του Κώστα Τέο
Διπλωματικός «πυρετός» επικρατεί στο τρίγωνο Αθήνα-Άγκυρα-Τρίπολη με επίκεντρο το τουρκολιβυκό μνημόνιο με την ελληνική κυβέρνηση να είναι ξεκάθαρο ότι με την επίσκεψη τόσο του Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του Νίκου Δένδια να διεμβολίσει τη σχέση της Τουρκίας με τη Λιβύη. Και απ’ ό,τι φαίνεται κάτι πέτυχε, αν διαβάσει κανείς τα όσα δήλωσε τη Δευτέρα επί τουρκικού εδάφους ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Λιβύης, Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά που μετέβη χθες στην Άγκυρα μαζί με σχεδόν όλο το υπουργικό συμβούλιο.
Συγκεκριμένα, ο Ντμπεϊμπά έβαλε έναν αστερίσκο στα λεγόμενα του για το τουρκολιβυκό μνημόνιο που δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητος. Αρχικά ο Ερντογάν δήλωσε πως «το μνημόνιο καθορισμού περιοχών θαλάσσιας ευθύνης, το οποίο υπογράψαμε με τη Λιβύη που είναι γείτονας μας στη Μεσόγειο, έχει εξασφαλίσει το εθνικό συμφέρον, αλλά και το μέλλον των δύο χωρών. Ο αξιότιμος αδελφός μου, Ντιμπεϊμπά έχει επαναλάβει πολλές φορές πως το μνημόνιο αυτό, είναι σύμφωνο με τα συμφέροντα της Λιβύης. Τα υπόλοιπα λόγια, για εμάς είναι περιττά. Σήμερα επιβεβαιώσαμε την αποφασιστικότητα μας στο θέμα αυτό» με τον πρωθυπουργό της Λιβύης, όμως, να βάζει το «αλλά». Και είναι σημαντικό διότι αυτό έγινε για πρώτη φορά.
«Συζητήσαμε πολλές συμφωνίες, όμως τονίσαμε πως η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης για τον καθορισμό θαλάσσιων περιοχών ευθλυνης, είναι προς το συμφέρον των δύο χωρών και μιλήσαμε για την έναρξη του διαλόγου με όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες που θα είναι προς το συμφέρον όλων», είπε χαρακτηριστικά ο Ντμπεϊμπά.
Ο απολογισμός των επαφών Δένδια στη Λιβύη
Τώρα σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, στο υπουργείο Εξωτερικών αποτίμησαν θετικά την επίσκεψη Δένδια στη Βεγγάζη μόλις μία εβδομάδα μετά απ’ αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Λιβύη.
Ως μία ακόμα ευκαιρία σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, με γνώμονα την εμπέδωση της διμερούς συνεργασίας και προβολής των δικαίων θέσεων της Ελλάδας, θεωρούν διπλωματικές πηγές την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια στη Λιβύη. Όπως αναφέρουν τα τρία βασικά μηνύματα της επίσκεψης του κ. Δένδια στη Βεγγάζη ήταν τα εξής:
1) σε πρώτη φάση να μην αναληφθούν πρωτοβουλίες όσον αφορά το παράνομο και ανυπόστατο «τουρκο-λιβυκό μνημόνιο»
2) η εμπέδωση της ελληνικής παρουσίας στη Λιβύη και στήριξη των προσπαθειών για σταθεροποίηση της χώρας και
3) η συμμετοχή στην ανοικοδόμηση της χώρας.
Ειδικότερα, η χθεσινή επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών αποσκοπούσε στην εμπέδωση των μηνυμάτων όσον αφορά το παράνομο και ανυπόστατο «τουρκο-λιβυκό μνημόνιο» και την αποφυγή, σε πρώτη φάση οποιασδήποτε πρωτοβουλίας που θα δυσχέρανε τις σχέσεις της Λιβύης τόσο με την Ελλάδα, όσο και με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την εμπέδωση της ελληνικής παρουσίας με την ίδρυση του Γενικού Προξενείου στη Βεγγάζη, και την συνεισφορά στη χώρα για την ανοικοδόμηση της Λιβύης.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν δε ότι «η ανταπόκριση των Λιβυκών αρχών και στα τρία μηνύματα ήταν ιδιαίτερα θετική».
Τόσο κατά τη συνάντηση με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό, αρμόδιο για την Ανατολική Λιβύη κ. Κατράνι όσο και με τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων κ. Σάλεχ, τονίστηκε από λιβυκής πλευράς ότι η θέση τους αναφορικά με το παράνομο και ανυπόστατο «τουρκο-λιβυκό μνημόνιο» είναι σαφής και παραμένει σταθερή.
