάς του τα ακόλουθα:
«Με αφορμή την επιτυχή ολοκλήρωση σειράς εξοπλιστικών προγραμμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων, είχα σήμερα την ευκαιρία, μετά από πρόσκληση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Νίκου Παναγιωτόπουλου, να τον ενημερώσω αναλυτικά για το έργο που έχει γίνει.
Κατά την διάρκεια της συζήτησης μας αποδέχθηκα την σημαντική πρόταση του Υπουργού να αναλάβω την θέση σύνδεσμος ΥΠΕΘΑ με την Μόνιμη Αντιπροσωπεία στην ΕΕ (ΜΑ/ΕΕ), επί θεμάτων ανάπτυξης δυνατοτήτων και προγραμμάτων μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας της ΕΕ (PESCO).
Ευχαριστώ τη φυσική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ για την εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπό μου και δηλώνω ότι αναλαμβάνω την ευθύνη του νέου μου ρόλου εκπροσωπώντας την χώρα μας σε έναν κρίσιμο τομέα για την αμυντική πολιτική μας προκειμένου να προσφέρω από τη νέα μου θέση τις υπηρεσίες μου με μοναδικό κριτήριο την υπεράσπιση των ζωτικών συμφερόντων της χώρας μας».
Είναι όμως τα πράγματα έτσι; Είναι τόσο “αθώα”; Έχοντας οικοδομήσει μια σχέση εμπιστοσύνης με τους αναγνώστες του DP, δεν δικαιούμαστε να τους κοροϊδεύουμε. Όσα ακολουθούν είναι άρθρο που είχαμε έτοιμο προς δημοσίευση το οποίο και επισυνάπτουμε χωρίς καμία αλλαγή. Διότι η πραγματική κατάσταση δεν αποτυπώνεται στην ανωτέρω ανακοίνωση. Η πολιτική κοροϊδία έχει και το όριό της.
——————————————————————————————
Μεγάλη αναστάτωση έχει προκληθεί στην Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων και Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ) από τη φημολογία του τελευταίου διαστήματος που θέλει τον επικεφαλής, αντιπτέραρχο εν αποστρατεία Θεόδωρο Λάγιο να έχει περιπέσει σε “πολιτική δυσμένεια” και να έχει ληφθεί απόφαση αντικατάστασής του. Γύρω από αυτή την υπόθεση έχει στηθεί ένα προσβλητικό για την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος παιχνίδι, το οποίο δε συνάδει με τη σοβαρότητα που θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται η εθνική άμυνα. Η σοβαρότητα είναι όμως είδος εν ανεπαρκεία γενικότερα στο ελληνικό κράτος. Με ποιο επιχείρημα θα μπορούσαμε βάσιμα να ευελπιστούμε ότι θα εξαιρούνταν η άμυνα και η ασφάλεια;
Η φημολογία “σέρνεται” στους διαδρόμους μερικούς μήνες. Το ωραίο είναι ότι η “πολιτική δυσμένεια” δεν φαίνεται να προέρχεται κυρίως από την ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, όπως αυτή εκφράζεται στο πρόσωπο του υπουργού Νίκου Παναγιωτόπουλου. Εξάλλου, ο αντιπτέραρχος Λάγιος είναι δική του επιλογή. Φέρεται να έχει μπει στο στόχαστρο “κύκλων” του Μεγάρου Μαξίμου, που του καταλογίζουν “αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και τυπολατρία” στην εκτέλεση των καθηκόντων του.
Φαίνεται όμως ότι η δυσαρέσκεια είναι απότοκο της διαπιστωμένης εδώ και καιρό “ιδιαίτερης οπτικής” που έχουν οι ίδιοι κύκλοι για τα εξοπλιστικά προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων. Μια οπτική η οποία προβαίνει σε καταφανή κατάχρηση του “γεωπολιτικού επιχειρήματος” στις τελικές επιλογές. Κατάχρηση υπό την έννοια της έντονης φημολογίας προειλημμένων αποφάσεων για σειρά εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Σε αυτό το πλαίσιο, όχι γίνεται ανεκτό, αλλά σχεδόν επιβάλλεται στα Γενικά Επιτελεία η καταστρατήγηση όλων των θεσπισμένων διαδικασιών, τις οποίες με αφήνουν να εξελίσσονται σε μια προσπάθεια εξασφάλισης μιας επίφασης νομιμότητας. Όταν όμως η αδιαφορία για τις αξιολογήσεις των Επιτελείων καταλήγει εξόφθαλμη, είναι λογικό το να ερμηνεύεται υπ’ αυτό το πρίσμα και η αποφυγή εκ μέρους των στρατιωτικών να πάρουν ξεκάθαρη θέση.
Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια τάση στα στρατιωτικά επιτελεία να μην κατατάσσουν με σειρά προτεραιότητας τους αξιολογηθέντες υποψήφιους προμηθευτές. Αυτό στηρίζεται στην απουσία έκδοσης του κατά νόμον προβλεπόμενου “Αιτήματος Παροχής Πληροφοριών”, γνωστό ως RfI (Request for Information) στο οποίο υπάρχει ξεκάθαρη αναφορά στις απαιτούμενες προδιαγραφές των συστημάτων.
Εναλλακτικά, όταν υπάρχει κάποιο σχετικό έγγραφο, οι διατυπώσεις που επιλέγονται να είναι ασαφείς και γενικές με αποτέλεσμα οι απαντήσεις που λαμβάνονται να είναι εξίσου ασαφείς, αφού δεν καλούνται επί της ουσίας να παραδώσουν προτάσεις – απαντήσεις σε πολύ συγκεκριμένες επιχειρησιακές απαιτήσεις.
Η ασάφεια που επιλέγεται δείχνει να είναι σκόπιμη και πολιτικώς επιβαλλόμενη, καθώς υπάρχουν αρκετά παραδείγματα σημαντικής απόκλισης ανάμεσα στις κυβερνητικές “γεωπολιτικές επιθυμίες” και την αξία των προσφερόμενων – προτεινόμενων οπλικών συστημάτων.
Κατά συνέπεια, πώς θα μπορούσε η πολιτική ηγεσία να επιλέξει τη χώρα-προμηθευτή που προκρίνεται με βάσει το “γεωπολιτικό κριτήριο” όταν για παράδειγμα η πραγματική βούληση στο τεχνοκρατικό επίπεδο, εάν εκφραζόταν, θα κατέτασσε το σύστημα που προτείνει στην τελευταία θέση;
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το DP έχει κάνει λόγο για την ανάγκη “στάθμισης” της βαρύτητας κάθε κριτηρίου στη διαδικασία λήψης της τελικής απόφασης. Διότι εάν γίνει αποδεκτό ότι σε μια δημοκρατία η εκλεγμένη πολιτική ηγεσία δικαιούται ανεξέλεγκτα να επιλέγει οπλικά συστήματα επειδή έτσι εκτιμά, για τους δικούς της λόγους, τότε το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο από την ανάγκη επανεξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων.
Σε αυτό το “γαϊτανάκι” δείχνει να έχει εμπλακεί και η περίπτωση του αντιπτέραρχου Λάγιου. Η κατηγορία της καθυστέρησης θα πρέπει να ερμηνευθεί ως επιθυμία να παραβλεφθούν οι διαδικασίες που προβλέπονται από το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για τα εξοπλιστικά προγράμματα.
Ένα νομοθετικό πλαίσιο το οποίο άλλαξε, μετά από πολλά χρόνια καταχωνιασμένο στα συρτάρια του ΥΠΕΘΑ κι αφού πρώτα υπέστη, σύμφωνα με πληροφορίες, “αντιθεσμική επεξεργασία“, με αποτέλεσμα απαράδεκτους συμβιβασμούς στην αποτελεσματικότητα του τελικού νόμου που ψηφίστηκε. Που όμως, ούτε αυτόν δείχνει κανείς την προθυμία να ακολουθήσει…
Έχουμε εξηγήσει και με άλλες αφορμές, ότι σε περίπτωση μελλοντικής δικαστικής διερεύνησης μιας υπόθεσης, η απουσία του “γεωπολιτικού κριτηρίου” στην κείμενη νομοθεσία, σημαίνει ότι ο όποιος εισαγγελέας δεν θα μπορέσει να το θεωρήσει ως στοιχείο της υπόθεσης που θα πρέπει να συνυπολογιστεί. Κατά συνέπεια, η επίκληση από τον όποιο κλητευόμενο, θα προκαλέσει την εισαγγελική απάντηση “ο νόμος προβλέπει κάτι διαφορετικό“…
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η εμπειρία από την παρακολούθηση της εξέλιξης αναλόγων υποθέσεων του παρελθόντος επέβαλλαν στον αντιπτέραρχο Λάγιο να εξηγήσει στους πολιτικούς προϊσταμένους ότι η επίσπευση διαδικασιών στα εξοπλιστικά δεν μπορεί να καταλήγει σε μη τήρηση των προβλέψεων του νόμου.
Για κάποιον λόγο, το επιχείρημα αυτό που θα κατανοούσε ακόμα και αδαής, έχει προφανώς αποτύχει να πείσει την πολιτική ηγεσία. Με αποτέλεσμα τη φημολογία περί επικείμενης αντικατάστασης του Λάγιου με τον ναύαρχο εν αποστρατεία Άρη Αλεξόπουλο, ο οποίος χαίρει της εκτίμησης του πρώην αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ναυάρχου Ευάγγελου Αποστολάκη.
Το κρεσέντο σχετικών δημοσιευμάτων που μέχρι κατ’ αποκλειστικότητα μετέδιδαν την παραίτηση του αντιπτέραρχου Λάγιου από τη ΓΔΑΕΕ, οδήγησαν σε επίσημη διάψευση από την πλευρά του. Ωστόσο, εάν κανείς πιστέψει τις διαρροές από το ΥΠΕΘΑ, θέμα απομάκρυνσης του Λάγιου από την ΓΔΑΕΕ υφίσταται. Απλά η παραίτησή του δεν θα εξασφαλιστεί και τόσο εύκολα.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, πιστός στη “στρατηγική” της αποφυγής έκθεσης σε πολιτικά πυρά, φέρεται “να νίπτει τας χείρας του” και να δείχνει προς τα υψηλότερα κλιμάκια της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, όταν τίθεται το θέμα πως είναι δυνατόν να αποδέχεται τέτοια μεταχείριση στενού συνεργάτη του, με τον οποίο πορεύθηκε μέχρι σήμερα.
Από το ΥΠΕΘΑ διαρρέεται ότι υπάρχει παρασκηνιακή συζήτηση στην οποία επιχειρείται να βρεθεί μια “ασυναγώνιστη” πρόταση μετακίνησης για την “αναίμακτη” μετακίνηση σε κάποιο άλλο πόστο. Ο ΥΕΘΑ Παναγιωτόπουλος που εκτιμά τον αντιπτέραρχο Λάγιο για την πολιτική σκέψη, τις γνώσεις και τις ικανότητές του, δεν θα είχε καμία αντίρρηση να τον εντάξει στην ομάδα των συμβούλων του.
Ο ίδιος ο Λάγιος προφανώς αντιλαμβάνεται πως όταν δεν απολαμβάνεις της υποστήριξης της πολιτικής ηγεσίας, η μακροημέρευση στο πόστο είναι επισφαλής… ως στοίχημα. Ωστόσο, τέτοια “διαρρύθμιση” θα αποτελούσε σαφή υποβάθμιση του ρόλου του και θα μπορούσε να μην συναινεί. Φαίνεται όμως ότι υφίσταται συζήτηση για τη μετακίνησή του σε θέση εξωτερικού.
Αυτό θα απαιτούσε τη συναίνεση του αρχηγού ΓΕΕΘΑ. Ο στρατηγός Φλώρος φέρεται να είχε και αυτός κάποιες προστριβές με την ηγεσία της ΓΔΑΕΕ, οπότε στο ζήτημα της απομάκρυνσης ενδεχομένως να έχει θετική εισήγηση. Απαιτείται όμως η εμπλοκή του εάν είναι να επιλεγεί η μετακίνηση Λάγιου σε θέση εξωτερικού.
Κατά πληροφορίες, απαιτείται απόφαση στο επίπεδο του ΣΑΓΕ (Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων) για την επαναφορά του Λάγιου σε εν ενεργεία αξιωματικό. Οι δε θέσεις δεν είναι και πολλές. Στις Βρυξέλλες βρίσκεται ο αντιναύαρχος Παυλόπουλος έχοντας ευθύνη τόσο για το ΝΑΤΟ όσο και για την ΕΕ. Θα υπάρξει εκ νέου διαχωρισμός των δυο πόστων προς χάριν της πολιτικής τακτοποίησης της υπόθεσης;
Φαίνεται ότι και η πολιτική ηγεσία της χώρας έχει συνείδηση της ανεπάρκειας των επιχειρημάτων της, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ζητήσει ευθέως την παραίτηση Λάγιου. Ο οποίος, προφανώς έχει τη δυνατότητα και όλα τα στοιχεία να αντικρούσει με τρόπο πολιτικά συντριπτικό όσα του καταλογίζονται. Αυτό προφανώς επιθυμεί να το αποτρέψει με κάθε τρόπο το Μέγαρο Μαξίμου.
Ο αντιπτέραρχος Λάγιος έχει ήδη υπογράψει συμβάσεις ύψους μερικών δισεκατομμυρίων ευρώ, παρά τη δημοσιογραφική γκρίνια για τις διαδικασίες που ακολουθούνται. Στην περίπτωση δε των γαλλικών μαχητικών Rafale, ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ομολόγησε σειρά παρατυπιών των οποίων ανέλαβε την ευθύνη λόγω της ανάγκης άμεσης ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Τώρα αποφάσισαν ότι δεν κάνει;
Στην περίπτωση των μαχητικών το “άμεσο” είναι πραγματικότητα. Οπότε, θα μπορούσε κανείς να αποδεχθεί την εθνική ανάγκη. Στην περίπτωση των φρεγατών θα ισχύσει το ίδιο; Το “άμεσο” στο κύριο υπό προμήθεια υλικό δεν ισχύει αφού οι παραλαβές θα αργήσουν. Υπάρχει και η “ενδιάμεση λύση“. Στην ποιότητά της θα κριθεί αν το κριτήριο που θα αιτιολογήσει την επιλογή προμηθευτή.
Η υπόθεση αυτή θυμίζει τις δημοσιογραφικές αναφορές ότι η πρόταση του αμερικανικού ναυπηγικού σχεδιαστικού γραφείο Gibbs & Cox για το πρόγραμμα φρεγατών, απεκρύβη, ή δεν βρήκε εύκολα τον δρόμο για να αξιολογηθεί. Εάν το “γεωπολιτικό επιχείρημα” προκρίνει συνεργασία με τις ΗΠΑ, γιατί αυτή να μην αφορά ένα πλοίο στο πρότυπο των Arleigh Burke;
Εξίσου κραυγαλέο παράδειγμα είναι και το πρόγραμμα του “εθνικού τυφεκίου“. Ασχέτως εάν δυσκολεύεται κανείς να το αναγνωρίσει ως επείγουσα προτεραιότητα, άρα να δικαιολογήσει το πολύ μεγάλο ποσό που θα απαιτηθεί, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα κάνει λόγο για προεπιλογή του ισραηλινού Tavor, το οποίο πληροφορίες από το ΓΕΣ αναφέρουν ότι δεν τα πήγε και πολύ καλά στις δοκιμές.
Αν υποτεθεί ότι και σε αυτό το πρόγραμμα το “γεωπολιτικό κριτήριο” θα έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, θα πρέπει να εξηγηθεί πειστικά για ποιον λόγο θα επιλεγεί το Tavor και όχι η δεύτερη ισραηλινή πρόταση που έχει κατατεθεί, η οποία παρουσίασε υπέρτερες επιδόσεις. Έχουν αναληφθεί προσωπικού περιεχομένου δεσμεύσεις; Εάν ναι, ας μην τις βαφτίζουμε τουλάχιστον “γεωπολιτική”.
Αυτά είναι αναπάντητα ερωτήματα που θέτουμε δημοσιογραφικά. Αυτά δεν φαίνεται να έχουν απασχολήσει την πολιτική ηγεσία, η οποία προχωρά τα θέματα με μια δική της λογική και σετ κριτηρίων, τα οποία προς το παρόν δεν έχει κάνει τον κόπο να τα δημοσιοποιήσει.
Φαίνεται ότι στην κυβέρνηση έχουν λόγο να επείγονται για άμεσο κλείσιμο και των άλλων εξοπλιστικών μετώπων με διαδικασίες ακόμα πιο “εξπρές” πέραν του ορίου αποδοχής της πλημμελούς προσήλωσης στις διαδικασίες από την πλευρά του Λάγιου. Το ερώτημα είναι εάν ο ναύαρχος ε.α. Αλεξόπουλος, παρά την αναμφισβήτητη εμπειρία του, έχει συναίσθηση του είδους των διαδικασιών που επιλέγονται πολιτικά για το κλείσιμο υποθέσεων.
Το τελευταίο διάστημα επιχειρήθηκε να χρησιμοποιηθεί το πρόγραμμα της εξασφάλισης έως 1.200 τεθωρακισμένων οχημάτων τύπου M1117 από τις ΗΠΑ, για να στοιχειοθετηθεί εύλογη δυσαρέσκεια σε βάρος του αντιπτέραρχου Λάγιου. Επειδή ο τρόπος που επιχειρήθηκε ήταν σκανδαλωδώς αποσπασματικός, αναγκαστικά θα επανέλθουμε με ξεχωριστή ανάρτηση.