Του Τάσου Κοντογιαννίδη
Πέρασαν 47 χρόνια, σχεδόν μισός αιώνας, από την τουρκική εισβολή και τη διχοτόμηση της Κύπρου το 1974 και οι μεγάλοι -μαζί και ο ΟΗΕ- εξακολουθούν να αδιαφορούν για λύση του προβλήματος. Σχεδιάστηκε από τον εφιάλτη του Ελληνισμού, τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ και -με τη στήριξή του- εκτελέστηκε από τον Τούρκο πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ, με την ανοχή του άθλιου δικτάτορα Δημητρίου Ιωαννίδη.
Η πληροφορία που δόθηκε, η οποία ήταν καταχωνιασμένη στα «αραχνιασμένα ράφια της μνήμης» κάποιων ανθρώπων, βεβαιώνει ότι το σχέδιο Κίσινγκερ για την Κύπρο, από τη διχοτόμηση της οποίας προσδοκούσαν οι ΗΠΑ μελλοντικά διευκολύνσεις λόγω της στρατηγικής της θέσης, είχε τεθεί σε εφαρμογή το 1972!
Η παγίδα στήθηκε με αφορμή την επιστολή των τριών μητροπολιτών Κιτίου, Πάφου και Κυρήνειας, που ζητούσαν την παραίτηση του Μακαρίου από την κοσμική εξουσία. Συνέταξαν την επιστολή -με την παρότρυνση κατευθυνόμενων εξωυπηρεσιακών παραγόντων- και την απέστειλαν στον Γεώργιο Παπαδόπουλο την 1η Μαρτίου 1972.
Ο Παπαδόπουλος θεώρησε την κίνηση των τριών μητροπολιτών «πολύ ενδιαφέρουσα, εξυπηρετούσα τα εθνικά συμφέροντα» (απομάκρυνση του Μακαρίου και ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα). Ετσι, συγκάλεσε το «Συμβούλιο του Στέμματος» υπό την προεδρία του Ζωιτάκη για να συζητηθεί η επιστολή. Πριν από τη συνεδρίαση, ο Παττακός δέχθηκε προσωπικό τηλεφώνημα από τον πρέσβη στο Λονδίνο, στρατηγό Σορόκο, που τον ενημέρωσε ότι «η βρετανική κυβέρνηση είναι αντίθετη στην ανατροπή του Μακαρίου και θα αντιδράσει αν η Ελλάδα ενδώσει στο αίτημα των τριών μητροπολιτών».
Ο Παττακός θεώρησε πολύ σοβαρή την πληροφορία και ζήτησε από τον Σορόκο να έρθει αμέσως στην Αθήνα. Στη συνεδρίαση, ο Γ. Παπαδόπουλος, άκουσε όλες τις απόψεις. Μόνο οι Παττακός, Ξανθόπουλος-Παλαμάς εξέφρασαν ζωηρές επιφυλάξεις. Την επομένη, ο Παπαδόπουλος δέχθηκε τους Παττακό και Σορόκο, οι οποίοι του μίλησαν για τον δυσμενή αντίκτυπο που θα είχε στο εξωτερικό μια τέτοια ενέργεια. Ο Παπαδόπουλος πείστηκε και δεν έπεσε στην παγίδα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, την οποία, όμως δεν απέφυγε ο Ιωαννίδης δύο χρόνια μετά. Εκείνος που πίεσε τον Σορόκο φορτικά να μιλήσει στον Παττακό, για να προλάβουμε εθνικές περιπέτειες, ήταν ο πρέσβης Λεωνίδας Παπάγος.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Τζέιμς Κάλαχαν, σε μια αποκαλυπτική ομολογία του το 1999 στους «Τimes», είπε: «Η κρίση στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974 μου έδωσε τις πλέον εφιαλτικές στιγμές της πολιτικής μου καριέρας. Η βρετανική κυβέρνηση είχε στείλει τότε σημαντική ναυτική δύναμη και ζήτησε από τις ΗΠΑ να συμμετάσχουν με τον 6ο Στόλο σε κοινή επιχείρηση παρέμβασης για να εμποδίσουν την τουρκική εισβολή. Ο Κίσινγκερ όχι μόνο απάντησε αρνητικά στο σχέδιό μας, αλλά απείλησε και με αυστηρό βέτο!».
Τουρκία και Κύπρο για να εμποδίσει την απόβαση. Ο Κίσινγκερ οργίστηκε. «Σταμάτα να είσαι τόσο συναισθηματικός με τους Ελληνες!», του απάντησε. Τα κλιμάκια της ΚΥΠ ειδοποιούσαν από τη Λευκωσία ότι ο τουρκικός στόλος πλέει νοτίως προς Κύπρο, αλλά η Αθήνα καθησύχαζε: «Μην ακούτε τι λένε, οι Τούρκοι δεν θα εισβάλουν, κάνουν άσκηση…».
Με το άνοιγμα των αρχείων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αποκαλύφθηκε ο βρόμικος ρόλος του Κίσινγκερ απέναντι στον Ελληνισμό. «Αποκοίμιζε» τον Πρόεδρο Νίξον με τις δήθεν ανησυχίες του ότι ο Μακάριος θα στραφεί στον κομμουνισμό και στο ανατολικό μπλοκ και εισηγείτο να μείνουν οι ΗΠΑ μακριά από την Κύπρο!
Το πόσο γλοιώδης και κυνική ήταν η συμπεριφορά του απέναντι στον Μακάριο φαίνεται από τον διάλογο που είχαν όταν συναντήθηκαν παρουσία του πρέσβη στην Κύπρο Ουίλιαμ Κρόφορντ:
Κίσινγκερ: «Μακαριώτατε, είμαι πολύ χαρούμενος που σε καλωσορίζω στην Ουάσιγκτον. Θέλω να ξέρεις ότι έχουμε μεγάλο σεβασμό για εσένα. Αισθανόμαστε ότι είσαι πολύ μεγάλος για το νησί σου. Μάλιστα, εάν το επιλέξεις, θα μπορούσες να γίνεις Πρόεδρος ή πρωθυπουργός της Ελλάδος… Τώρα, εάν, Μακαριώτατε, ήσουν γενικός γραμματέας της Σοβιετικής Ενωσης, αυτό θα μας δημιουργούσε μεγάλα προβλήματα, έχοντας αντίπαλο κάποιον σαν κι εσένα. Μακαριώτατε, όταν είμαι μαζί σου, πραγματικά αισθάνομαι ότι μου αρέσεις…».
Μακάριος: «Δρ. Κίσινγκερ, αυτό θα διαρκέσει μόνο για περίπου πέντε λεπτά αφού χωρίσουμε. Ετσι δεν είναι;». Το χαμόγελο του Κίσινγκερ πάγωσε στο πρόσωπό του…