Κωνσταντίνος Λάππας
Πώς μπορεί ένας άνθρωπος από το χώρο των καλλυντικών και ένας οδηγός δημοτικού οχήματος να γίνουν μέτοχοι αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας (ΑΜΚΕ) και σε λίγες εβδομάδες μετά την ουσιαστική της σύσταση να αναλάβουν μέσω του προγράμματος στέγασης αιτούντων άσυλο ESTIA II ένα ιδιαίτερα απαιτητικό έργο φροντίδας (στέγαση, σίτιση, ψυχοκοινωνική στήριξη, διερμηνεία, καθαριότητα, συνοδεία σε δημόσιες υπηρεσίες) για πρόσφυγες ύψους εκατομμυρίων ευρώ; Και πώς γίνεται μια τέτοια ΑΜΚΕ να μπαίνει στο μητρώο ΜΚΟ πριν από οργανώσεις με χρόνια παρουσίας στο χώρο; Αυτή είναι η ιστορία της AMKE Hopeland για την οποία οι απαντήσεις του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου στις σχετικές ερωτήσεις στη Βουλή αφήνουν πάρα πολλά ερωτήματα αναπάντητα.
Η ιστορία ξεκινά τον Αύγουστο του 2020, όταν ο παλιός σύμβουλος του Αντώνη Σαμαρά και υποψήφιος δήμαρχος Αγίου Δημητρίου Αλέξανδρος Αρβανιτάκης παίρνει τα μερίδια των συνοδοιπόρων του στην ΑΜΚΕ «Πρωτοβουλία Αγίου Δημητρίου» και δίνει ένα πολύ μικρό μερίδιο (3%) στον Γιώργο Πουλαδάκη, έναν πρόσφατα συνταξιοδοτημένο οδηγό απορριμματοφόρου από το Μαρούσι, μέλος οικογένειας με παρουσία σε τοπικούς νεοδημοκρατικούς κύκλους.
Στις 17 Σεπτεμβρίου ο κ. Αρβανιτάκης αποχωρεί από την ΑΜΚΕ, μεταβιβάζοντας τα μερίδια του στον κο. Πουλαδάκη αλλά και την Αικατερίνη Ρούπα, μια κυρία που όπως διαβάζουμε στο σχετικό ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών δραστηριοποιούνταν στο χώρο των καλλυντικών στη Θεσσαλονίκη.
Σε ύστερο χρόνο, θέλοντας να διαχωρίσει τη θέση του από τη συνέχεια της ιστορίας, ο κ. Αρβανιτάκης υποστήριξε ότι το καλοκαίρι του 2020, ψάχνοντας τρόπο να λύσει την ΑΜΚΕ για να μην επιβαρύνεται οικονομικά, ένας φίλος του τον ενημέρωσε ότι «ο λογιστής του αναζητούσε, για λογαριασμό πελάτη του, μια εν λειτουργία Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για να να συμμετάσχουν σε προγράμματα ΕΣΠΑ όπου συχνά οι δικαιούχοι οφείλουν να έχουν λειτουργία ετών για να μπορέσουν να συμμετάσχουν». Το σίγουρο είναι ότι με τον Πουλαδάκη συνυπήρξαν ως μέτοχοι της ΑΜΚΕ «Πρωτοβουλία Αγίου Δημητρίου» για ενάμιση περίπου μήνα.
Έχει σημασία να τονιστεί ότι βασικός συντελεστής της ΑΜΚΕ «Πρωτοβουλία Αγίου Δημητρίου» ήταν ένας συνεργάτης του Αντώνη Σαμαρά, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για τις απόψεις περί προσφυγικού, και στους σκοπούς της ήταν μεταξύ άλλων η «προώθηση της πολιτιστικής και πνευματικής ελληνικής παράδοσης, με έμφαση στον λαϊκό πολιτισμό και να αναδείξει τα διαχρονικά συστατικά στοιχεία της ελληνικής εθνικής ταυτότητας». Ο κ. Αρβανιτάκης αποχώρησε και ο Πουλαδάκης με την Ρούπα είχαν στα χέρια τους μια ΑΜΚΕ για να διεκδικήσουν την ένταξή τους στο πρόγραμμα ESTIA II, προσφέροντας στέγαση, σίτιση και άλλες υπηρεσίες σε αλλοδαπούς πρόσφυγες.
