Γράφει ο Αντιστράτηγος (ε.α.) Αντώνης Βασιλείου*.
Ένα από τα επίκαιρα θέματα αυτών των ημερών είναι η ιστορική συμφωνία οριοθετήσεως της ΑΟΖ Ελλάδος – Ιταλίας, η οποία όπως αφέθηκε να εννοηθεί, είναι απλή επικαιροποίηση της αντίστοιχης συμφωνίας οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας Ελλάδος – Ιταλίας η οποία υπεγράφη την 24η Μαΐου 1977 και τέθηκε σε ισχύ την 12η Νοεμβρίου 1980.
Μέχρι να δημοσιευτεί το κείμενο της συμφωνίας για την ΑΟΖ, θα προσπαθήσω να κάνω μία ανάλυση της συμφωνίας του 1977 για την Υφαλοκρηπίδα.
Αυτές είναι οι συμφωνηθείσες συντεταγμένες των 16 σημείων οριοθέτησης της Υφαλοκρηπίδας:
Point Latitude N Longitude East
1 39° 57.7′ 18° 57.5′
2 39° 52.4′ 18° 56.1′
3 39° 49.0′ 18° 54.9′
4 39° 17.3′ 18° 55.6′
5 39° 02.0′ 18° 54.0′
6 38° 30.0′ 18° 43.9′
7 37° 52.0′ 18° 28.6′
8 37° 21.3′ 18° 17.0′
9 36° 59.5′ 18° 19.1′
10 36° 54.4′ 18° 19.2′
11 36° 45.0′ 18° 18.6′
12 36° 26.5′ 18° 18.0′
13 36° 24.1 18° 17.7′
14 36° 11.0′ 18° 15.7′
15 36° 09.0′ 18° 15.7′
16 35° 34.2′ 18° 20.7′
Το συμφωνηθέν όριο της Υφαλοκρηπίδας Ελλάδας – Ιταλίας απεικονίζεται στο συνημμένο χάρτη μεγέθους σελίδας. Οι επίσημοι χάρτες που απεικονίζουν τη διαχωριστική γραμμή προσαρτήθηκαν στην αρχική συμφωνία.
Οι μετρήσεις που χρησιμοποιούνται σε αυτήν τη μελέτη βασίζονται σε διαγράμματα και γεωδαιτικές παραμέτρους διαφορετικές από αυτές που χρησιμοποιούνται από τα μέρη της συμφωνίας. Ελαφρές αποκλίσεις μπορεί, επομένως, να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε σύγκριση των χαρτών.
Το όριο της υφαλοκρηπίδας αποτελείται από δέκα έξη (16) σημεία, δεκαπέντε πέντε (15) τμήματα, δεκατέσσερα (14) σημεία στροφής, δύο (2) τερματικά σημεία και εκτείνεται σε μια γενική κατεύθυνση Βορρά-Νότου για 268 ναυτικά μίλια. Το βάθος του νερού στην περιοχή των ορίων κυμαίνεται από 800 έως 4.000 μέτρα περίπου.
Το βόρειο τερματικό σημείο (σημείο 1) είναι το σημείο της πλησιέστερης προσέγγισης στις ακτές της Ελλάδας και της Ιταλίας. Βρίσκεται 22,0 ναυτικά μίλια από τον κόλπο του Otranto και 20,1 ναυτικά μίλια από τη νήσο Οθωνοί. Το νότιο τερματικό σημείο (σημείο 16) βρίσκεται 168,9 ναυτικά μίλια από την ακτή Capo Passero της Σικελίας και 163,4 ναυτικά μίλια από το ελληνικό νησί Σταμφάνι νότια της Ζακύνθου.
Στη συμφωνία αυτή του 1977 αναφέρεται ρητά, ότι για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της μέσης γραμμής, αφού ελήφθησαν υπόψιν μερικές μικρές προσαρμογές αμοιβαία συμφωνηθείσες και εγκριθείσες, οι σημαντικότερες των οποίων είναι:
• Στο τερματικό σημείο 1 και στα σημεία στροφής 2 και 3, το όριο είναι 1,9 έως 3,3 ναυτικά μίλια πιο κοντά στο ελληνικό νησί Οθωνοί από ότι στο Capo d’Otranto της Ιταλίας.
• Στο σημείο 8, το όριο είναι 6,1 ναυτικά μίλια πιο κοντά στο Punto Stilo των Ιταλικών ακτών από ότι στο ελληνικό νησί της Κεφαλληνίας.
• Στο σημείο στροφής 15 και το τερματικό σημείο 16, το όριο βρίσκεται 1,8 έως 5,5 ναυτικά μίλια πιο κοντά στο ελληνικό νησί Σταμφάνι νότια της Ζακύνθου από το Capo Passero της Σικελίας.
• Τα υπόλοιπα σημεία στροφής υπολογίζονται ότι βρίσκονται σε απόσταση 1,5 ναυτικού μιλίου από την εμφανή μέση γραμμή.
Η συμφωνία επίσης προβλέπει την ενδεχόμενη επέκταση της ορίου γραμμής βόρεια από το τερματικό σημείο 1 και νότια από το τερματικό σημείο 16. Το τερματικό σημείο 1 βρίσκεται 28 ναυτικά μίλια από την ακτή της Αλβανίας, ενώ το τερματικό σημείο 16 βρίσκεται 185 ναυτικά μίλια από τη Μάλτα και 216 ναυτικά μίλια από τη Λιβύη.
Σημ: Πουθενά σε αυτή την συμφωνία οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας δεν γίνεται αναφορά περί επήρειας ή ποσοστών επήρειας νήσων.
* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ.