Για τον Δεκέμβριο ανανέωσαν το ραντεβού τους σε ό,τι αφορά το θέμα της Τουρκίας οι “27”. Η Σύνοδος Κορυφής επαναβεβαίωσε τα συμπεράσματα του προηγούμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις αρχές Οκτωβρίου, αποδοκιμάζοντας τις νέες μονομερείς και προκλητικές ενέργειες της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ελλάδα και Κύπρος κατάφεραν να μπει το θέμα της τουρκικής επιθετικότητας στα συμπεράσματα της Συνόδου, ωστόσο πέρα από τις λεκτικές εκκλήσεις για μείωση της έντασης, οι όποιες αποφάσεις για κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας θα ληφθούν τον Δεκέμβριο. Αίσθηση προκάλεσε πάντως η αναφορά του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά τη Σύνοδο Κορυφής ότι έθεσε στους ομολόγους του θέμα ευρωπαϊκού εμπάργκο όπλων στην Τουρκία.
«Το θέμα δεν επρόκειτο να συζητηθεί, δεν ήταν στην ημερήσια διάταξη. Επιμείναμε εγώ και ο πρόεδρος Αναστασιάδης. Ζητήσαμε ρητή αναφορά που να καταδεικνύει έντονη αποδοκιμασία της ΕΕ για τις νέες μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας. Συμφώνησαν τελικά οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων σε αυτές τις διατυπώσεις. Υπάρχει ρητή αναφορά να σεβαστεί τα ψηφίσματα η Τουρκία του Συμβουλίου Ασφαλείας. Κάλεσε την Τουρκία να αντιστρέψει αυτές τις ενέργειες και ανέφερε ότι θα παρακολουθεί τις εξελίξεις» είπε ο κ. Μητσοτάκης.
«Όταν συζητήσαμε εκτενώς το θέμα της Τουρκίας στην προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής έπρεπε να διανύσουμε δρόμο για να εξηγήσουμε στους Ευρωπαίους Μετά από κάθε συνεδρίαση διανύουμε ακόμα δρόμο. Τα συμπεράσματα που επαναβεβαιώθηκαν σήμερα στην παράγραφο 21, λένε ξεκάθαρα, θέτουν ξεκάθαρη χρονική περίοδο που θα αξιολογηθεί η συμπεριφορά της Τουρκίας το Δεκέμβριο», ανέφερε ο Πρωθυπουργός.
«Έθεσα ένα ακόμη ζήτημα στους Ευρωπαίους ομολόγους μου, υπενθύμισα προηγούμενες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την τουρκική προκλητικότητα στη Συρία, σχετικά με εμπάργκο όπλων προς την Τουρκία, είπε στη συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης. Και συμπλήρωσε ότι “η καλύτερη έκφραση ευρωπαϊκής αλληλεγγύης απέναντι σε δύο κράτη που δοκιμάζονται από τέτοιες απειλές, θα ήταν μία πρωτοβουλία ευρωπαϊκή ή σε επίπεδο κρατών-μελών της ΕΕ να μην επιτρέπουμε πια την πώληση όπλων στην Τουρκία, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν για να απειλήσουν την κυριαρχία δύο κρατών-μελών”. “Έθιξα το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, νομίζω η θέση μου έγινε κατανοητή», είπε ο Πρωθυπουργός.
Αναφερόμενος στο κλίμα που συνάντησε στη Σύνοδο Κορυφής για τις τουρκικές προκλήσεις, σε σύγκριση με την προηγούμενη Σύνοδο, ο πρωθυπουργός είπε ότι «η Ευρώπη δεν παίρνει αποφάσεις από μια στιγμή στην άλλη. Είναι σαν ένα υπερωκεάνιο που αργεί να στρίψει, αλλά όταν στρίψει μένει σταθερά στη νέα κατεύθυνση». Ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την πεποίθηση ότι «χώρες που προσδοκούσαν σε μια πιο θετική εξέλιξη μετά την προηγούμενη Σύνοδο, αιφνιδιάστηκαν δυσάρεστα από την στάση της Τουρκίας και την έξοδο του Ορούτς Ρέϊς. Όσο η Τουρκία επιμένει να κλιμακώνει την στάση της σε αυτή την κατεύθυνση, τόσο χώρες που είναι ακόμη προβληματισμένες, θα πείθονται ότι αυτό που δεν μπορεί τελικά να αμφισβητηθεί είναι η ευρωπαϊκή αξιοπιστία. Και αυτή αποτυπώθηκε από τα συμπεράσματα της προηγούμενης Συνόδου που είναι ευρωπαϊκό κεκτημένο».
Τέλος ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι δεν θέλει να πιστεύει ότι θα φτάσουμε στο σημείο να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία, υπονοώντας ότι η Άγκυρα τελικά θα αλλάξει στάση, αλλά προειδοποίησε λέγοντας: «Μην φανταστεί κανείς όμως ότι η Ευρώπη δεν έχει την αποφασιστικότητα να προχωρήσει σε λήψη μέτρων που θα είναι επώδυνα».
Απαντώντας σε ερώτηση για το εάν έως ο Δεκέμβριος είναι εύλογο διάστημα για να ληφθεί απόφαση για την Τουρκία, ή μήπως είναι αργά, ο κ. Μητσοτάκης είπε: «Θα το δούμε αυτό. Το χρονοδιάγραμμα ήταν πολύ σαφές. Το αν θέλαμε κάτι νωρίτερα μπορεί να είναι μια θεωρητική συζήτηση, αλλά για να φτάσουμε σε συμπεράσματα απαιτείται ομοφωνία, ούτε καν πλειοψηφία».
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι χρειάστηκε μεγάλος διπλωματικός αγώνας «για να πετύχουμε αυτή την ενιαία ευρωπαϊκή γραμμή» και επισήμανε ότι από την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής μεσολάβησαν τα γνωστά γεγονότα των τουρκικών προκλήσεων, «αλλά και μια φραστική καταδίκη της Τουρκίας από χώρες που μέχρι τώρα ήταν προσεκτικές στη διατύπωσή τους». Επανέλαβε επίσης ότι η Ευρώπη δεν προχωράει ποτέ με πολύ γρήγορες αποφάσεις και τόνισε ότι ο Δεκέμβριος θα είναι ο μήνας που θα παρθούν οι οριστικές αποφάσεις και θα αξιολογηθεί όλη η πορεία από αρχές Οκτωβρίου μέχρι τον Δεκέμβριο. «Και μπορεί να είναι η ΕΕ πιο συγκεκριμένη για το τι μπορεί να κάνει με την Τουρκία».
Μητσοτάκης: “Αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια”
Απαντώντας σε ερώτηση για το αν η κόκκινη γραμμή της χώρας μας στην επιχειρησιακή δράση του Ορούτς Ρέϊς είναι τα 6 ή τα 12 ναυτικά μίλια, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η Ελλάδα υπερασπίζεται την εθνική της κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. «Είναι γνωστό ότι έχουμε ήδη προχωρήσει στην ανακοίνωση της απόφασης να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στο Ιόνιο από 6 στα 12 μίλια. Τα χωρικά ύδατα συνιστούν πυρήνα κυριαρχίας. Σκληρής κυριαρχίας. Όπως είναι γνωστό ότι η Ελλάδα δρομολόγησε και ολοκλήρωσε συμφωνίες με Ιταλία και Αίγυπτο για καθορισμό θαλασσίων ζωνών όπου η χώρα ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα» είπε ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθεσε:
«Είναι επίσης γνωστό ότι η Ελλάδα υπερασπίζεται την κυριαρχία της σε θάλασσα και αέρα όπου ο εθνικός μας εναέριος χώρος είναι 10 μίλια και οποιαδήποτε παραβίασή του αντιμετωπίζεται από τις Ένοπλες Δυνάμεις. Αυτά είναι γνωστά. Όλη η αυτή η συζήτηση περί επέκτασης των χωρικών μας υδάτων, όπως την άκουσα να εκφράζεται δημόσια από την αντιπολίτευση, θεωρώ δεν μπορεί να γίνεται στα ΜΜΕ».
Τέλος ο πρωθυπουργός τόνισε με έμφαση ότι η Ελλάδα διατηρεί το αναφαίρετο δικαίωμά της να επεκτείνει όποτε και όπως το κρίνει, τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια προσθέτοντας ότι «γνωρίζουν όλοι γιατί στο Αιγαίο δεν έχει γίνει ακόμα». Και κατέληξε: «Είναι μια πολύ σύνθετη συζήτηση για να απλοποιείται με αυτό τον τρόπο».
“Λυπηρή” και “αχρείαστη” χαρακτήρισε η Άνγκελα Μέρκελ την αύξηση της έντασης από την πλευρά της Άγκυρας, σημειώνοντας ότι “τα μονομερή μέτρα της Τουρκίας” βεβαίως και “προκαλούν”. Η Γερμανίδα καγκελάριος έστειλε, δε, μήνυμα ότι “είναι σημαντικό να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μαζί με την Τουρκία τον δρόμο που έχουμε σχεδιάσει, γιατί η περαιτέρω ανάπτυξη της σχέσης ΕΕ- Τουρκίας είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών”.
“Παραπέμψαμε για άλλη μία φορά στα Συμπεράσματα πριν από 14 μέρες. Αλλά ήμασταν σύμφωνοι ότι τα πρόσφατα μονομερή μέτρα της Τουρκίας, τα οποία βεβαίως και προκαλούν, αυξάνουν και πάλι την ένταση αντί να την μειώνουν- και το βρίσκω αυτό πολύ λυπηρό, αλλά και αχρείαστο”, δήλωσε η Άνγκελα Μέρκελ κατά τη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες. Συμπλήρωσε ότι “πρέπει να εργαστούμε επί των θετικών πτυχών της ατζέντας μας. Μας είναι σημαντικό να μπορέσουμε να προχωρήσουμε μαζί με την Τουρκία τον δρόμο που έχουμε σχεδιάσει, γιατί η περαιτέρω ανάπτυξη της σχέσης ΕΕ- Τουρκίας είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών -και της ΕΕ, και θέλω αυτό να το υπογραμμίσω, αλλά και της Τουρκίας”.
Μακρόν: Η Σύνοδος Κορυφής επανέλαβε την υποστήριξη της ΕΕ σε Ελλάδα και Κύπρο
Παράλληλα, ο κ. Μακρόν σημείωσε ότι «επιστρέψαμε στο θέμα της Τουρκίας και στα συμπεράσματα της 2ας Οκτωβρίου και ιδιαίτερα στην επανάληψη των μονομερών ενεργειών και των προκλήσεων από την πλευρά της Τουρκίας για να επαναβεβαιώσουμε πολύ ξεκάθαρα τη διάθεσή μας για διάλογο, αλλά η διαπίστωσή μας είναι ότι η Τουρκία μετά τη 2α Οκτωβρίου αποφάσισε να συνεχίσει την ίδια μέθοδο».
Καταγγέλλοντας «προκλήσεις», ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, επέκρινε την επανάληψη των τουρκικών ερευνών για φυσικό αέριο στην ανατολική Μεσόγειο. «Εκφράζουμε τη λύπη μας για τις μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις της Τουρκίας», δήλωσε ο Σαρλ Μισέλ υπενθυμίζοντας πως η ΕΕ προέβλεπε να αξιολογήσει την κατάσταση τον Δεκέμβριο ενόψει ενδεχόμενων κυρώσεων.
Στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που παρέθεσε μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε πως το θέμα της Ανατολικής Μεσογείου θα τεθεί ξανά στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου Ερωτηθείς σχετικά με το ζήτημα της τουρκικής παραβατικότητας επεσήμανε ότι η ΕΕ θα παρακολουθεί τις εξελίξεις «στενά, ημέρα με την ημέρα, εβδομάδα με την εβδομάδα, σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη που επηρεάζονται περισσότερο». Συγκεκριμένα ο κ. Μισέλ σημείωσε ότι «συμφωνήσαμε να συζητήσουμε ξανά το θέμα της Ανατολικής Μεσογείου και της Τουρκίας στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, θα ήθελα να ακολουθήσουμε αυτήν την προσέγγιση. Είχαμε σήμερα την ευκαιρία να ενημερωθούμε από τους ηγέτες για τις εξελίξεις και να έχουμε μία σύντομη συζήτηση. Θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις στενά, μέρα με την ημέρα, εβδομάδα με την εβδομάδα, σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη που επηρεάζονται περισσότερο».
Τα συμπεράσματα της Συνόδου
H EE καλεί την Τουρκία να εργαστεί για τη μείωση των εντάσεων με συνέπεια και συστηματικά τονίζεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και υπογραμμίζεται ότι θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά το ζήτημα. Συγκεκριμένα, σημειώνεται: «To Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναβεβαιώνει τα συμπεράσματα της 2ας Οκτωβρίου 2020 και εκφράζει έντονη αποδοκιμασία για τις νέες μονομερείς και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων ερευνητικών δραστηριοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να σεβαστεί τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τονίζει τη σημασία του καθεστώτος των Βαρωσίων, και επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να αντιστρέψει αυτές τις ενέργειες και να εργαστεί για τη μείωση των εντάσεων κατά τρόπο συνεπή και συστηματικό. Θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί στενά το ζήτημα, προκειμένου να υπάρξει συνέχεια στα συμπεράσματα του της 2ας Οκτωβρίου 2020».