Την ίδια στιγμή που ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ευρισκόμενος χτες στην Ιταλία, έσπευδε να διαφημίσει τη «συμμαχία» Ελλάδας – Ιταλίας στη Μεσόγειο, ο Ιταλός πρέσβης στην Άγκυρα φαίνεται πως έχει διαφορετική … άποψη για τις ελληνο-τουρκικές και τις ιταλο-τουρκικές σχέσεις.
Ειδικότερα, σε συνέντευξή του στην τουρκική εφημερίδα, Daily Sabah, ερωτηθείς για την συμφωνία της -δήθεν- οριοθέτησης της ΑΟΖ Τουρκίας – Λιβύης, ο Massimo Gaiani απάντησε ότι η Ιταλία δεν επηρεάστηκε άμεσα. Πάλι καλά, πάντως, που έσπευσε να ασκήσει και μια μικρή κριτική στο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, έστω όσο πατάει η γάτα. «Δεν πιστεύαμε, όμως, ότι ήταν η σωστή κίνηση εκείνη τη στιγμή», παρατήρησε.
Άραγε, η άποψη του Ιταλού πρέσβη ότι, εφόσον δεν εθίγησαν τα συμφέροντα της Ιταλίας από το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, όλα είναι ωραία και καλά, καθώς και ότι η μόνη… ένστασή του ήταν ότι η συμφωνία δεν έγινε στο σωστό timing, αποτελεί και θέση της Ρώμης;
Διότι, εάν είναι έτσι τα πράγματα, τότε μάλλον ηχούν υποκριτικά τα περί ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς την Ελλάδα, και πολύ περισσότερο ότι η Αθήνα και η Ρώμη συμπορεύονται στο Λιβυκό ζήτημα, ειδικά ενόψει της Διάσκεψης των Παρισίων για το Λιβυκό, τις επόμενες ημέρες.
Συνεργασία Ιταλίας – Τουρκίας
«Συζητήσαμε -δήλωσε ο Ν.Δένδιας, αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών, Λουΐτζι Ντι Μάιο- αναλυτικά για τις εξελίξεις στη Λιβύη και τα τελευταία ανησυχητικά νέα που είχαμε σχετικά με την υπουργό Εξωτερικών, την Najla Al Mangoush (σ.σ. τελεί υπό αμφισβήτηση ως υπουργός)». Και πρόσθεσε: «Τόνισα την ανάγκη όπως η Σύνοδος που θα διεξαχθεί στο Παρίσι, στο οποίο η Ιταλία συμπροεδρεύει, να δώσει ένα σαφές μήνυμα, τόσο για την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων και των μισθοφόρων, όσο και για την διεξαγωγή των εκλογών».
Ενδιαφέροντα τα όσα δήλωσε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών. Για να δούμε, όμως, τι λέει ο πρέσβης της Ιταλίας στην Άγκυρα, ο οποίος δηλώνει ότι ένας ακόμα τομέας κοινού ενδιαφέροντος και συνεργασίας μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας είναι η κρίση στη Λιβύη.
«Έχουμε συνεργαστεί -είπε- και οι δύο στη διαδικασία σταθεροποίησης της Λιβύης υπό την ηγεσία του ΟΗΕ. Αυτή τη στιγμή δεσμευόμαστε πλήρως να στηρίξουμε τους Λίβυους να πάνε σε εκλογές εντός του προγραμματισμένου χρονοδιαγράμματος (σ.σ. οι εκλογές είναι προγραμματισμένες για τον Δεκέμβριο)».
Και πρόσθεσε: «Τόσο η Τουρκία όσο και η Ιταλία έχουν πολλά να κερδίσουν από τη σταθεροποίηση της Λιβύης, την επανεκκίνηση της οικονομίας της και την επίλυση της κοινωνικής κρίσης που προέκυψε από τον πόλεμο. Πρέπει να κάνουμε τα μέγιστα», υπογράμμισε, σημειώνοντας ότι η αποχώρηση των μισθοφόρων από τη χώρα συνιστά επιτακτική ανάγκη.
