Μονάδα υγειονομικής ταφής αμιαντούχων απορριμμάτων (ΧΥΤΑΜ) για τις ανάγκες ολόκληρης της χώρας και ίσως και των Βαλκανίων, αποφάσισε εν κρυπτώ η Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας και ο Δήμαρχος Σερβίων, στον χώρο εκσκαφής του ανενεργού μεταλλείου αμιάντου (ΜΑΒΕ).
Πρόκειται για μια περιοχή η οποία σύμφωνα με ειδικούς αλλά και την πρωτοβουλία πολιτών που συστάθηκε για να εμποδίσει το έργο, είναι απόλυτα ακατάλληλη.
Αυτές τις μέρες, γίνεται όλο και πιο μαζικό το κίνημα γύρω από την πρωτοβουλία αντιΧΥΤΑΜ, ενώ ο αντιδήμαρχος Σερβίων, αποχώρησε από την παράταξη του δημάρχου, εξαιτίας της διαφωνίας του. Την ίδια ώρα, η εταιρεία που διεκδικεί το έργο «δεν βλέπει» χλωρίδα και πανίδα στην περιοχή αλλά ούτε σεισμικό ρήγμα.
«Ο χώρος είναι δίπλα στον Αλιάκμονα, τα νερά τα υπόγεια ρεύματα που περνάνε μέσα από το ορυχείο χύνονται στον ποταμό. Η περιοχή είναι σεισμογενής, είναι πάνω στο ρήγμα του σεισμού του 1995, 2 χλμ από το επίκεντρο. Ο νόμος απαγορεύει ρητά τη δημιουργία ΧΥΤΑΜ κάτω από αυτές τις συνθήκες» λέει στο tvxs.gr ο Δημήτρης Βαβλιάρας, μέλος της πρωτοβουλίας αντιΧΥΤΑΜ και βραβευμένος φωτογράφος.
«Ο ξεσηκωμός είναι μεγάλος. Όσοι κοινοτάρχες είχαν συνταχθεί με την περιφέρεια, αλλάζουν γνώμη υπό την πίεση των πολιτών».
Χωρίς απόφαση δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου και με συμμετοχή του υπ. Ενέργειας;
Το μεταλλείο αμιάντου (ΜΑΒΕ) που λειτουργούσε στην περιοχή, σταμάτησε τη λειτουργία του τον Μάρτιο του 2000, μετά τις οδηγίες της ΕΕ σχετικά με την απαγόρευση αμιάντου, αφήνοντας πίσω πληγές από απίστευτους ρύπους. Ακολούθησε η δημιουργία ενός προγράμματος σταδιακών επεμβάσεων για την αποκατάσταση του τόπου από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης.
«Το 2018 είχαν βγάλει απόφαση να θαφτούν μόνο τα προϊόντα αμιάντου που είχε το εργοστάσιο, να γκρεμιστεί και να γίνει αντικατάσταση. Αυτό θέλαμε κι εμείς. Η αποκατάσταση έγινε στο εργοστάσιο κατά 95%, έμεινε 5 % που είναι στην πραγματικότητα η δουλειά που πρέπει να γίνει με τις κτιριακές εγκαταστάσεις. Τώρα θέλουν να το κάνουν ΧΥΤΑΜ όλης της Ελλάδος και των Βαλκανίων. Η περιφέρεια Δ. Μακεδονίας, ο δήμος και προφανώς και η κυβέρνηση» λέει ο Δ. Βαβλιάρας.
Μπορεί το θέμα να μην έχει συζητηθεί ποτέ στο περιφερειακό συμβούλιο, όμως η περιφέρεια έχει συστήσει επιτροπή σχετική, στην οποία συμμετέχει και εκπρόσωπος του υπουργείου Ενέργειας: «Αυτό μας ανησυχεί. Αν εξαρτάται από την περιφέρεια, ο αγώνας μας θα ματαιώσει τα σχέδια τους. Αν εμπλέκεται το υπουργείο και η κυβέρνηση, φοβάμαι ότι θα μας το επιβάλλουν με τα ΜΑΤ» λέει ο Δ. Βαβλιάρας.
«Η εταιρεία δεν βλέπει χλωρίδα και πανίδα στην περιοχή αλλά ούτε σεισμικό ρήγμα»
Σύμφωνα με τους κατοίκους της περιοχής, το έργο διεκδικεί η εταιρεία Polyeco ΑΕ. Πρόκειται για την εταιρεία που είχε κάνει την αποκατάσταση των ΜΑΒΕ μετά το 2006, έργο κόστους 20 εκατ. ευρώ. Τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται να θέλει να κατασκευάσει τον ΧΥΤΑ αμιάντου. Σχετικό βίντεο έχει μάλιστα αναρτήσει εδώ και πολύ καιρό στο youtube.
«Σε αυτά τα βίντεο η εταιρεία μας λέει ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι δεν υπάρχει χλωρίδα και πανίδα και ότι είναι μη σεισμογενής περιοχή. Καταφανέστατα ψέματα! Υπάρχουν και άνθρωποι και ζώα και ποτάμια. Όταν λέει ότι δεν είναι σεισμογενής τι εννοεί; Είναι πάνω στο ρήγμα, δίπλα στο επίκεντρο του καταστροφικού σεισμού του ΄95» λέει ο Δημήτρης Βαβλιάρας.
Το ίδιο ισχυρίζεται και ο Χρήστος Παπαγεωργίου, Μηχ/κός Μεταλλείων- Μεταλλουργός Μηχ/κός ΕΜΠ. Σε επιστολή που έστειλε στον περιφερειάρχη, περιλαμβάνει στοιχεία σχετικών μελετών.
Μεταξύ άλλων σημειώνει ότι: Σε ό,τι αφορά τη γεωλογία της περιοχής, διευκρινίζεται ότι αυτή καλύπτεται από σερπεντινιωμένα πετρώματα, τα οποία κρίνονται ακατάλληλα να φιλοξενήσουν ΧΥΤΑΜ και πως «Αποκλείεται η δημιουργία ΧΥΤΑ σε: βιοτόπους απειλούμενων οικοσυστημάτων (criticalhabitals), υγροβιότοπους, περιοχές υπερκείμενες καλυμμένου καρστ όπου υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας καταβοθρών ή ακόμα σε περιοχές με υπόγεια μεταλλευτική δραστηριότητα και περιοχές ή ζώνες σεισμικής δραστηριότητα»
«Δεν έχουν καταθέσει ούτε μία περιβαλλοντική μελέτη ενώ εμείς έχουμε μελέτες που λένε ότι η περιοχή είναι ακατάλληλη. Ο δήμαρχος Σερβίων έβγαινε στις τηλεοράσεις υπέρ του ΧΥΤΑΜ λέγοντας ότι: όταν μοιράζουν λεφτά, δεν θέλω να είμαι απ’έξω. Αυτά είναι τα επιχειρήματα τους. Ξεκίνησαν να το κάνουν στα κρυφά, πήγαν να το περάσουν έτσι εν μέσω πανδημίας. Τελικά όμως έγινε μεγάλος ξεσηκωμός. Δεν θα τους περάσει» καταλήγει ο Δ. Βαβλιάρας.
Οι «εμβληματικές επενδύσεις» με αφορμή την απολιγνιτοποίηση και οι κάτοικοι που επουλώνουν πληγές
Από την πλευρά της η περιφέρεια Δ. Μακεδονίας, χρησιμοποιεί το επιχείρημα ότι θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και πως η περιβαλλοντική παρακολούθηση θα γίνει χωρίς την επιβάρυνση των πολιτών:
«Διερεύνηση της δυνατότητας ίδρυσης και λειτουργίας ΧΥΤΑΜ για το σύνολο της επικράτειας, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΥΠΕΚΑ, για τουλάχιστον 25 έτη, ώστε να μην επωμισθεί η Αυτοδιοίκηση το κόστος περιβαλλοντικής παρακολούθησης και συντήρησης, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα και την απαραίτητη επίβλεψη του χώρου. Στη συμφωνία αυτή υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησης των 8 εκατ. ευρώ για την τελευταία φάση ολοκλήρωσης του έργου των ΜΑΒΕ με την καθαίρεση των κτιριακών εγκαταστάσεων. Στη σχετική σύμβαση ανάθεσης της λειτουργίας ΧΥΤΑΜ είναι δυνατόν να συμπεριλαμβάνονται τα κόστη της ετήσιας συντήρησης των έργων (για τουλάχιστον 25 έτη), της περιβαλλοντικής παρακολούθησης και της απαραίτητης επίβλεψης του χώρου. Από τη λειτουργία ΧΥΤΑΜ πανελλαδικής εμβέλειας η τοπική κοινωνία αναμένεται ότι θα αποκομίσει σημαντικά οικονομικά ανταποδοτικά οφέλη λόγω της δημιουργίας πολλών νέων θέσεων εργασίας και της απόδοσης μέρους των κερδών από τη λειτουργία του ΧΥΤΑΜ στον τοπικό ΟΤΑ».
«Με αφορμή τη λεγόμενη απολιγνιτοποίηση βλέπουν συνεχώς το φως της δημοσιότητας προτάσεις, που παρουσιάζονται μάλιστα ως «εμβληματικές επενδύσεις» και φανερώνουν «το Σχέδιο» της Κυβέρνησης η οποία θέλει να κάνει τη Δυτική Μακεδονία μια απέραντη χωματερή» απαντά με τη σειρά της η Αριστερή Συμπόρευση για την Ανατροπή στη Δυτική Μακεδονία.
Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση:«Αυτό αναμένεται να προκαλέσει εφιαλτικές καταστάσεις στην Περιοχή επειδή είναι διαπιστωμένο και γνωστό σε όλους ότι ο αμίαντος είναι βασική αιτία δημιουργίας καρκινογενέσεων.
«Οι κάτοικοι της γύρω Περιοχής τα τελευταία χρόνια προσπαθούν να ξεπεράσουν τα τεράστια οικονομικά και περιβαλλοντολογικά προβλήματα που δημιούργησε το κλείσιμο του εργοστασίου και των ορυχείων Αμιάντου (ΜΑΒΕ). Η προσπάθεια αυτή γίνεται κυρίως στον πρωτογενή τομέα (αγροτική καλλιέργεια, κτηνοτροφία, μελισσοκομία) και πρέπει να ενισχυθεί από την Κυβέρνηση, την Περιφέρεια και τον Δήμο» γράφει η ανακοίνωση της Αριστερής Συμπόρευσης για την ανατροπή στη Δ. Μακεδονία.
«Αντί αυτού παρακολουθούμε να εξελίσσεται μια προσπάθεια επιβολής της κατασκευής και λειτουργίας ΧΥΤΑΜ στο χώρο των πρώην ΜΑΒΕ που παρουσιάζεται μάλιστα ως αναπτυξιακή και αναγκαία. Αυτή τη λύση την προωθούν εκτός από κάποιες ιδιωτικές εταιρείες που έχουν συμφέροντα και η Περιφερειακή Αρχή και ο Δήμαρχος Σερβίων. Χωρίς καμιά συζήτηση με τους κατοίκους της Περιοχής αλλά και χωρίς καμιά συλλογική απόφαση ούτε του Περιφερειακού Συμβουλίου ούτε του Δημοτικού Συμβουλίου Σερβίων.
Στον αντίποδα είναι οι κάτοικοι της Περιοχής που προσπαθούν να αναπτύξουν αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες αλλά και ήπιες μορφές τουρισμού (Μπουχάρια, Βουνάσα, Αλιάκμονας, λίμνες, μοναστήρια κλπ) και επιστήμονες που προειδοποιούν για τους κινδύνους για το οικοσύστημα και την υγεία των κατοίκων»