Τη δέσμευση των χωρών του Νότου της Ε.Ε. πως θα συνεργαστούν για μια ισχυρή και ενωμένη Ευρώπη επιβεβαιώνουν στη διακήρυξη της Μαδρίτης οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας.
Οι αρχηγοί των κρατών συμμετείχαν στην 3η Σύνοδο Κορυφής στις 10 Απριλίου.
Στη διακήρυξη της Μαδρίτης αναφέρονται χαρακτηριστικά τα εξής:
«1. Εμείς, οι Αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, συναντηθήκαμε στη Μαδρίτη για την 3η Σύνοδο Κορυφής των χωρών του Νότου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 10 Απριλίου 2017.
Σε συνέχεια της 1ης Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2016 στην Αθήνα, και της 2ης Συνόδου Κορυφής στη Λισαβόνα στις 28 Ιανουαρίου 2017, συναντηθήκαμε εκ νέου, αυτή τη φορά στη Μαδρίτη, με σκοπό να επιβεβαιώσουμε τη δέσμευσή μας να συνεργαστούμε για μια ισχυρή και ενωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Μαζί, θα θέλαμε να αναλογιστούμε το κοινό μας έργο και να συμβάλουμε (συνεισφέρουμε) στην τρέχουσα συζήτηση σχετικά με το κοινό μας μέλλον. Δηλώνουμε τη δέσμευσή μας να συνεχίσουμε τη διαδικασία αυτή σε μια νέα συνάντηση στην Κύπρο.
2. Χαιρετίζουμε τα αποτελέσματα της Διάσκεψης Κορυφής της Ρώμης, στις 25 Μαρτίου. Από τη Διακήρυξη που υπεγράφη στη Ρώμη, υπογραμμίζουμε την απαρέγκλιτη προάσπιση της ενότητας δράσης της Ένωσης, των θεσμικών της οργάνων, των κοινών αξιών -της ελευθερίας, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της αλληλεγγύης και του κράτους δικαίου και τη στήριξη του συστήματός μας για την κοινωνική προστασία και πρόνοια. Υποστηρίζουμε πλήρως την ατζέντα που περιλαμβάνεται στη διακήρυξη της Ρώμης, και τις προτεραιότητές της: μια ασφαλή και προστατευμένη Ευρώπη, μια ευημερούσα και βιώσιμη Ευρώπη, μια κοινωνική Ευρώπη και μια ισχυρότερη Ευρώπη στη διεθνή σκηνή. Όπως αναφέρεται στη διακήρυξη, επαναλαμβάνουμε τη δέσμευσή μας για συνεργασία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και μεταξύ των θεσμικών μας οργάνων για την υλοποίηση της παραπάνω ατζέντας.
3. Στο πλαίσιο της συζήτησης για το μέλλον της Ένωσης, η Λευκή Βίβλος της Επιτροπής αποτελεί πολύτιμη συμβολή. Αναμένουμε από την Επιτροπή να παρουσιάσει τα έγγραφα προβληματισμού, όπως ανακοινώθηκε, στη Λευκή Βίβλο. Τα εν λόγω έγγραφα πρέπει να συμβάλουν (συνεισφέρουν) στη συζήτηση σχετικά με τις εναλλακτικές δυνατότητες που βρίσκονται μπροστά μας, καθώς οδεύουμε μαζί προς τα εμπρός στη διαδικασία ολοκλήρωσης.
4. Επιβεβαιώνουμε εκ νέου τη δήλωση στην οποία προέβη το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 29 Μαρτίου 2017, αφού το Ηνωμένο Βασίλειο γνωστοποίησε την πρόθεσή του να αποχωρήσει από την Ένωση. Εκφράζουμε τη λύπη μας για την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά σεβόμαστε τη βούλησή του. Ενόψει της επικείμενης έναρξης των διαπραγματεύσεων, τονίζουμε τη σημασία των κοινών αρχών επί των οποίων συμφώνησαν οι 27 κατά των Διακηρύξεων της 29ης Ιουνίου 2016 και της 15ης Δεκεμβρίου 2016. Επιβεβαιώνουμε εκ νέου τη σημασία της διατήρησης της ενότητας των 27 και τη διαφύλαξη των συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες πρέπει να βασίζονται σε σταδιακή προσέγγιση. Επαναλαμβάνουμε τη στήριξή μας και την εμπιστοσύνη μας στον διαπραγματευτή κ. Michel Barnier. Στο μέλλον, ελπίζουμε να αποτελέσει το Ηνωμένο Βασίλειο στενό εταίρο της ΕΕ.