Η πρόθεσή τους αυτή έγινε πράξη μόλις πέντε ημέρες αργότερα, στις 22 Σεπτεμβρίου όταν τροποποίησαν τα περισσότερα άρθρα του καταστατικού, άλλαξαν εντελώς το σκοπό της ΑΜΚΕ και μετέτρεψαν την ονομασία της σε Hopeland. Μία εβδομάδα αργότερα, στις 29 Σεπτεμβρίου η Hopeland υπέβαλε αίτημα ένταξης στο πρόγραμμα ESTIA II το οποίο έτυχε θετικής απάντησης. Στις 19 Οκτωβρίου 2020 αναρτήθηκε στη Διαύγεια η ένταξη της Hopeland στο πρόγραμμα.
Το έργο που ανέλαβε η ΑΜΚΕ των Πουλαδάκη και Ρούπα στο πλαίσιο του ESTIA II ήταν απαιτητικό και σίγουρα απαιτούσε μια σχετική τεχνογνωσία. Αναζητήσαμε τα βιογραφικά των εταίρων στην ιστοσελίδα της ΑΜΚΕ, όμως δεν υπάρχουν. Από τις έως τώρα γνωστές πληροφορίες δεν προκύπτει ότι είχαν κάποιου είδους πρότερη ενασχόληση με το προσφυγικό, ούτε με τη σίτιση και στέγαση μεγάλου αριθμού ατόμων.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στην υποσελίδα «ποιοί είμαστε» τηςιστοσελίδα της Hopeland δεν παρουσιάζεται καμία επιτελική ομάδα, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες εταιρίες και ΜΚΟ. Στο κάτω μέρος αναφέρεται απλώς το εξής: «Οι εταίροι της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας με την επωνυμία “HOPELAND ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ” είναι ο κ. Γεώργιος Πουλαδάκης του Ιωάννη και η κα. Αικατερίνη Ρούκα του Μιλτιάδη. Διαχειρίστρια και νόμιμη εκπρόσωπος της ΑΜΚΕ είναι η κα. Αικατερίνη Ρούκα του Μιλτιάδη».
Παρ’ όλα αυτά η Hopeland κρίνεται ικανή να αναλάβει τη λειτουργία 1.002 θέσεων φιλοξενίας σε 12 διαφορετικές μονάδες στέγασης, με υποχρέωση να παρέχει επίσης ψυχοκοινωνική στήριξη, συνοδεία των φιλοξενούμενων στις επαφές τους με δημόσιες υπηρεσίες, διερμηνεία, σίτιση για τις θέσεις που δεν διαθέτουν υποδομή για την παρασκευή γευμάτων από τους φιλοξενούμενους, καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων κ.α . Το έργο μάλιστα είχε ξεκινήσει από τις 15 Οκτωβρίου και εκτεινόταν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου. Το ύψος της δαπάνης για το έργο αυτό ήταν 1.137.224 ευρώ, από τα οποία στις 16 Δεκεμβρίου εκταμιεύτηκαν 568.612 ευρώ.
Η σύμβαση αυτή περιελάμβανε δυνατότητα αυτόματης ανανέωσης και έτσι η Hopeland συνεχίζει να εκτελεί το έργο. Αν συνεχίσει να το κάνει για όλο το 2021, το ποσό που θα διαχειριστεί αναμένεται να υπερβεί τα 5 εκατ. ευρώ.
Έχει ενδιαφέρον ότι στην υποσελίδα «Προγράμματα και Συνεργασίες» στην ιστοσελίδα της Hopeland το μόνο πρόγραμμα που υπάρχει είναι το ESTIA II και η μόνη συνεργασία είναι αυτή που έχει συνάψει με την οργάνωση ΜΕΡΙΜΝΑ για την επιμόρφωση των εργαζομένων της. Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι προς το παρόν τουλάχιστον, η ύπαρξή της συνδέεται άμεσα με την ένταξή της στο ESTIA II.
Πληρώθηκε πριν μπει στο μητρώο των ΜΚΟ;
Η επικαιροποίηση του μητρώου ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό ήταν ένα από τα βασικά μέτρα που είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας από τον Φεβρουάριο του 2020, στην κατεύθυνση της διαφάνειας στο χώρο αυτό. Όπως προκύπτει από σχετικό ρεπορτάζ του Solomon, στο μητρώο φαίνεται να μπήκαν οι πρώτες ΜΚΟ όχι πριν τον Ιανουάριο του 2021. Δεδομένου ότι η πληρωμή της πρώτης δόσης προς την Hopeland έγινε στα μέσα Δεκεμβρίου και απαραίτητη προϋπόθεση για την εκταμίευση χρημάτων προς κάποια ΜΚΟ είναι η ολοκληρωμένη εγγραφή της στο μητρώο, τίθεται ζήτημα αν η πληρωμή αυτή στο χρόνο που έγινε ήταν σύννομη.
Μάλιστα στο ίδιο ρεπορτάζ διαβάζουμε ότι η Hopeland εγγράφηκε δεύτερη στο σχετικό μητρώο, μόνο πίσω από το Χαμόγελο του Παιδιού, κι ενώ αίτηση εγγραφής είχαν κάνει εκατοντάδες οργανώσεις, μεταξύ αυτών κάποιες με πολυετή παρουσία στο χώρο του προσφυγικού-μεταναστευτικού.
Τα ερωτήματα Καμίνη και οι απαντήσεις Μηταράκη
Έχοντας συγκεντρώσει πολλά από αυτά τα στοιχεία, ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής Γιώργος Καμίνης έχει απευθύνει ερωτήσεις προς τον αρμόδιο υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη σε δύο φάσεις. Εδώ κωδικοποιούμε τα βασικά ερωτήματα και τις απαντήσεις που έχει δώσει ο υπουργός.
1η Ερώτηση Γ. Καμίνη στις 22 Οκτωβρίου 2020, απάντηση Ν. Μηταράκη στις 9 Νοεμβρίου
Πότε υπέβαλε αίτημα εγγραφής στο μητρώο των ΜΚΟ η Hopeland και πότε εγγράφηκε τελικά σε αυτό; Το υπουργείο απάντησε ότι η αίτηση εγγραφής έγινε στις 22 Σεπτεμβρίου, την ημέρα δηλαδή που οι Πουλαδάκης και Ρούπα τροποποίησαν το καταστατικό τους. Την ημέρα της απάντησης του υπουργού, δηλαδή είκοσι ημέρες μετά τη δημοσίευση ανάληψης του έργου για το ESTIA II, η αίτηση της Hopeland για εγγραφή στο μητρώο βρισκόταν «στο στάδιο εξέτασης των προϋποθέσεων εγγραφής».
Για ποιους λόγους επελέγη η Hopeland; Ο κ. Μηταράκης απάντησε ότι «όλες οι αιτήσεις έγιναν δεκτές χωρίς καμία απολύτως προτίμηση, συνεπώς δεν υπήρξε καμία επιλογή συγκεκριμένης ΜΚΟ». Αυτό υποστηρίζεται και από το σύνολο του περιεχομένου της απάντησης, όπου ο υπουργός εξηγεί πώς μέσα από τις δύο τροποποιήσεις των απαιτούμενων προδιαγραφών που συνιστούσαν ποσοτική και ποιοτική τους υποβάθμιση επιχειρήθηκε να προσελκυθεί το ενδιαφέρον όσων περισσότερων ΜΚΟ.
Πώς μπορεί η εν λόγω ΑΜΚΕ με δύο μόλις εταίρους να ανταπεξέλθει στο σύνολο των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει; Δε δόθηκε απάντηση.