«Αυτή -συνέχισε- είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Σύντομα θα γίνει η Διάσκεψη του Παρισιού. Αυτό θα είναι ένα περαιτέρω βήμα». Ο Ιταλός πρέσβης, ακόμα, εξέφρασε την ελπίδα για ευρεία συμμετοχή στη Διάσκεψη, προσθέτοντας ότι «η Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία αυτού του περαιτέρω βήματος αυτής της πολύτιμης διαδικασίας».
Ανταγωνισμοί
Να σημειωθεί πως η Τουρκία, έως τώρα αρνείται τη συμμετοχή στη Διάσκεψη, με πρόσχημα την πρόσκληση που απηύθυνε η Γαλλία προς την Ελλάδα και την Κύπρο.
Επίσης, η Άγκυρα εμφανίστηκε αντίθετη στη συμμετοχή του Ισραήλ, το οποίο εφέρετο κατά πληροφορίες να έχει προσκαλέσει η Γαλλία. Ενδιαφέρον είναι ότι, σύμφωνα με τον ισραηλινό Τύπο, χτες ο γιος του «στρατάρχη» Χάφταρ βρέθηκε στο Τελ Αβίβ (!).
Επιπλέον, η Τουρκία ναι μεν θεωρητικά είναι υπέρ της αποχώρησης όλων των μισθοφόρων, αλλά ταυτόχρονα διαφωνεί με την αποχώρηση των Τούρκων στρατιωτικών, οι οποίοι, υποτίθεται, βρίσκονται εκεί προκειμένου να εκπαιδεύσουν τις -ανύπαρκτες- Ένοπλες Δυνάμεις της Λιβύης. Κάτι που γίνεται βάσει της συμφωνίας «αμυντικής συνεργασίας» Τουρκίας – Λιβύης.
Άραγε, η Ρώμη, εκτός από την αποχώρηση των ξένων μισθοφόρων, θα ζητήσει και την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από τη Λιβύη;
Ως γνωστόν, ένας από τους βασικούς στόχους της μεταβατικής περιόδου ειρήνευσης στη Λιβύη, και της νέας κυβέρνησης που θα προκύψει από τις εκλογές (εφόσον γίνουν, και εάν γίνουν αποδεκτά τα αποτελέσματα), είναι η δημιουργία ενιαίων Ενόπλων Δυνάμεων.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι η Άγκυρα κρύβεται πίσω από την παρουσία και άλλων ξένων μισθοφόρων που υπάρχουν στη Λιβύη. Ειδικότερα, εκτός από τους Σύρους που στέλνει η ίδια, όπως και Τούρκους μισθοφόρους, υπάρχουν Σύροι που βρίσκονται στο πλευρό του Χάφταρ. Αυτοί φέρονται να εστάλησαν από τη Ρωσία, μαζί με Ρώσους μισθοφόρους. Επίσης, με την πλευρά Χάφταρ βρίσκονται και μισθοφόροι από την υποσαχάριο Αφρική.
Αν κρίνει κανείς, πάντως, από τους έντονους ανταγωνισμούς που αναπτύσσουν δυνάμεις, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Τουρκία, για τη Λιβύη, τα ενεργειακά κοιτάσματά της και την γεωπολιτική θέση, ο ρόλος της Ελλάδας μάλλον περιθωριακός δείχνει, ενώ η χώρα δίνει την εικόνα του πτωχού συγγενούς.
Ως γνωστόν, η Γερμανία είχε αποκλείσει δύο φορές την Ελλάδα από τη «Διαδικασία του Βερολίνου» για το Λιβυκό. Να σημειωθεί ότι η Διάσκεψη των Παρισίων θα πραγματοποιηθεί στις 12-11-2021 και θα συμπροεδρεύσουν η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και ο ΟΗΕ.
