Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ των Data Journalists για την εταιρία που ξεπέταξε το Master Plan για τη διαχείριση των υδάτων με τις πλάτες του Μητσοτάκη
Μέσα από κάθε καταστροφή ο Μητσοτάκης βλέπει «ευκαιρίες». Ετσι, αμέσως μετά τον «Daniel» πέρυσι, παρουσίασε μια ξένη εταιρία, στην οποία ανατέθηκε να ερευνήσει «τις υποκειμενικές αιτίες και τον αντίκτυπο των πλημμυρών» στη Θεσσαλία. Τους ζητήθηκε, κατά τα ανακοινωθέντα, να δώσουν έμφαση στην αποκατάσταση μετά τις καταστροφικές πλημμύρες.
Ήταν η εποχή που για πρώτη φορά, στα μέσα Σεπτεμβρίου 2023, ακούστηκε ότι θα αναλάβουν να σώσουν την Θεσσαλία «Ολλανδοί ειδικοί». Οι πιο καχύποπτοι άρχισαν να αναζητούν πού κρύβεται η παγίδα. Ειδικά όταν ο Αγοραστός ήταν αυτός που ανέλαβε, περιφερειάρχης ακόμη τότε, να αρχίσει την καμπάνια υπέρ των… Ολλανδών, που ασφαλώς και δεν είναι Ολλανδοί, αλλά στελέχη της Ν.Δ. Θυμίζοντας κάτι από τις θρυλικές μεταγραφές ομάδων παλαιότερα, που διαφήμιζαν ότι έφερναν παίκτες δήθεν από τη Βραζιλία αλλά ήταν από το Μενίδι.
«Ενημέρωσα τους Ολλανδούς επιστήμονες για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή μετά το πρωτοφανές καιρικό φαινόμενο» έλεγε, τότε, ο πάντα έγκυρος Αγοραστός, λίγο αφότου οι «ειδικοί» πετούσαν με Σινούκ πίσω από τη διαλυμένη περιοχή.
Το αφήγημα
Τότε ρίχτηκε στην κοινή γνώμη το αφήγημα για το περιβόητο Master Plan, που πρακτικά σημαίνει έργα 4,5 δισ. ευρώ από τις τσέπες των φορολογουμένων. Θυμίζουμε ότι για τη θωράκιση της Θεσσαλίας από τον «Ιανό» είχαν ανακοινωθεί έργα άνω των 600 εκατ. ευρώ, που τα πήρε εύκολα το τσουνάμι του «Daniel», δίχως κανείς μέχρι σήμερα να ασχολείται τι κατασκευές ήταν αυτές και κυρίως αν και πώς έγιναν.
Η ολλανδική εταιρία είναι η HVA International, που έγινε μεγάλη και τρανή επί αποικιοκρατίας στην Αφρική! Ιδρύθηκε το 1879 και θεωρείται γεωργική εταιρία και διαχειρίστρια περιουσιακών στοιχείων, με ειδίκευση στην ανάπτυξη μεγάλων (υπο)τροπικών γεωργικών έργων.
Τον Μάρτιο 2024 ο Κυριάκος Μητσοτάκης ενημέρωσε ότι παρέλαβε το σχέδιο της HVA για «το σχέδιο ανάταξης της Θεσσαλίας, αλλά και θωράκισης από άλλες φυσικές καταστροφές». Η διαφήμιση στους «Ολλανδούς» δεν σταμάτησε ούτε στη συνέχεια: «Στον ενάμιση αιώνα ζωής της έχει αναλάβει χιλιάδες έργα σε όλο τον κόσμο, ενώ μεγάλο πεδίο δραστηριότητάς της είναι οι περιοχές της Αφρικής και της Ασίας». Μάλιστα, όπως αναφερόταν, για να βγάλει από πάνω της την όποια ευθύνη, φόρτωνε την πρόταση για τη HVA στην ολλανδική κυβέρνηση.
Οποιος μπαίνει στο επίσημο site της HVA βλέπει κάτι παράξενο. Οτι στην πρώτη της σελίδα η εταιρία προσπαθεί να πείσει ότι δεν υπήρξε δουλεμπορική. Επιχειρεί να κάνει κάτι σαν υπεύθυνη δήλωση, αναφέροντας: «Δήλωση για το ιστορικό της HVA: Η ολλανδική κυβέρνηση κατάργησε τη δουλεία στα πρώην εδάφη της, συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας, το 1860. Υπήρξε τότε μια μεταβατική περίοδος 10 ετών κατά τη διάρκεια της οποίας η πρακτική εξαλείφθηκε εντελώς. Η HVA ιδρύθηκε το 1879 και κατά τα πρώτα της χρόνια λειτουργούσε αποκλειστικά ως εμπορική εταιρεία.
Ως εκ τούτου, η HVA δεν έχει εμπλακεί ποτέ με οποιοδήποτε τρόπο, σχήμα ή μορφή στην αποικιακή πρακτική της δουλείας. Η HVA διαθέτει ένα μοναδικό και εκτενές αρχείο που τεκμηριώνει σχολαστικά την ιστορία της και μέσω αυτού του αρχείου HVA δεν βρήκαμε κανένα στοιχείο για οποιαδήποτε χρήση σκλαβιάς, παιδικής εργασίας ή άλλων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Η HVA πρέπει να είναι η μοναδική, εκείνες τις δεκαετίες της ολλανδικής αποικιοκρατίας, που εφάρμοζε συλλογικές συμβάσεις στους σκλαβωμένους Αφρικανούς και Ινδονήσιους. Προφανώς για να έχει τέτοια αγωνία μέχρι το 2024 η HVA για να αποκηρύσσει μέχρι σήμερα τη σκλαβιά του 19ου αιώνα θα έχει τους λόγους της. Ειδικά όταν αυτή η δήλωση υπάρχει με το που επισκέπτεται κάποιος την ιστοσελίδα της.
Ανεξάρτητα από τις δουλειές που παίρνει αυτή η εταιρία, το site της παραπέμπει σε ερασιτεχνικό blog φτιαγμένο στο πόδι, αφού έχει μόνο μια σελίδα για να δει κανείς. Πίσω από την κεντρική της εικόνα δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Ούτε για τα έργα που έχει αναλάβει ούτε για την εξειδίκευσή της. Αν η ολλανδική κυβέρνηση βρήκε την HVA ως ό,τι καλύτερο υπάρχει στη χώρα της τουλίπας για να προτείνει στο Μαξίμου για την κατεστραμμένη Θεσσαλία, τότε η επίσκεψη στο site της δεν δικαιώνει τις προσδοκίες.
«Ακτινογραφία»
Πόσο Ολλανδοί, όμως, είναι οι Ολλανδοί; Στο ερώτημα αυτό βρήκε απαντήσεις η ερευνητική ομάδα των Data Journalists. Ο διευθύνων σύμβουλος της HVA είναι ο Μίλτος Γκουζούρης. Αλλη αναφορά στους μετόχους της εταιρίας δεν υπάρχει. Ο Μ. Γκουζούρης εμφανίζεται ως γεννημένος στην Ολλανδία. Σε άλλα βιογραφικά αναφέρεται ως πρώην πρόεδρος των Ελλήνων Φοιτητών Γενεύης, ενώ σε άλλα ως κάτοχος ΜΒΑ από το Nottingham Trent University και πτυχίου Bachelor of Science Επικοινωνίας – Δημοσιογραφίας από το HU University of Applied Sciences, της Ουτρέχτης στην Ολλανδία.
Η HVA εξελίχθηκε τον περασμένο χειμώνα σε success story για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, οπότε χρειάστηκε να πυκνώσει τις εμφανίσεις του ο διευθύνων σύμβουλος Μιλτιάδης Γκουζούρης. Οτι μια τόσο εξειδικευμένη εταιρία είχε Ελληνα επικεφαλής όχι μόνο δεν προξένησε ερωτήματα, αλλά πριν από λίγες εβδομάδες προβλήθηκε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από τον πρωθυπουργό.
Ο Κυρ. Μητσοτάκης βρέθηκε στο Κιλελέρ τον Σεπτέμβριο του 2024, στον ένα νχρόνο από το χτύπημα της κακοκαιρίας «Daniel», σε μια φάση που οι προτάσεις της HVA είχαν ήδη προκαλέσει αντιδράσεις στον αγροτικό κόσμο και ενώ τα μεγάλα έργα αποκατάστασης των ζημιών δεν έχουν ακόμη αρχίσει.
Ελλείψει μεγάλων έργων, ο πρωθυπουργός μίλησε για εκείνα που διεξάγει η Περιφέρεια, «προσωρινές και γρήγορες αλλά σημαντικότατες παρεμβάσεις, που αφορούν χειμάρρους, ρέματα, αναχώματα, έργα τα οποία έχουν ήδη δρομολογηθεί και τα οποία δρομολογούνται με μια γενναία χρηματοδότηση από το κράτος προς την Περιφέρεια», όπως είπε, «πάντα καθ’ υπόδειξη, ανοίγω μια παρένθεση, των ειδικών και της εταιρίας στην οποία προΐσταται ο Μίλτος Γκουζούρης, τον οποίο τον γνωρίζετε πια καλά. διότι έχει κάνει τη Θεσσαλία δεύτερο σπίτι του».
Και συνέχισε με νόημα ο πρωθυπουργός: «Γιατί κρίνω τόσο σημαντική αυτή την επιστημονική υποστήριξη; Γιατί έχω ακούσει και διάφορα κακοπροαίρετα σχόλια κριτικής για τους δήθεν Ολλανδούς οι οποίοι έρχονται “να μας υποδείξουν”. Βέβαια, ο Μίλτος μόνο Ολλανδός δεν είναι, όπως έχετε διαπιστώσει…».
Στο μεταξύ, ο κ. Γκουζούρης εμφανιζόταν στις τηλεοράσεις ως γκουρού επί των περιβαλλοντικών κρίσεων και της κλιματικής ανθεκτικότητας, μέχρι και στο πλάι του μετέπειτα αποπεμφθέντος Λευτέρη Αυγενάκη, καθώς η HVA ετοιμαζόταν να αναλάβει και τη διαχείριση των υδάτων στην Κρήτη. Ετσι, ο Ολλανδός, που απεδείχθη Ελληνας, έφτασε και στην κορύφωση μιας πορείας που ξεκίνησε πριν από πολύ καιρό, πέρασε από πολλά κύματα και άρχισε να αποκρυσταλλώνεται στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης.
Η εταιρία παρέδωσε στην κυβέρνηση στις αρχές Μαρτίου ολιστικό σχέδιο θωράκισης της Θεσσαλίας, σύμφωνα με το οποίο ο απαιτούμενος προϋπολογισμός για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, συμπεριλαμβανομένου και του κόστους για την εκτροπή του Αχελώου, εκτιμάται γύρω στα 4,5 δισ. ευρώ!
Ο διευθύνων σύμβουλος της HVA Μίλτος Γκουζούρης
Μαζί στον ΟΑΣΑ οι «γαλάζιοι» Γκουζούρης και Δημητριάδης
Οι Data Journalists αποκαλύπτουν ότι η εμπορική εταιρία HVA αποδεικνύεται μια «Ολλανδέζα από τον Ταύρο». Ο σημερινός διευθύνων σύμβουλός της είναι ο Μιλτιάδης Γκουζούρης, πρόσωπο με ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις, που διαμορφώθηκαν στην εποχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης, όταν εκείνος πολιτεύτηκε στον χώρο του «ακραίου Κέντρου» μέχρι τελικά να καταλήξει στη Νέα Δημοκρατία. Με την ίδια εταιρία συνδέεται, όμως, και ένα άλλο πρόσωπο με ακόμα πιο ισχυρή παρουσία.
Πρόκειται για τον Γρηγόρη Δ. Δημητριάδη, που είναι σήμερα επικεφαλής του Υπερταμείου, του φορέα που υλοποιεί την αποχώρηση του δημόσιου τομέα υπέρ των ιδιωτών από κρίσιμους τομείς της εθνικής οικονομίας.
Ο επικεφαλής του Υπερταμείου Γρηγόρης ∆ημητριάδης
«Διαδρομή»
Ο Δημητριάδης διετέλεσε εκτελεστικός αντιπρόεδρος της HVA, υπό τον κ. Γκουζούρη, από το 2018 έως το 2019, που η Νέα Δημοκρατία κέρδισε τις εκλογές. Λίγα χρόνια νωρίτερα, πάντως, επί κυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου, οι ρόλοι ήταν αντίστροφοι, καθώς ο Μ. Γκουζούρης ήταν απλώς σύμβουλος υπό τον Γρ. Δημητριάδη, που είχε τοποθετηθεί επικεφαλής στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ). Πώς κατάφεραν, λοιπόν, δύο Ελληνες «γαλάζια» στελέχη να βρεθούν επικεφαλής μιας ολλανδικής εταιρίας που άρχισε το 1879 να εμπορεύεται προϊόντα από τις αποικίες σε Ασία και Αφρική;
Και, επίσης, πώς βρέθηκε μια εταιρία που ασχολείται με την παραγωγή και το εμπόριο προϊόντων στις πρώην αποικίες, κουβαλώντας και κάποιες ενοχές για τις εποχές εκείνες, να εμφανιστεί για πρώτη φορά εντός ευρωπαϊκής χώρας ως ειδική στη «διαχείριση περιβαλλοντικών κρίσεων» και να αναλάβει τις τύχες Θεσσαλίας και Κρήτης;
Ο Γκουζούρης γράφει στο βιογραφικό του ότι άρχισε την εμπλοκή με το Δημόσιο ως ειδικός σύμβουλος του Στέλιου Παπαθεμελή ως υπουργού Δημόσιας Τάξης το 1993. Επειτα από ένα πέρασμα από το κόμμα του Στ. Παπαθεμελή (Δημοκρατική Αναγέννηση) το 2007, δοκιμάζει την τύχη του το 2009 και με το βραχύβιο κόμμα των Δημοκρατικών, που διαφημίστηκε ως «το πρώτο κόμμα με ΑΦΜ», που απέκλειε όσους είχαν διατελέσει υπουργοί και βουλευτές. Οι Δημοκρατικοί έλαβαν μόλις το 0,11% στις εκλογές του 2009.
Σε θέσεις-κλειδιά
Επί κυβέρνησης Αντώνη Σαμαρά ο Μ. Γκουζούρης αναλαμβάνει σύμβουλος στο υπουργείο Γεωργίας, υπό τον Αθανάσιο Τσαυτάρη, ενώ στο διάστημα 2013-2015 θα είναι σύμβουλος, υπό τον Γρηγόρη Δ. Δημητριάδη, στον ΟΑΣΑ, όπως προαναφέραμε.
Ως γεννημένος στην Ολλανδία, συμμετέχει, επίσης, στην πρωτοβουλία Orange Grove της ολλανδικής πρεσβείας στην Αθήνα, η οποία στα χρόνια της κρίσης παραχωρούσε χώρους για να γίνονται εκδηλώσεις υπέρ της καινοτομίας και των startups. Μετά το 2015 αρχίζει να αρθρογραφεί ως ειδικός σε θέματα διοίκησης αλλά και ως «κοστολόγος». Το 2018 αναλαμβάνει CEO στη HVA και από εκεί φαίνεται πως απογειώνεται η καριέρα του, ειδικά μετά το 2019, που αναλαμβάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Στις σελίδες επαγγελματικής δικτύωσης (Linkedin) εμφανίζεται σε αεροπλάνα και σαλόνια στη Μοζαμβίκη και τη Νιγηρία, αλλά και σε πλήθος φωτογραφιών με τον Αντώνη Σαμαρά, τον Θ. Σκυλακάκη, τον πρέσβη των ΗΠΑ Τζ. Τσούνη κ.ά. Τον Ιούνιο του 2020, εν μέσω πανδημίας Covid, ο κ. Γκουζούρης εμφανίζεται σε διαδικτυακή ημερίδα του Ναυτικού Ομίλου Ελλάδας και μιλά για τη HVA, τονίζοντας ότι βασικός πυλώνας της εταιρίας είναι η γεωργία. Σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα, η HVA έχει χαρτοφυλάκιο που φτάνει τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ομως πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Ελληνας CEO θα αφήσει τη HVA, για να αναλάβει τον υπό σύσταση Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ). Και ποιος καλύτερος να αναλάβει τον ΟΔΥΘ από εκείνον που πρότεινε τη δημιουργία του; Στο Master Plan, που παρέδωσε αρχικά μόνον στα αγγλικά, η HVA προτείνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία του ΟΔΥΘ, για τη λειτουργία του οποίου, μάλιστα, προδιαγράφεται κόστος άνω των 6 εκατομμυρίων ευρώ για λογισμικό, άλλα υλικά και αμοιβές προσωπικού.
Πρόχειρη μετάφραση
Το σχέδιο που μεταφράστηκε προχείρως στα ελληνικά (κυρίαρχο κείμενο είναι εκείνο στα αγγλικά) αναφέρει όμως και πλούσιες αμοιβές, συνολικού ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ, για τη διοίκηση του ΟΔΥΘ: «Για να εξασφαλιστεί ισχυρή ηγεσία εντός του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων προτείνεται η συγκρότηση μιας ομάδας ανώτατης διοίκησης, που θα αποτελείται από 10 διευθυντές και έναν δικηγόρο, με σχετικό ετήσιο προϋπολογισμό λίγο κάτω από 1 εκατ. ευρώ. Οι ετήσιες μισθολογικές αποδοχές των βασικών θέσεων εργασίας, περιλαμβανομένων και 20 υπαλλήλων υφιστάμενων φορέων διαχείρισης υδάτων, που πρόκειται να μετακινηθούν στον Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων, εκτιμώνται σε περίπου 3 εκατ. ευρώ κατά την πλήρη λειτουργία όλων των τμημάτων του οργανισμού».
Εκθεση «καταπέλτης» για τη HVA
Σχετικά με τα περί δουλοπαροικίας, οι Data Journalists δίνουν μια ενδιαφέρουσα διάσταση. Στο Wonji, η HVA είχε δημιουργήσει στη δεκαετία του ’50 ένα από τα πρώτα εργοστάσια παραγωγής ζάχαρης στην Αιθιοπία. Οπως διαβάζουμε στον ιστότοπο (https://fluoridealert.org/) του Δικτύου Fluoride Action Network (FAN), που δημιουργήθηκε το 2000 για να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη σχετικά με τον κίνδυνο τοξικότητας από τη φθορίωση του νερού: «Εκτός από τη διοίκηση της HVA International και τους Ολλανδούς υπαλλήλους της, οι υπόλοιποι (Αιθίοπες) υπάλληλοι των τριών εργοστασίων ζάχαρης και οι οικογένειές τους δεν γνώριζαν την ύπαρξη περίσσειας φθορίου στο πόσιμο νερό τους. Η HVA International παραβίασε την εμπιστοσύνη των εργαζομένων της και των οικογενειών τους, αποκρύπτοντας πληροφορίες περί περίσσειας φθορίου στο πόσιμο νερό για 17 χρόνια». Οι τρεις κοινότητες εκτέθηκαν σε τοξίνες που εκπέμπονταν από το εργοστάσιο, η σκόνη, τα αέρια και ο καπνός επηρέασαν τους πνεύμονες και το αίμα, ενώ και οι στέγες των σπιτιών ήταν κατασκευασμένες από αμίαντο.
Οπως αναφέρεται, «η HVA International (σ.σ.: των σωτήρων της Θεσσαλίας κατά τον Μητσοτάκη) συνεχίζει να είναι απρόθυμη να παραδέχεται ότι παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα αυτών των φτωχών και χωρίς φωνή κατοίκων στις περιοχές Wonji, Shoa και Metehara». Ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν «μια επώδυνη και ανάπηρη ζωή» από φθορίωση έχει αυξηθεί. Το άρθρο μιλά για ανθρώπους παραμορφωμένους και αναπήρους.