Οριστικό τέλος στον East Med, τον υποθαλάσσιο αγωγό που θα καθιστούσε την Ελλάδα πραγματικό ενεργειακό κόμβο μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη και θα άλλαζε την μοίρα της χώρας, έβαλε η Ουάσινγκτον.
Είναι το δεύτερο κρίσιμο ενεργειακά έργο το οποίο ακυρώνεται μέσα σε μία δεκαετία μετά το South Stream, αφήνοντας την Ελλάδα στην «μαύρη μοίρα» της.
Η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ, η οποία βρέθηκε στην Αθήνα, παρέθεσε συνέντευξη στην «Καθημερινή» και ξεκαθάρισε ότι η Ουάσινγκτον είναι αντίθετη με τον East Med, ή κάποιον άλλον αγωγό στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Β.Νούλαντ σημειώνει ότι οι ΗΠΑ προκρίνουν τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω LNG, ενώ συμπεριλαμβάνει και την Τουρκία στις χώρες που θα συνεργαστούν με την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κυπριακή Δημοκρατία σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο.
Μάλιστα εκτιμά ότι η περιοχή μπορεί να γίνει ενεργειακή μηχανή για τη Βόρεια Ευρώπη. Αναφέρεται, ακόμα, εκτενώς στην πρόθεση των ΗΠΑ να βελτιώσουν τη στρατηγική σχέση τους με την Τουρκία, σημειώνοντας ότι στις επαφές της στην Άγκυρα αντιλήφθηκε ότι η κυβέρνηση Ερντογάν γνωρίζει ότι οι κυρώσεις Ε.Ε. – ΗΠΑ κατά της Ρωσίας μπορεί να γίνουν αισθητές και εκεί. Επιπλέον αναφέρεται στη σημασία της Αλεξανδρούπολης και των στρατιωτικών βάσεων που χρησιμοποιούν οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ στην Ελλάδα τόσο για την παροχή ασφάλειας στην περιοχή όσο και για τη μεταφορά στρατιωτικών δυνάμεων στην Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία.
Ολόκληρη η συνέντευξη της Β.Νούλαντ
– Είχατε πολλές επαφές στην Αθήνα. Ποιο ήταν το μήνυμα που μεταφέρατε; Πώς πιστεύετε ότι η Αθήνα θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω τις δυνατότητες της Ουκρανίας σε στρατιωτικές ή άλλες διαστάσεις; Θα συζητούσατε κάτι ανάλογο και με τους Κύπριους συνομιλητές σας;
– Ο κύριος λόγος που ήρθα στην Αθήνα ήταν για να πω ευχαριστώ για όλα αυτά που κάνουμε μαζί. Πρέπει να πω ότι την τελευταία φορά που ήμουν στην κυβέρνηση έκανα πολλά ταξίδια στην Αθήνα και εκείνη την εποχή ήταν για να βοηθήσω την Ελλάδα να λάβει τη διεθνή βοήθεια που χρειαζόταν προκειμένου να ανακάμψει. Πολύ δύσκολες στιγμές. Και βλέπω τώρα αυτή τη σχέση ασφάλειας που έχουμε σε υψηλά επίπεδα όλων των εποχών και όλη τη δουλειά που έχει γίνει για την οικοδόμηση αυτού που τώρα αποδίδει τόσα οφέλη, καθώς συλλογικά προσπαθούμε να τερματίσουμε αυτόν τον βίαιο πόλεμο στην Ουκρανία. Και ο ρόλος που διαδραματίζει η Ελλάδα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ως πάροχος ασφάλειας που βοηθάει την Ουκρανία ήταν εξαιρετικός.
Και δευτερευόντως, το γεγονός ότι έχουμε κάνει πολλή δουλειά όλα αυτά τα χρόνια για να διαφοροποιήσουμε τις πηγές ενέργειας: τον αγωγό TAP και τη διασύνδεση προς τη Βουλγαρία και τώρα τον πλωτό τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Αλεξανδρούπολη. Αυτό επιτρέπει στην Ελλάδα ναείναι ένας ενεργειακός κόμβος όχι μόνο για τις δικές σας ανάγκες, αλλά για όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, τη στιγμή που όλοι καταλαβαίνουν σε ολόκληρη την Ε.Ε., ακόμη και στην Τουρκία, ότι η επένδυση στο ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι κακή ιδέα. Ετσι, η Ελλάδα όχι απλώς παρέχει επιλογές για όλους, αλλά έχετε πραγματικά την ευκαιρία να γίνετε μέρος της λύσης για το μέλλον.
– Συζητήσατε συγκεκριμένα ενεργειακά πρότζεκτ;
– Ναι. Είχα την ευκαιρία να πάω για λίγο στην τριμερή συνάντηση που είχε ο υπουργός Δένδιας με τον ΥΠΕΞ Λάπιντ και τον ΥΠΕΞ Κασουλίδη. Οπως γνωρίζετε, υποστηρίζουμε την τριμερή αλλά και το «3+1» με τις ΗΠΑ, και πολλές από αυτές τις συζητήσεις αφορούσαν ενεργειακές επιλογές. Οπότε περισσότερο LNG, περισσότερα καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των χωρών. Νομίζω ότι το κομμάτι από το οποίο απομακρυνόμαστε τώρα είναι αυτός ο βαρύς αγωγός στον βυθό της θάλασσας που θα είναι πολύ ακριβός και θα χρειαστούν δέκα χρόνια για να κατασκευαστεί.