Α. Μεσόγειος: «Δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς λύση»
Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι η άποψη που εκφράζει ο Ιταλός πρέσβης στην Άγκυρα για το θέμα της Ανατολικής Μεσογείου. Και πάλι εμφανίζεται να κρατά ίσες αποστάσεις απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο από τη μια, και την Τουρκία από την άλλη. Κάτι που επίσης γεννά εύλογα ερωτηματικά.
Κατά τον Massimo Gaiani, λοιπόν, «η αντιπαράθεση (σ.σ. Ελλάδας, Τουρκίας) συνεχίζεται εδώ και πολύ καιρό. Ελπίζαμε ότι οι ενεργειακοί πόροι θα ήταν ένας παράγοντας διευκόλυνσης για την επίλυση αυτής της κρίσης. Πιστεύουμε ότι μια δίκαιη λύση και χωρίς αποκλεισμούς εντός των διεθνών κανόνων και κανονισμών αποτελεί τη μόνη προσέγγιση για την επίλυση του προβλήματος».
Ο ίδιος μάλιστα υπογράμμισε την ανάγκη για διάλογο επί αυτού του «πολύπλοκου θέματος», όπως το χαρακτήρισε, προσθέτοντας ότι η Ιταλία «υπερθεματίζει για τη μείωση των εντάσεων και ελπίζουμε ότι αυτή η θετική προσέγγιση και οι συνομιλίες θα συνεχιστούν. Από την πλευρά μας, θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε να διευκολύνουμε μια δίκαιη λύση, χωρίς αποκλεισμούς».
Ελληνο-ιταλική συμφωνία για την ΑΟΖ
Ενώ, λοιπόν, ο πρέσβης της Ρώμης στην Άγκυρα κάνει λόγο για «αντιπαράθεση», «πολύπλοκα ζητήματα», για λύση «χωρίς αποκλεισμούς» (ποιον εννοεί, άραγε, ότι δεν πρέπει να αποκλειστεί από την Α. Μεσόγειο;) και για «διάλογο που πρέπει να συνεχιστεί», ο Ν.Δένδιας επιχείρησε χτες να παρουσιάσει μια εξιδανικευμένη εικόνα από τη συνάντησή του με τον Ντι Μάιο.
Έτσι, με αφορμή την -περισσότερο για τις κάμερες- τυπική επικύρωση της συμφωνίας Ελλάδας – Ιταλίας για την ΑΟΖ, που εγκρίθηκε από την Ιταλία προ αρκετών μηνών, αν και με σημαντική καθυστέρηση, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είπε:
«Η ανταλλαγή των οργάνων επικύρωσης υποδηλώνει την προσήλωση και των δύο χωρών, της Ελλάδας και της Ιταλίας, στο σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και ειδικά του Δικαίου της Θάλασσας.
Η κοινή μας βούληση είναι όπως όλες οι χώρες της Μεσογείου ασπασθούν αυτές τις αξίες, την προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και την UNCLOS. Η Ελλάδα είναι πάντοτε ανοιχτή στην ενίσχυση μιας πολυμερούς συνεργασίας, σε αυτή όμως τη βάση. Δυστυχώς, είμαστε ακόμα μακριά από αυτή την πραγματοποίηση αυτής της προοπτικής».
Μπίζνες
Τελευταία, η Ιταλία φέρεται να ενδιαφέρεται για εξοπλιστικά προγράμματα του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και για ελληνικά Ναυπηγεία. Στην πραγματικότητα, βέβαια, πρόκειται για μια μεγάλη ιταλική εταιρεία, η οποία είναι στενός συνεργάτης αμερικανικών κολοσσών. Οι, δε, προσπάθειές της για την είσοδο στην Ελλάδα, ως όλα δείχνουν, μάλλον εντάσσονται στο πλαίσιο σχεδιασμών ορισμένων αμερικανικών κύκλων.
Πολύ σημαντικές μπίζνες, όμως, κάνει η Ιταλία με την Τουρκία. Και στον στρατιωτικό τομέα. «Νοιαζόμαστε πολύ για τις ανάγκες ασφάλειας της Τουρκίας, αποδίδουμε μεγάλος βάρος στο γεγονός ότι και οι δύο ανήκουμε στο ΝΑΤΟ, καθώς και τη συμβολή της Τουρκίας», ανέφερε ο Ιταλός πρέσβης, υπογραμμίζοντας ότι αυτό το στοιχείο «είναι απολύτως κρίσιμο για εμάς».
Και πρόσθεσε: «Σε αυτό το πνεύμα συνεχίσαμε να συνεισφέρουμε στην άμυνα της Τουρκίας αναπτύσσοντας στο Kahramanmaraş (σ.σ. πόλη στη νότια Τουρκία, κοντά στη Συρία) δύο συστοιχίες συστημάτων SAMP-T στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για τρία χρόνια. Στο ίδιο πνεύμα, οι ιταλικές αμυντικές βιομηχανίες συνεργάστηκαν με τους Τούρκους και Γάλλους ομολόγους τους για τη δημιουργία ενός νέου πυραυλικού συστήματος SAMP-T. Θα είναι σίγουρα ένα σημαντικό έργο που θα συνιστά θετικό βήμα στη συμμαχία του ΝΑΤΟ».
Ως γνωστόν, η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι θέλει να μετάσχει σε ένα τέτοιο πρόγραμμα και στη συνέχεια να αποκτήσει το συγκεκριμένο αντιαεροπορικό σύστημα.
Κοινή γεωγραφία
Μιλώντας για τις σχέσεις Ιταλίας – Τουρκίας, ο Ιταλός πρέσβης χαρακτήρισε τους διμερείς δεσμούς ως «εξαιρετικούς», ενώ ανέφερε ότι Ρώμη και Άγκυρα συνεργάζονται σε πολλούς τομείς, περιλαμβανομένης της πολιτικής, της οικονομίας και του πολιτισμού.
«Γνωριζόμαστε καλά, ανήκουμε στην ίδια περιοχή, έχουμε, πιστεύω, τα ίδια συμφέροντα και υφιστάμεθα τις ίδιες απειλές», είπε, υπογραμμίζοντας ότι η Ιταλία υποστηρίζει τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
Τουρκία = Ενεργειακή ασφάλεια
Ο Ιταλός πρέσβης, τέλος, εξήρε τον ρόλο της Τουρκίας ως ενεργειακό σταυροδρόμι και ως … εγγυητή της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
«Η Ιταλία και η Τουρκία είναι πολύ σημαντικοί εταίροι στον ενεργειακό τομέα», είπε. Και, αφού εξέφρασε την θέση ότι «η Τουρκία έχει έναν φυσικό ρόλο ως κόμβος φυσικού αερίου», παρατήρησε: «Είμαστε υπέρ του ρόλου της Τουρκίας γιατί σημαίνει ενεργειακή ασφάλεια για την Ευρώπη, σημαίνει την ροή του φυσικού αερίου στο νότιο τμήμα της Ευρώπης».
Όσον αφορά τις υπόλοιπες οικονομικές σχέσεις Ιταλίας – Τουρκίας, ο ίδιος είπε: «Από οικονομικής πλευράς, μετά την κρίση της πανδημίας, το εμπόριο μας ξεπέρασε τα δεδομένα του 2019. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική αύξηση. Σε αντίθεση με άλλες χώρες, το διμερές μας εμπόριο είναι πολύ ισορροπημένο και υψηλής ποιότητας με την έννοια ότι δεν εμπορευόμαστε πρώτες ύλες αλλά προϊόντα υψηλού επιπέδου.
Η Ιταλία έχει υπάρξει το Νο1 στις άμεσες ξένες επενδύσεις στην Τουρκία. Αυτό δείχνει την εμπιστοσύνη που έχει ο ιδιωτικός τομέας στην Τουρκία. Βλέπουμε επίσης και μια αυξανόμενη ροή επενδύσεων από την Τουρκία στην Ιταλία».