5. Σύμφωνα με τις διακηρύξεις της Αθήνας και της Λισαβόνας, επιβεβαιώνουμε εκ νέου τη σημασία της ενίσχυσης της συνεργασίας σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου και στις αφρικανικές χώρες. Επιβεβαιώνουμε ότι η μετανάστευση απαιτεί συνολική προσέγγιση. Αυτό περιλαμβάνει:
– Ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης, διέλευσης και προορισμού της μετανάστευσης, κυρίως με χώρες της Αφρικής και της Μεσογείου, σύμφωνα με τις αρχές του κοινού σχεδίου δράσης της Βαλέτας, καθώς και με χώρες της Ασίας,
– Εντατικοποίηση της καταπολέμησης των κυκλωμάτων εμπορίας ανθρώπων και των λαθρεμπόρων,
– Προώθηση της επανεισδοχής παράτυπων (παράνομων) μεταναστών,
– Προώθηση μιας πραγματικά ευρωπαϊκής πολιτικής επιστροφής και πλήρους λειτουργικότητας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (FRONTEX),
– Ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα,
– Βελτίωση της εποπτείας και της αξιοποίησης των νέων τεχνολογικών εργαλείων, όπως το σύστημα εισόδου – εξόδου και το ευρωπαϊκό σύστημα πληροφοριών και αδειοδότησης για ταξίδια στην ΕΕ και
– Διασφάλιση της διεθνούς προστασίας για τα άτομα που πληρούν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασύλου.
Η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ πρέπει να βασίζεται στην κοινή ευθύνη και αλληλεγγύη προς τις χώρες που πλήττονται από μεταναστευτικές πιέσεις λόγω της γεωγραφικής θέσης τους στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, ιδίως όσον αφορά την εν εξελίξει μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου. Επί του παρόντος, η διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου δέχεται ακραίες μεταναστευτικές πιέσεις, όπως απεικονίζεται στη διακήρυξη σχετικά με τις εξωτερικές πτυχές της μετανάστευσης, που εγκρίθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε στη Μάλτα τον Φεβρουάριο. Μεταναστευτικές διαδρομές, όπως αυτές μέσω της Ανατολικής και Δυτικής Μεσογείου απαιτούν επίσης την πλήρη προσοχή μας. Πράγματι, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο παραμένει ευμετάβλητη και η συνεχής, πλήρης, υποστηριζόμενη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016 είναι αναγκαία.
6. Συμφωνούμε ως προς την ανάγκη για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της απασχόλησης και για τη διατήρηση και την περαιτέρω ανάπτυξη των κοινωνικών μας μοντέλων του κράτους πρόνοιας. Η οικονομική σύγκλιση μεταξύ των κρατών – μελών αξίζει μια νέα ώθηση. Καταπολέμηση της ανεργίας και ιδίως της μακροχρόνιας ανεργίας και της ανεργίας των νέων αποτελεί πολιτική προτεραιότητα για εμάς. Η εσωτερική αγορά και το ευρώ αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο. Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι λειτουργούν αποτελεσματικά και ότι τα οφέλη φθάνουν σε όλους τους πολίτες.
Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, σύμφωνα με την ατζέντα της Μπρατισλάβα, επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας για ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς, ιδίως στον ενεργειακό και ψηφιακό τομέα για την προώθηση της ανάπτυξης και των επενδύσεων και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Επαναλαμβάνουμε τη στήριξή μας στο Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη και την επέκταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων. Είμαστε, επίσης, πλήρως προσηλωμένοι σε μια εμπορική πολιτική ανοικτή και βασιζόμενη σε κανόνες, καθώς το ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο αποτελεί ουσιώδη παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση και την ευημερία.
