Την αίτηση 316 πολιτών για πραγματοποίηση ανεξάρτητης πραγματογνωμοσύνης σχετικά με την δυνατότητα διατήρησης των αρχαίων ευρημάτων στον Σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης έκανε δεκτή το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης.
Ειδικότερα, το δικαστήριο δέχτηκε την αίτηση συντηρητικής αποδείξεως που είχαν ασκήσει οι πολίτες κατά της «Αττικό Μετρό Α.Ε.», της «ΑΚΤΩΡ ΑΤΕ» και του «Δημ. Κορρέ» και είχε εκδικαστεί στις 25 Οκτωβρίου.
Πρόκειται για την πρώτη δικαστική νίκη πολιτών που τάσσονται κατά της απόσπασης των αρχαιοτήτων από τον σταθμό, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει. Όπως αναφέρει η «Εφημερίδα των Συντακτών», η απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, που δημοσιεύτηκε την Δευτέρα, είναι κρίσιμη διότι το δικαστήριο δέχτηκε μεν εν μέρει την αίτηση, αλλά απέρριψε τις πρόσθετες παρεμβάσεις που είχαν ασκήσει κατά των αιτούντων το Ελληνικό Δημόσιο, ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και άλλοι φορείς και επιτρέπει τη συντηρητική απόδειξη με ειδικούς της επιλογής των αιτούντων (των κλάδων της αρχαιολογίας και των κατασκευών) για το αν συντελείται καταστροφή ή όχι των αρχαιοτήτων στη Βενιζέλου.
‘Οπως δηλώνει στην εφημερίδα ο Απόστολος Σοφιαλίδης, αφυπηρετήσας καθηγητής Νομικής του ΑΠΘ και ένας εκ των δικηγόρων των 316 πολιτών, «είμαστε ικανοποιημένοι που το δικαστήριο υποχρέωσε τους καθ’ ων η αίτηση να την ανεχθούν και να μην την εμποδίσουν. Διέταξε δε να διεξαχθεί αυτή μέχρι την 8 Δεκεμβρίου 2021, αφού στις 9 Δεκεμβρίου πρέπει να κατατεθούν οι προτάσεις και τα αποδεικτικά μέσα στο Δικαστήριο (Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης) που θα δικάσει την κύρια αγωγή των 316. Το θέμα της αποδείξεως είναι να εκτιμηθεί αν οι επίδικες εργασίες απόσπασης επιτρέπουν πράγματι την επαναφορά του Μνημείου σε ποσοστό 92% στη θέση του. Αύριο [σ.σ. σήμερα] θα γνωρίζουμε το πλήρες κείμενο της αποφάσεως και θα μπορούμε να πούμε περισσότερα».
Επιπλέον, η απόφαση αυτή λήφθηκε στο φόντο έμμεσων απειλών, εκ μέρους της κυβέρνησης, προς φορείς και πολίτες που αντιδρούν στην απόσποαση των αρχαιοτήτων, όπως κατήγγειλε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του στην Δευτέρα, «μια πρωτοφανής και επικίνδυνη προσπάθεια διαστρέβλωσης της πραγματικότητας είναι σε εξέλιξη τις τελευταίες μέρες γύρω από το έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης». «Κυβερνητικές διαρροές που δημοσιεύτηκαν στον τύπο, αλλά και οι τοποθετήσεις βουλευτών της ΝΔ στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής (κατά την ενημέρωση της Επιτροπής για την «Υπογραφή της 4ης Συμπληρωματικής Σύμβασης-Εκτέλεσης Συμπληρωματικών Εργασιών για τη Σύμβαση CON-06/004 – “Μελέτη, Κατασκευή και Θέση σε Λειτουργία του Μετρό Θεσσαλονίκης”» με αναθέτουσα Αρχή την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.» από τον Υπουργό Υποδομών Κ. Καραμανλή στις 25/11/2021), βάζουν στο στόχαστρο τους φορείς και τους πολίτες που αγωνίζονται για τη διάσωση των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου ως υπαίτιους για τις καθυστερήσεις του έργου, ενώ αναγγέλλονται αγωγές προς πολίτες με την απαίτηση αποζημιώσεων!».
Οι αρχαιολόγοι σημειώνουν, μεταξύ άλλων, ότι «είναι άκρως ανησυχητικό εκπρόσωποι των δύο εξουσιών (εκτελεστικής και νομοθετικής) να εμπλέκονται σε δικαστικούς αγώνες, εκτοξεύοντας ευθείες απειλές, καθώς μέσω αυτών επιχειρούν να εγκαταστήσουν στο κοινωνικό σώμα ένα αίσθημα φόβου» και τονίζουν ότι «η κυβέρνηση είναι η μόνη υπεύθυνη για τον εκτροχιασμό του κόστους και του χρονοδιαγράμματος στο Μετρό Θεσσαλονίκης».
Ειδικότερα θυμίζουν, ότι «ο σχεδιασμός του έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης άλλαξε τον Σεπτέμβριο 2019, με την ομιλία του Πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη από το βήμα της ΔΕΘ». «Όπως έχουμε εξαρχής επισημάνει, η αλλαγή αυτή δεν αφορούσε τον Σταθμό Βενιζέλου, αλλά όλη τη βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης (13 σταθμούς). Με πρωτοβουλία και προσωπική παρέμβαση του ίδιου του Πρωθυπουργού και χωρίς να έχει προηγηθεί καμία εισήγηση ή πράξη από τις αρμόδιες υπηρεσίες (ΥΠΠΟΑ ή Αττικό Μετρό), ανατράπηκε το δρομολογημένο έργο στο Σταθμό Βενιζέλου και σταμάτησε κάθε εργασία στους υπόλοιπους 12 σταθμούς. Η πρώτη διοικητική πράξη εκδόθηκε 6 μήνες αργότερα (Μάρτιος 2020). Από το Σεπτέμβριο 2019 μέχρι και σήμερα ο ανάδοχος του έργου αξιώνει αποζημιώσεις για τις καθυστερήσεις στους 12 σταθμούς, που θα μπορούσαν να είχαν ήδη παραδοθεί στο επιβατικό κοινό της Θεσσαλονίκης, με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης και της Διοίκησης της Αττικό Μετρό!».
Εκτιμούν, ότι «η παράδοση του έργου της βασικής γραμμής στο τέλος του 2023, όπως έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση και η Αττικό Μετρό, είναι απίθανη».
«Όπως έχουμε αποδείξει με ανθρωπομήνες εργασιών, λόγω της λύσης που επελέγη, η βασική γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης δεν μπορεί να είναι έτοιμη πριν από την άνοιξη του 2025. Ήδη, μάλιστα, υπογράφηκε η 4η συμπληρωματική σύμβαση ύψους 45 εκ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ενώ θα χρειαστεί και 5η συμπληρωματική σύμβαση για την ολοκλήρωση του έργου με εθνικούς πόρους μετά την 31.12.2023. Όλα τα παραπάνω τα έχουμε επισημάνει με συνεχείς ανακοινώσεις και αναλυτικά Υπομνήματα (βλ. Υπόμνημα προς τον Πρωθυπουργό και τα κόμματα της Βουλής 21.7.2021.
»Ο Πρωθυπουργός, η Υπουργός Πολιτισμού, ο Υπουργός Μεταφορών, η Διοίκηση της Αττικό Μετρό και όλοι όσοι συνέβαλλαν σε αυτό το έγκλημα δεν είναι απλά υπόλογοι στους πολίτες της Θεσσαλονίκης, αλλά στους πολίτες όλης της χώρας και στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, γιατί επιδίωξαν και επέβαλαν με θεσμικά τερτίπια μια λύση που καταστρέφει τις αρχαιότητες, εκθέτει τη χώρα διεθνώς, καθυστερεί κατά 3 χρόνια το σύνολο του έργου του Μετρό και αυξάνει το κόστος του, με θύματα τους πολίτες, τους επαγγελματίες της Θεσσαλονίκης και το δημόσιο χρήμα. Δεν σεβάστηκαν την πλειονότητα των πολιτών της Θεσσαλονίκης, το δικαίωμά τους στο πολιτιστικό περιβάλλον και σε ένα σύγχρονο έργο μεταφοράς. Δεν σεβάστηκαν την εγχώρια και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα που έχει ταχθεί σχεδόν ομόφωνα κατά του τεμαχισμού των αρχαιοτήτων και τους επιφανείς τεχνικούς που απέδειξαν ότι η Τεχνική Μελέτη που εφαρμοζόταν για την κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων ήταν τεχνικά εφικτή και αναγκαία. Δεν σεβάστηκαν την πρόοδο του τεχνικού έργου, καταστρέφοντας έργα 5 εκ. ευρώ που ήδη είχαν γίνει στο Σταθμό Βενιζέλου.
»Η τωρινή προσπάθεια των διοικούντων να μεταφέρουν την πολιτική ευθύνη στους φορείς, στους επιστήμονες και τους πολίτες που προσπαθούν να προστατεύσουν τις αρχαιότητες και το έργο του Μετρό, είναι απαράδεκτη και περιγράφει το αδιέξοδο, στο οποίο οδηγούν μία πόλη με αποφάσεις που δείχνουν άγνοια της τεχνικής προόδου, απαξίωση του πολιτισμού και αντιμετώπιση της Θεσσαλονίκης ως μίας επαρχιακής πόλης-πεδίο άσκησης πολιτικής χωρίς όραμα.».
Ο Σύλλογος προσθέτει ότι στις 23 Νοεμβρίου συζητήθηκε ενώπιον της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ η αίτηση του ίδιου του ΣΕΑ και άλλων σωματείων και φυσικών προσώπων για την αναστολή των εργασιών απόσπασης των αρχαιοτήτων στο Σταθμό Βενιζέλου και αναμένεται η έκδοση απόφασης, ενώ η αίτηση ακύρωσης συζητείται στις 10/12/2021.
«Οι φωτογραφίες και τα βίντεο που έχουν ήδη δει το φως της δημοσιότητας, άλλωστε, αποδεικνύουν ότι ο τρόπος του τεμαχισμού και της απόσπασης του αρχαιολογικού χώρου του Σταθμού Βενιζέλου καταστρέφει την αυθεντικότητα και δεν εγγυάται την επανατοποθέτησή του.».