Υπάρχει ο απολογισμός έργου προηγούμενων ετών τον οποίο απαιτούν οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις για την εγγραφή στο μητρώο ΜΚΟ, με δεδομένο ότι η ΑΜΚΕ Hopeland ουσιαστικά συστάθηκε στις 22/9/2020; Δε δόθηκε απάντηση.
2η Ερώτηση Γ. Καμίνη στις 21 Δεκεμβρίου 2020, απάντηση Ν. Μηταράκη στις 12 Ιανουαρίου 2021
Έχει εγγραφεί η ΑΜΚΕ Hopeland στο μητρώο και αν ναι, πότε ολοκληρώθηκε η εγγραφή της; Στην απάντησή του ο κ. Μηταράκης απαντά πως η εγγραφή και πιστοποίησή της έχει ολοκληρωθεί αλλά δεν αναφέρει τον χρόνο στον οποίο έγινε αυτό.
Για πόσες ΜΚΟ έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εγγραφής; Ο υπουργός απάντησε, έντεκα μήνες μετά την αναγγελία του μητρώου, ότι 18 φορείς έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εγγραφής, μεταξύ αυτών φυσικά και η Hopeland.
Γ. Καμίνης: Η υπόθεση της Hopeland δείχνει υποκρισία
Με δήλωσή του στο tvxs.gr ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής Γιώργος Καμίνης καταλογίζει στην κυβέρνηση υποκρισία σε σχέση με τη διαχείριση του προσφυγικού και χαρακτηρίζει ως «ανεπαρκέστατες» τις έως τώρα απαντήσεις του Νότη Μηταράκη.
Η δήλωση του κου. Καμίνη στο tvxs.gr:
«Η υπόθεση της ΜΚΟ Hopeland αποδεικνύει την υποκρισία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου σχετικά με τις ΜΚΟ. Αφού επί μήνες προσπάθησε να δαιμονοποιήσει το σύνολο των ΜΚΟ που ασχολούνται με το προσφυγικό, με ακραία ρητορική και υπαινιγμούς για τη δράση τους, σήμερα επιδοτεί με εκατομμύρια ευρώ μία ΜΚΟ με μηδαμινή εμπειρία και ανύπαρκτο έργο. Το Κίνημα Αλλαγής από την πρώτη στιγμή έφερε το θέμα στη Βουλή, καταγγέλλοντας τη σκανδαλώδη οικονομική επιδότηση της Hopeland, κατά παράβαση και των ίδιων των κανόνων που θέσπισε το Υπουργείο. Οι μέχρι τώρα απαντήσεις του Υπουργού στις κοινοβουλευτικές μας ερωτήσεις είναι ανεπαρκέστατες».
ΣΥΡΙΖΑ: Εξυπηρέτηση ημετέρων στη στέγαση προσφύγων
Σε συνέχεια των ερωτήσεων Καμίνη, ερώτηση σχετικά με το θέμα της Hopeland έκανε και ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ με επικεφαλής τον τομεάρχη Μετανάστευσης και Ασύλου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γιώργο Ψυχογιό. Σε αυτή, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης μιλά για «προκλητική και ευνοϊκή μεταχείριση της ΜΚΟ Hopeland».
«Ενώ η Κυβέρνηση, μέσα από δηλώσεις Υπουργών και στελεχών έχει κηρύξει «ανένδοτο» κατά όλων ανεξαιρέτως των Μ.Κ.Ο και των εργαζομένων τους, φαίνεται πως επιλεκτικά σε περιπτώσεις όπως η HOPELAND, που εμφανίστηκαν ουσιαστικά από το πουθενά και ανακάλυψαν σε μια νύχτα την στέγαση των προσφύγων, δεν κάνει απλά τα στραβά μάτια, αλλά προσφέρει εξόχως προκλητικές διευκολύνσεις στη χρηματοδότηση, η οποία θα φτάσει τα 1,2 εκ. ευρώ για τις υπηρεσίες του 2020 ενώ υπολογίζεται να ξεπεράσει τα 5,5 εκ. ευρώ για το 2021», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην ερώτηση των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ.