Δεν υπάρχουν καταψύκτες αποθήκευσης
Από τον Μιχάλη Ψύλο
«δημοκρατία»
Ο ενθουσιασμός μπορεί να έχει φτάσει στα ύψη μετά την ανακάλυψη του κατά 90% αποτελεσματικού εμβολίου της Pfizer και της BioNTech, αλλά ίσως τώρα αρχίζουν τα δύσκολα! Πώς θα αποθηκευτούν και θα συντηρηθούν τα εμβόλια!
Γιατί η ιδιαιτερότητα του εμβολίου της Pfizer είναι ότι είναι αναγκαία η συντήρηση και η αποθήκευσή του σε πολικές θερμοκρασίες -70 βαθμών Κελσίου. «Το κύριο πρόβλημα είναι ότι αυτό το εμβόλιο, το οποίο βασίζεται σε μια νέα τεχνολογία που χρησιμοποιεί συνθετικό mRNΑ (μεταφέρει τη γενετική πληροφορία από το DΝΑ στα ριβοσώματα για την πρωτεϊνοσύνθεση των κυττάρων) για την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του ιού, μπορεί να διατηρηθεί μόνο στους μείον 70 βαθμούς Κελσίου. «Αυτή θα είναι μία από τις πιο δύσκολες πτυχές της διανομής του εμβολίου» λέει ο δρ Αμες Αντάλια, επικεφαλής επιδημιολόγος και ειδικός σε θέματα ασφάλειας της υγείας στο περίφημο νοσηλευτικό κέντρο Johns Hopkins. «Θα είναι μια πρόκληση σε όλα τα περιβάλλοντα, επειδή τα νοσοκομεία, ακόμη και σε μεγάλες πόλεις, δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις αποθήκευσης για ένα εμβόλιο σε αυτήν την εξαιρετικά χαμηλή θερμοκρασία» εξηγεί.
Οι υπεύθυνοι ενός από τα πιο διάσημα νοσοκομεία των Ηνωμένων Πολιτειών, της κλινικής Mayo στο Ρότσεστερ της Μινεσότας δήλωσαν ότι αυτήν τη στιγμή δεν διαθέτουν αυτήν τη δυνατότητα. «Μιλάμε για ένα εμβόλιο που πρέπει να αποθηκευτεί σε -70 ή -80 βαθμούς. Αυτό είναι ένα τεράστιο υλικοτεχνικό πρόβλημα όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και εκτός του δυτικού κόσμου» λέει ο ιολόγος και ερευνητής εμβολίων στη Mayo Clinic Γκρέγκορι Πόλαντ. «Είμαστε ιατρικό κέντρο αναφοράς για τον Covid-19 και δεν έχουμε δυνατότητα αποθήκευσης γι’ αυτό το εμβόλιο. Αυτό είναι δυστυχώς μια πραγματικότητα για όλους. Αυτό είναι ένα μεγάλο εμπόδιο» προσθέτει.
Η δρ Πόλα Κάνον, αναπληρώτρια καθηγήτρια Μοριακής Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας εξηγεί στο αμερικανικό περιοδικό «Time» με απλά λόγια το πρόβλημα: «Ο καταψύκτης στην κουζίνα σας πιθανότατα λειτουργεί σε θερμοκρασία περίπου -20 °C. Σε αυτήν τη θερμοκρασία διατηρείται το παγωτό σας κρύο, αλλά δεν μετατρέπει το παγωτό σας σε ένα αδιαπέραστο κομμάτι πάγου. Οταν λέμε ότι το πολλά υποσχόμενο εμβόλιο Covid-19 της Pfizer πρέπει να φυλάσσεται στους -70 °C, αυτό σημαίνει θερμοκρασία αρκετά κρύα για να κάνει το παγωτό ένα κομμάτι πάγου που θα σπάει το κουτάλι».
Ο ελληνικής καταγωγής δρ Ονίσις Στέφας, αντιπρόεδρος και επικεφαλής στο τμήμα φαρμάκων της Northwell Health, μη κερδοσκοπικής οργάνωσης παροχής υγειονομικής περίθαλψης στη Νέα Υόρκη με περισσότερους από 74.000 υπαλλήλους, τόνισε την ανάγκη να υπάρξουν πολύ γρήγορα τέτοιοι καταψύκτες. «Οι προμήθειες καταψυκτών πολύ χαμηλών θερμοκρασιών είναι περιορισμένες, καθώς τα νοσοκομεία κάνουν ήδη αγώνα δρόμου για να βρουν» λέει ο δρ Στέφας.
Σύμφωνα με την Πόλα Κάνον, αυτοί οι ειδικοί καταψύκτες κοστίζουν περίπου 10.000 δολάρια και είναι πολύ ακριβοί επειδή απαιτούν υψηλή κατανάλωση ενέργειας. Το «Time» γράφει ότι «οι απαιτήσεις ψυχρής αποθήκευσης δημιουργούν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το ποιος θα μπορεί να προμηθευτεί και να αξιοποιήσει ευρέως το εμβόλιο της Pfizer.
Η πραγματικότητα, λένε οι ειδικοί, είναι ότι το εμβόλιο της Pfizer πιθανότατα δεν θα είναι διαθέσιμο σε όλους, τουλάχιστον όχι αμέσως. Τα μεγάλα ιατρικά κέντρα και τα αστικά κέντρα έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για την αποθήκευση σε πολύ ψυχρό περιβάλλον. Ατομα που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις εγκαταστάσεις, όπως εκείνα που ζουν σε αγροτικές περιοχές και φτωχές χώρες, μπορεί να χρειαστεί να περιμένουν άλλα εμβόλια που δεν χρειάζονται τέτοιες συνθήκες συντήρησης.
Για παράδειγμα, το εμβόλιο της Moderna Inc, το οποίο βασίζεται σε παρόμοια τεχνολογία, δεν χρειάζεται να φυλάσσεται σε τόσο χαμηλή θερμοκρασία. Αλλα εμβόλια, όπως αυτά της Johnson & Johnson και της Novavax Inc, μπορούν να αποθηκευτούν στους 2-8 βαθμούς C, δηλαδή στη θερμοκρασία ενός κανονικού ψυγείου».
Όσον αφορά την Ελλάδα, νοσοκομειακές πηγές στις οποίες απευθύνθηκε η «δημοκρατία» ανέφεραν: «Υπάρχουν… μεν καταψύκτες βαθιάς ψύξης σε ερευνητικά εργαστήρια κυρίως, αλλά είναι περιορισμένης χωρητικότητας και λίγοι. Χρησιμοποιούνται βασικά για αποθήκευση δειγμάτων αίματος ή άλλων υλικών του σώματος.
Η βαθιά κατάψυξη με διοξείδιο του άνθρακα χρειάζεται πολύ μεγάλο όγκο και μεγάλη ημερήσια παραγωγή ξηρού πάγου. Αυτή αναμένεται να προταχθεί ως λύση, αλλά από μόνη της η διαδικασία παραγωγής ξηρού πάγου θα καθυστερήσει πολύ τη χρησιμοποίηση του εμβολίου.
Σε περίπτωση που καταστεί υποχρεωτική η συνεισφορά ανεύρεσης καταψυκτών βαθιάς κατάψυξης -70, -80 έως και -120 βαθμών Κελσίου, όταν ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός, θα μείνουν για ερευνητικές εργασίες σε όλη την Ελλάδα, αλλά το κόστος θα ήταν πολύ μεγάλο και δεν αποκλείεται να προστεθεί στη δαπάνη αγοράς των εμβολίων από τη χώρα».
Γάλλοι ειδικοί που ασχολούνται με τη συντήρηση των εμβολίων τόνισαν στη «δημοκρατία» ότι απαιτούνται βιοϊατρικοί καταψύκτες εξαιρετικά χαμηλής θερμοκρασίας, οι οποίοι κοστίζουν αρκετές χιλιάδες ευρώ καθένας.