Η κοινωνική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτεί να παραμένουν οι πολίτες στο επίκεντρο των σχεδίων ολοκλήρωσης. Για να μπορέσουν οι Ευρωπαίοι να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς, θα πρέπει να ενισχυθεί η κινητικότητα της εργασίας, σε ένα πλαίσιο που να εξασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων, καθώς και των εθνικών αρμοδιοτήτων. Για να προωθηθεί η κοινωνική σύγκλιση, μπορούν να διερευνηθούν επιλογές για την ενίσχυση του συντονισμού των συστημάτων εκπαίδευσης και κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και για τη βελτίωση της δυνατότητας μεταφοράς των κοινωνικών επιδομάτων και δικαιωμάτων. Ένας ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων, με βάση το ευρωπαϊκό κοινωνικό και εργασιακό κεκτημένο, μπορεί να συνεισφέρει προς το σκοπό αυτό. Η ορθή λειτουργία των εθνικών αγορών εργασίας με επαρκή επίπεδα κοινωνικής προστασίας και η ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο για τη μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας και την προαγωγή της κοινωνικής ένταξης, ιδίως μέσω της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης. Επιπλέον, οι επενδύσεις στον τομέα της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση του κινδύνου της ανεργίας και την προετοιμασία των ευρωπαίων εργαζομένων για τις μελλοντικές προκλήσεις, κυρίως μέσω της ανάπτυξης δεξιοτήτων, ιδίως ψηφιακών δεξιοτήτων.
Περαιτέρω, θα πρέπει να σημειωθεί αποφασιστική πρόοδος σχετικά με την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Ρώμης. Ζητούμε την ταχεία ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, μαζί με τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασφάλισης των Καταθέσεων. Ο συντονισμός της οικονομικής πολιτικής θα πρέπει να προωθεί τη σύγκλιση, μακροπρόθεσμα, προς την περαιτέρω ολοκλήρωση, ιδίως τη δημοσιονομική ολοκλήρωση, ενώ παράλληλα να εξασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό των εθνικών αρμοδιοτήτων, κάτι το οποίο είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
7. Η ασφάλεια των πολιτών μας αποτελεί τη βασική μας προτεραιότητα και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ειρήνη και τη σταθερότητα πέρα από τα σύνορά μας. Καθοριστική σημασία έχει η συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, ανάλογα με την περίπτωση, με τρίτα κράτη, ιδίως στην άμεση γειτονιά μας. Χαιρετίζουμε την άμεση έναρξη ισχύος μιας σειράς νέων κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμβάλλουν στην επίτευξη αυτού του στόχου, όπως η νέα Οδηγία για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας, η Οδηγία για τα Πυροβόλα Όπλα, και η μεταρρύθμιση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, η οποία επεκτείνει τους συστηματικούς ελέγχους επίσης στους ευρωπαίους πολίτες που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα.
Είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν τα μέτρα για την αναχαίτιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και να ανακοπεί η ροή εσόδων προς τρομοκρατικές ομάδες. Οι χώρες μας έχουν ζητήσει την ενίσχυση του διεθνούς πλαισίου για τη καταπολέμηση της παράνομης καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς, θρησκευτικών τοποθεσιών και μνημείων, και το λαθρεμπόριο πολιτιστικών αγαθών από τρομοκρατικές ομάδες κατά τη διάρκεια ένοπλων συγκρούσεων. Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για την πρόσφατη υιοθέτηση του ψηφίσματος 2347(2017) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σχετικά με το θέμα αυτό.
Οι προσπάθειες για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης πρέπει να ενισχυθούν. Ταυτόχρονα, περισσότερη και επείγουσα προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο ζήτημα των ξένων τρομοκρατών / μαχητών, ιδίως όσων επιστρέφουν. Τα μέτρα της ΕΕ για την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης πρέπει να ενισχυθούν. Τα θύματα της τρομοκρατίας αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής από την ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, καταδικάζουμε σθεναρά τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στη Ρωσία, τη Σουηδία και την Αίγυπτο και εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας προς τους λαούς τους.
8. Θέλουμε η ΕΕ να αποτελέσει πραγματικό πάροχο ασφάλειας και άμυνας, αξιόπιστη δύναμη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας. Στο πλαίσιο αυτό, εκφράζουμε τη δέσμευση μας να εφαρμοσθούν πλήρως τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 15ης Δεκεμβρίου 2016 και τα συμπεράσματα του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2017, τα οποία αναβαθμίζουν τη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. και την ικανότητά της να ενεργεί, να μετέχει όλο και περισσότερο στην προστασία της Ευρώπης και των πολιτών της, να μοιράζεται περισσότερες ευθύνες με το ΝΑΤΟ, με πλήρη σεβασμό της αυτονομίας λήψης αποφάσεων και των δύο Οργανισμών, και να ενδυναμώνει τη συνεργασία για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της ΚΠΑΑ (Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ) και την ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων των κρατών μελών, υποστηριζόμενη από τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας. Επιπλέον, η οικονομική σταθερότητα, οικονομική ανάπτυξη και η σύγκλιση που απορρέουν από τη μεταρρύθμιση της ΟΝΕ θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η αύξηση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης και η μετάβαση προς μια πραγματική κοινή ασφάλεια και αμυντική συνεργασία θα επιτρέψει στην Ευρώπη να συμβάλει στην ειρήνη και τη σταθερότητα στη γειτονιά της και πέρα από αυτή, ιδίως στην περιοχή της Μεσογείου και της Αφρικής, μεταξύ άλλων με την εμβάθυνση της στήριξής της στον τομέα της ανάπτυξης ικανοτήτων για την ασφάλεια και την ανάπτυξη.
9. Πιστεύουμε ότι η Ένωση για τη Μεσόγειο (ΕγΜ) διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εδραίωση της ευρωμεσογειακής περιφερειακής συνεργασίας, ως έκφραση της κοινής ευθύνης κατά τη διαχείριση της κοινής περιφερειακής ατζέντας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν συλλογικά και αποτελεσματικά τα σημερινά μας προβλήματα. Επιπλέον, η αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας τόνισε την πολιτική βούληση της ΕΕ να προχωρήσει σε περαιτέρω ενίσχυση της Ένωσης για τη Μεσόγειο. Εκφράζουμε ικανοποίηση για την επιτυχία του δεύτερου Περιφερειακού Φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη τον Ιανουάριο, και διατηρούμε την υποστήριξή μας για την Ένωση για τη Μεσόγειο και για το Γενικό Γραμματέα.
10. Παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς και επαναλαμβάνουμε τη στήριξή μας στη διαδικασία επανένωσης της Κύπρου χωρίς εγγυήσεις, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και του κεκτημένου της ΕΕ. Υπενθυμίζουμε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι και θα παραμείνει μέλος της Ένωσής μας, μετά τη διευθέτηση, και ότι η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ είναι η καλύτερη διασφάλιση για μια επανενωμένη Κύπρο.
11. Οι χώρες του Νότου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταδικάζουν απερίφραστα τις αεροπορικές επιθέσεις με χημικά όπλα στις 4 Απριλίου το Ιντλίμπ (Συρία). Η επανειλημμένη χρήση χημικών όπλων στη Συρία, τόσο από το καθεστώς Άσαντ από το 2013, όσο και από το Daesh συνιστούν εγκλήματα πολέμου. Όλοι οι δράστες πρέπει να λογοδοτήσουν για αυτή την παραβίαση του διεθνούς δικαίου και θα πρέπει να τους επιβληθούν κυρώσεις στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Η επίθεση που πραγματοποιήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη στρατιωτική αεροπορική βάση Ας Σαϊράτ στη Συρία είχε την κατανοητή πρόθεση να προλάβει και να αποτρέψει την εξάπλωση και χρήση χημικών όπλων και ήταν περιορισμένη και επικεντρωμένη σε αυτόν τον στόχο. Θα εξακολουθήσουμε να στηρίζουμε τις προσπάθειες και το έργο του ΟΑΧΟ (Οργανισμού για την απαγόρευση των χημικών όπλων) και του ΟΗΕ όσον αφορά τη διερεύνηση της χρήσης χημικών όπλων. Οι χώρες του Νότου της Ευρωπαϊκής Ένωσης επαναλαμβάνουν ότι δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική λύση στη σύγκρουση στη Συρία. Μόνο μια αξιόπιστη πολιτική λύση, όπως ορίζεται στη ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 2254 και του ανακοινωθέντος της Γενεύης του 2012, θα διασφαλίσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Συρία και θα επιτρέψει μια αποφασιστική καταπολέμηση του Daesh και άλλων οριζόμενων από των ΟΗΕ ως τρομοκρατικών ομάδων στη Συρία. Επαναλαμβάνουμε τη στήριξή μας προς τις ενδοσυριακές συνομιλίες των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στη Συρία».