Ολοι χρειάζονται ενέργεια τώρα. Χρειάζονται φυσικό αέριο, χρειάζονται ρεύμα. Γι’ αυτό στρέφουμε τώρα την προσοχή στο LNG, σε αυτά τα καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας κ.λπ., και καταλαβαίνω ότι οι τρεις είχαν μια καλή συζήτηση γι’ αυτά τα πράγματα. Είμαστε πρόθυμοι να είμαστε υποστηρικτικοί. Θα έλεγα ότι ακόμη και στο πλαίσιο της επίσκεψης που είχαμε στην Αγκυρα τη Δευτέρα, καταλαβαίνουν ότι εξαρτώνται πάρα πολύ τώρα από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Βλέπουμε, λοιπόν, πραγματικές ευκαιρίες για την ενέργεια να είναι θεραπευτής και συνδετικός παράγοντας σε αυτό το μέρος του κόσμου.
– Δηλαδή εννοείτε ότι το σχήμα «3+1» αλλά και η Τουρκία θα μπορούσαν να είναι μέρος μιας ευρύτερης συζήτησης για την εισαγωγή του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στις ευρωπαϊκές αγορές; Αρα το βασικό σενάριο είναι το LNG και όχι οι αγωγοί; Είναι δύσκολο να κατασκευαστεί ο Eastmed, αλλά είναι επίσης πολύ δύσκολο να κατασκευαστεί ένας αγωγός από το Ισραήλ στην Τουρκία…
– Δεν χρειάζεται να περιμένουμε δέκα χρόνια και να ξοδέψουμε δισεκατομμύρια δολάρια σε αυτά τα πράγματα. Πρέπει να μεταφέρουμε αέριο τώρα. Και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το φυσικό αέριο σήμερα ως μετάβαση σε ένα πιο πράσινο μέλλον. Σε δέκα χρόνια από τώρα δεν θέλουμε έναν αγωγό. Σε δέκα χρόνια από τώρα θέλουμε να είμαστε πράσινοι. Αλλά αυτή τη στιγμή χρειαζόμαστε το αέριο. Πρέπει, λοιπόν, να χρησιμοποιήσουμε LNG και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε συνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας που μπορούμε να κάνουμε πιο γρήγορα. Και η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος σε όλα αυτά. Και αυτό είναι σημαντικό.
– Υπάρχει δημόσιος διάλογος στην Ελλάδα ότι η Αγκυρα παίζει και στις δύο πλευρές. Δεν συμμετέχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επιχειρεί να διευκολύνει τη συζήτηση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Πιστεύετε ότι η στάση της Αγκυρας αυτή τη στιγμή είναι δίκαιη; Και πιστεύετε ότι στο τέλος της ημέρας η Τουρκία πρέπει να είναι μέρος των κυρώσεων;
– Νομίζω ότι το γεγονός πως ο πρόεδρος Ερντογάν είχεμια αποτελεσματική σχέση με τον πρόεδρο Πούτιν και μια αποτελεσματική σχέση με τον πρόεδρο Ζελένσκι ήταν σημαντικό για να μπορέσει η Τουρκία να δημιουργήσει έναν ασφαλή χώρο για διπλωματία. Και αν αυτός ο πόλεμος πρόκειται να τελειώσει, χρειαζόμαστε μια διπλωματική λύση στο τέλος της ημέρας. Είναι λοιπόν καλό που μπορούν να συναντηθούν στην Αττάλεια και να συνεχίσουν να μιλάνε. Θα ήταν προφανώς καλύτερα αν ο Πούτιν έκανε αυτό που πρέπει να συμβεί, δηλαδή να υπάρξει κατάπαυση του πυρός. Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό ότι η Ελλάδα παρέχει υποστήριξη ασφάλειας στην Ουκρανία, πολύ γενναιόδωρα, πολύ γρήγορα, πολύ αποτελεσματικά, αλλά και η Τουρκία το έχει κάνει.
Η Τουρκία είναι επίσης πάροχος ασφάλειας με ορισμένα πολύ υψηλής τεχνολογίας και σημαντικά όπλα που ήταν αποτελεσματικά. Τα όπλα σας ήταν αποτελεσματικά για την Ουκρανία στο πεδίο της μάχης και βοήθησαν να γίνει η διαφορά, αλλά και της Τουρκίας το ίδιο. Διότι ειλικρινά αυτός ο πόλεμος δεν θα τελειώσει μέχρι να καταλάβει ο Πούτιν ότι ήταν μια στρατηγική αποτυχία γι’ αυτόν και ότι δεν μπορεί να νικήσει την Ουκρανία με τον στρατό του. Νομίζω ότι γεωστρατηγικά για όλους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, για την Ελλάδα, για την Τουρκία, για τις ΗΠΑ, η αδιαφιλονίκητη προτεραιότητά μας τώρα είναι να τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο. Αρα και τα δύο είναι σημαντικά. Η Τουρκία έχει ιδιαίτερα τρωτά σημεία που προκύπτουν από την εμπλοκή της στη Συρία.
Αλλά και από την υψηλότερη εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια. Αλλά το αίσθημά μου από την παρουσία μου τη Δευτέρα (στην Τουρκία) ήταν ότι καταλαβαίνουν πως η επίδραση των κυρώσεων της Ε.Ε. και των κυρώσεων των ΗΠΑ έχει αντίκτυπο και εκεί. Υπάρχει μια αίσθηση ότι δεν μπορούν να επιτρέψουν στους εαυτούς τους να γίνουν ένα μέρος όπου η Ρωσία μπορεί να αποφύγει τις κυρώσεις. Και είχαμε μια καλή κουβέντα γι’ αυτό. Αλλά το πιο σημαντικό είναι να τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο. Επίσης ότι εκμεταλλευόμαστε την ευκαιρία να βρισκόμαστε στο ίδιο μέρος στρατηγικά για να δούμε αν μπορούμε να οικοδομήσουμε σε αυτό για να εξομαλύνουμε τις σχέσεις.