Του Μάκη Ανδρονόπουλου
Είναι προφανές ότι πίσω από τη νέα αμερικάνικη πολιτική στη Μέση Ανατολή που κλήθηκε να εφαρμόσει ο πρόεδρος Τραμπ, κρύβεται η απόφαση του σκληρού πυρήνα του αμερικάνικου imperium να διορθώσει τα δραματικά λάθη για τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ των κυβερνήσεων Μπους, πατρός και υιού, αλλά και των κυβερνήσεων Κλίντον και Ομπάμα. Η νέα πολιτική συνοψίζεται και μοχλεύεται γύρω από την συγκρότηση του μεγάλου και ανεξάρτητου Κουρδιστάν.Στις 25 Σεπτεμβρίου, η αυτόνομη περιοχή του Ιρακινού Κουρδιστάν θα ψηφίσει για την ανεξαρτησία της από το Ιράκ και την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους. Αυτό θα είναι η αρχή και η Τουρκία το γνωρίζει, γι΄ αυτό και ετοιμάζει μεγάλη επίθεση στο συριακό Κουρδιστάν, ίσως με την ανοχή της Ρωσίας, η οποία επίσης αντιμετωπίζει στη Συρία τη νέα στρατηγική των ΗΠΑ.
Η Τουρκία, ως σημαντικό κράτος με βλέψεις περιφερειακής δύναμης, με έμπειρη και ισχυρή διπλωματία, αντιλαμβανόμενη τις εξελίξεις, προσπάθησε να ξαναφτιάξει τις σχέσεις της με το Ισραήλ χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα, και φυσικά με τη Ρωσία και το Ιράν. Η Ρωσία όμως διαθέτει «ρηχή ισχύ», δεν έχει βάθος, επισημαίνουν έγκυροι διπλωματικοί κύκλοι (ΣΣ: κι αυτό φαίνεται, τονίζουν, σε αντιδιαστολή με την Κίνα, η οποία διαθέτει επιχειρηματικότητα και εξωστρέφεια)… Από την άλλη, η σχέση της Τουρκίας με το Ιράν από ανταγωνιστική, ίσως μετατραπεί σε σχέση αντιμετώπισης του κοινού κινδύνου του μεγάλου Κουρδιστάν, αλλά θα είναι τακτική συνεργασία, όχι στρατηγική.
Το ζήτημα πάντως είναι πως η διαδικασία του ανεξάρτητου Κουρδιστάν έχει ξεκινήσει και γύρω από αυτό το γεγονός θα διαμορφωθεί ο νέος χάρτης της ευρύτερης περιοχής. Η μόχλευση του ανεξάρτητου Κουρδιστάν θα λειτουργήσει καταλυτικά τόσο στην ευστάθεια του καθεστώτος Ερντογάν, όσο και του καθεστώτος της Τεχεράνης. Ειδικά η Τουρκία, πέρα από το Κουρδικό, αντιμετωπίζει στο εσωτερικό της μια ισχυρή ψυχική τριχοτόμηση που έχει προσλάβει κρίσιμες διαστάσεις, μεταξύ των κεμαλιστών, των γκιουλενιστών και των ερντογανικών.
Πολλοί αναλυτές από παλιά επεσήμαιναν ότι ο πόλεμος στο Κουρδιστάν ενδέχεται να εξελιχθεί σε ένα μεγάλο πόλεμο για τα νερά, ο οποίος θα υπερβεί τα εθνικά συμφέροντα των Κούρδων, καθώς αφορά ευθέως το Ιράκ, αλλά και ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου και του Ισραήλ. Η Τουρκία πάντως ετοιμάζει μια ακόμη πρόκληση, την κατασκευή τριών ακόμη φραγμάτων στον Τίγρη και τον Ευφράτη, πέρα από τα δεκαεννιά που ήδη έχει κατασκευάσει με υδροηλεκτρικά έργα, με αποτέλεσμα να προξενούνται ξηρασίες και επέκταση των ερήμων στο Ιράκ, και να πολλαπλασιάζονται οι αμμοθύελλες που σαρώνουν όλη την περιοχή. Αυτή την τακτική ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί χαρακτήρισε «επικίνδυνη για τα μέλλον της περιοχής», απευθυνόμενος σε διεθνές συνέδριο με θέμα τις αμμοθύελλες που διεξήχθη στην Τεχεράνη. Σημειωτέον ότι τον περασμένο Μάρτιο, το Ιράν ζήτησε από τον γ.γ. του OHE Αντόνιο Γκουτέρες να φέρει σε επαφή τις χώρες της περιοχής για να συζητήσουν το πρόβλημα.
Γι΄ αυτό οι προαναφερθέντες παρατηρητές θεωρούν ότι δεν θα είναι τα πετρέλαια ο μείζον γεωπολιτικός-γεωοικονομικός παράγοντας στον τουρκο-κουρδικό πόλεμο, αλλά τα ύδατα. Σημειωτέον ότι ο χάρτης του μεγάλου Κουρδιστάν περιλαμβάνει τον έλεγχο των δύο μεγάλων ποταμών της Μέσης Ανατολής, τον Τίγρη και τον Ευφράτη.
Από την ελληνική και κυπριακή πλευρά απαιτείται ψυχραιμία, στιβαρή στρατηγική και αποφασιστικότητα, καθώς η Τουρκία μπορεί να επιδιώξει αντισταθμίσεις που θίγουν τα δικά μας συμφέροντα. Το γεγονός ότι η νέα αμερικάνικη πολιτική δεν ευνοεί την Τουρκία, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι ευνοεί τα ελληνικά συμφέροντα και εκεί χρειάζεται διπλωματική και στρατιωτική πειστικότητα.
Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος θα είναι κρίσιμοι. Ευτυχώς, οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό κατέρρευσαν και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ είχε την ευκαιρία να διαπιστώσει προσωπικά την τουρκική αδιαλλαξία, αλλά και τον ρόλο του διαμεσολαβητή του οργανισμού, καθώς και την μονομέρεια των προτάσεων του ΟΗΕ. Αυτή η εξέλιξη παρέχει την δυνατότητα στην ελληνοκυπριακή πλευρά, τόσο στο πλαίσιο του ΟΗΕ, όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επανατοποθετήσει το όλο ζήτημα σε άλλη βάση. Άλλωστε αποδείχθηκε πως η Άγκυρα δεν ενδιαφέρεται για τους Τουκοκύπριους, αλλά για την βάση στο νησί, γεγονός που σημαίνει κατάχρηση της λειτουργίας της ως εγγυήτριας δύναμης. Η Τουρκία διέπραξε μείζονα γκάφα και σύντομα θα αντιμετωπίσει διεθνείς κυρώσεις.