Ο Πρόεδρος της Βουλής πρόσθεσε μάλιστα ότι δεν πρόκειται να επικυρωθεί από την Βουλή και αναφέρθηκε επίσης στην πρόσφατη απόφαση λιβυκού δικαστηρίου που το έκρινε άκυρο.
Υπογράμμισε επίσης ότι η παρούσα κυβέρνηση είναι μεταβατική και ότι βασικός της στόχος θα πρέπει να είναι η διοργάνωση των εκλογών του προσεχούς Δεκεμβρίου, δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι είναι προσωρινή.
Στο πλαίσιο αυτό επεσήμανε ότι ορισμένες τρίτες χώρες, των οποίων η επιρροή θα μειωθεί εφόσον εκφρασθούν ελεύθερα οι πολίτες, δεν επιθυμούν την διεξαγωγή των εκλογών και καταβάλλουν σχετικές προσπάθειες.
Αμφότεροι οι συνομιλητές του υπουργού Εξωτερικών συμφώνησαν ότι βασικό ζήτημα για την ομαλή οργάνωση και διεξαγωγή των εκλογών είναι η πλήρης αποχώρηση των ξένων δυνάμεων από το έδαφος, θέση που ασπάζεται βεβαίως και η χώρα μας.
Ιδιαίτερα θετική ήταν η ανταπόκριση του συνόλου των Λίβυων αξιωματούχων στην αναγγελία της ίδρυσης Γενικού Προξενείου στην Βεγγάζη, συμπεριλαμβανομένου του Δημάρχου της πόλης κ. Bujwari.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες, αν όχι η πρώτη χώρα που θα λειτουργήσει εκ νέου προξενική αρχή στην Βεγγάζη. Ο Πρόεδρος της Βουλής μίλησε με θερμά λόγια για τη χώρα μας λέγοντας χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων, ότι «δεν θα ξεχάσουμε την στάση της Ελλάδας υπέρ ημών».
Σημειώνεται ότι ο κ. Δένδιας παρέστη και σε σύντομη τελετή στο Ευρωπαϊκό σχολείο της Ελληνικής κοινότητας της Βεγγάζης, όπου συναντήθηκε με μέλη της κοινότητας. Στη συνάντηση παρών ήταν επίσης και ο Δήμαρχος της Βεγγάζης.
Ο κ. Δένδιας με αφορμή και την πρόθεση της Ελλάδας να συνεισφέρει και στην ανοικοδόμηση της χώρας ανήγγειλε ότι ο υφυπουργός αρμόδιος για την Οικονομική Διπλωματία κ. Φραγκογιάννης θα επισκεφθεί την Λιβύη προσεχώς.
Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών συζήτησε τις προοπτικές συνεργασίας στον τομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης – έγινε ειδική μνεία σε προοπτική συνεργασία μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και του Δήμου Βεγγάζης, καθώς και στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής διπλωματίας, μέσω προσεχούς συνάντησης της Επιτροπής Φιλίας των δύο Κοινοβουλίων.
Η κρίσιμη συνάντηση Δένδια-Τσαβούσογλου
Έτσι εν μέσω αυτού του διπλωματικού «πόκερ» στη Λιβύη παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον η επίσκεψη Δένδια στην Άγκυρα την Πέμπτη και όχι την Τετάρτη σύμφωνα με τη νεότερη ενημέρωση από το ελληνικό ΥΠΕΞ, όπου θα συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Στόχος της ελληνικής πλευράς θα είναι σε πρώτη φάση η αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η Αθήνα θα θέσει και το θέμα των τουρκικών προκλήσεων. Θέματα, τα οποία, προφανώς, συζήτησε ο κ. Δένδιας και με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη με τον οποίο είχε συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου ενόψει της επίσκεψης στην Κωνσταντινούπολη και στην Άγκυρα.
Το απόγευμα της Πέμπτης, λοιπόν, αναμένεται να πραγματοποιηθεί η κρίσιμη συνάντηση Δένδια-Τσαβούσογλου, όπου αναμένεται να συζητηθούν οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, οι διαφορές των δύο χωρών στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, το Κυπριακό και η στάση που θα τηρήσουν Αθήνα και Άγκυρα, κατά τη διάρκεια της άτυπης διάσκεψης που θα πραγματοποιηθεί στα τέλη Απριλίου στη Γενεύη. Ο κ. Δένδιας πριν από τη συνάντηση του με τον Τούρκο ομόλογο του θα γίνει δεκτός την Τετάρτη στο Φανάρι από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο.