Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η ένταση στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου, με το ερευνητικό Oruc Reis να συνεχίζει να «κόβει βόλτες» συνοδεία τουρκικών πολεμικών πλοίων, πλησιάζοντας προς το Καστελόριζο.
Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως, αν και η NAVTEX που εξέδωσε το τουρκικό υπουργείο Άμυνας οριοθετεί παρανόμως το πεδίο δράσης του Oruc Reis μέχρι και τα 6,5 ναυτικά μίλια από τις ακτές του Καστελόριζου, το ερευνητικό πλοίο έχει αποφύγει μέχρι στιγμής να κινηθεί πέραν των 12 μιλίων από το εν λόγω νησιωτικό σύμπλεγμα.
Ενώπιον αυτής της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης, σοβαρές αντιδράσεις προκάλεσε η δήλωση του υπουργού Επικρατείας, Γιώργου Γεραπετρίτη, έθεσε σε τηλεοπτική του συνέντευξη ως «όριο» της εθνικής κυριαρχίας τα 6 μίλια
Κι αυτό γιατί δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν πως τέτοιου είδους τοποθετήσεις από επίσημα θεσμικά χείλη και μάλιστα σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία, επί της ουσίας «ρίχουν νερό στον μύλο της Τουρκίας», στη προσπάθεια της να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας.
Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα, εκτός από τις αντιδράσεις εκ μέρους της αντιπολίτευσης, η δήλωση Γεραπετρίτη δείχνει να έχει προκαλέσει και ενδοκυβερνητικούς τριγμούς, με τον καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, να φέρεται άκρως δυσαρεστημένος.
Πως διαμορφώνεται όμως η κατάσταση με δεδομένες τις λεπτές ισορροπίες που υπάρχουν πλέον σε διπλωματικό (και όχι μόνο) επίπεδο;
Οι κινήσεις του Oruc Reis και οι επιδιώξεις της Τουρκίας
Μιλώντας στο tvxs ο Εκτελεστικός Διευθυντής Ερευνητικών Προγραμμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης, επισημαίνει τους κινδύνους που προκύπτουν για τη χώρα μας.
«Η Τουρκία με βάση τη Navtex που ολοκληρώνεται στις 22 Οκτωβρίου έχει ορίσει το πεδίο δράση της μέχρι τα 6,5 ναυτικά μίλια από το Καστελόριζο» σημειώνει και συνεχίζει: «Εδώ τίθεται ένα ζήτημα: αν το Oruc Reis επιχειρήσει τελικά να μπει εντός των 12 μιλίων από το Καστελόριζο συνιστά τις εξής παραβιάσεις και δημιουργεί το εξής πρόβλημα: πρώτον, μας εμποδίζει στην πράξη να επεκτείνουμε μονομερώς την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12 μίλια. Δεύτερον, πρακτικά, σου λέει πως το Καστελόριζο -όπως και τα περισσότερα ελληνικά νησιά αν όχι όλα- έχουν χωρικά ύδατα στα 6 μίλια κι όχι στα 12 κι επίσης ότι πέρα των 6 μιλίων δεν υπάρχει ούτε υφαλοκριπίδα ούτε ΑΟΖ, με άλλα λόγια δεν υπάρχουν κυριαρχικά δικαιώματα από την Ελλάδα». «Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα, εφόσον εμείς επιτρέψουμε στο Oruc Reis να μπει σε μια ακτίνα ανάμεσα στα 6 και στα 12 ναυτικά μίλια» υπογραμμίζει.
Η τακτική του «διπλωματικού αχταρμά»
Σε ερώτηση αναφορικά με τις δηλώσεις Γεραπετρίτη και κατά πόσο αυτές δίνουν «πάτημα» στις τουρκικές διεκδικήσεις ο κύριος Φίλης απαντά: «Η Τουρκία κινείται με τρόπο παράνομο, διότι παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών, παραβιάζει ακόμη και την εδαφική κυριαρχία τρίτων χωρών. Δεν είναι δηλαδή μια χώρα που επηρεάζεται από δηλώσεις. Τις χρησιμοποιεί κάποιες φορές, όπως το ίδιο κάνει και με τη νομολογία του διεθνούς δικαστηρίου, πολλά σημεία της οποίας δεν έχει υπογράψει, τα κάνει αχταρμά και δημιουργεί μια νομική επίφαση στις ενέργειές της. Δεν επηρεάζεται η Τουρκία από τις δηλώσεις τις δικές μας».
Προσθέτει δε ότι «Κατά την άποψή μου όμως η σωστή θέση εθνικά είναι ότι η Ελλάδα έχει αυτή τη στιγμή κυριαρχία στα 6 μίλια, μπορεί ανά πάσα στιγμή να την πάει στα 12, αλλά η χώρα μας δεν πρόκειται να ανεχτεί οποιαδήποτε παράνομη ενέργεια κάνει η τουρκική πλευρά μεταξύ των 6 και των 12 μιλιών. Κι αυτό γιατί με αυτό τον τρόποι γίνεται προσπάθεια να της αποστερήσουν βασικά της δικαιώματα, όπως η επέκταση της αιγιαλίτιδας αλλά και το να έχει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ πέραν των 12 μιλίων».
Η Ελλάδα και η επέκταση των χωρικών υδάτων
Σε ό,τι έχει να κάνει με το ζήτημα των χωρικών υδάτων, ο κύριος Φίλης διευκρινίζει αρχικά πως «τα χωρικά ύδατα της χώρας είναι αυτή τη στιγμή στα 6 μίλια, όμως με βάση τη σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, η Ελλάδα -όπως και κάθε άλλη χώρα που την έχει συνυπογράψει- μπορεί να τα επεκτείνει μονομερώς στα 12 μίλια. Εμείς για προφανείς λόγους δεν το έχουμε κάνει σε κανένα σημείο της ελλαδικής επικράτειας».
«Δυστυχώς εκκρεμεί η περίπτωση του Ιονίου ήδη από τον Οκτώβριο του 2018, όταν προαναγγέλθηκε από τον τότε υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, ενώ είχαμε σχετικές δηλώσεις πρόσφατα και από τον πρωθυπουργό. Κι αυτό γιατί μετά την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο θα μπορούσε να ακολουθήσει μια σειρά από ανάλογες κινήσεις -μαζί με το κλείσιμο κόλπων και τη χάραξη γραμμών βάσεως- και σε άλλες περιοχές» συνεχίζει, τονίζοντας παράλληλα ότι «τα βήματα πρέπει να γίνονται με σταθερότητα και συνέπεια. Δεν πρέπει να γίνονται υπό την πίεση των συνθηκών. Δεν πρέπει δηλαδή να προχωρούμε ούτε σε πυροτεχνήματα ούτε και σε σπασμωδικές κινήσεις».
«Κατά την άποψη τη δική μου, η Ελλάδα πρέπει να ξεκινήσει με το Ιόνιο, εν συνεχεία πρέπει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη νοτίως της Κρήτης, ώστε να συμπεριλάβει ένα κομμάτι του παράνομου τουρκολυβικού συμφώνου. Το επόμενο βήμα θα μπορούσε να είναι είτε η επέκταση της αιγιαλίτιδας βορείως της Κρήτης, δηλαδή στο Κρητικό πέλαγος, είτε η επέκταση εκεί που αφορά τη συμφωνία με την Αίγυπτο, νοτίως της Ρόδου και της Καρπάθου. Απο εκεί και πέρα, εφόσον συντρέξουν οι προϋποθέσεις, μπορούμε να εξετάσουμε την επέκταση της αιγιαλίτιδας, σε άλλα σημεία, τα οποία περιλαμβάνουν είτε το Καστελόριζο είτε κι ένα κομμάτι του Αιγαίου. Αυτή όμως είναι μια κίνηση, η οποία πρέπει να είναι η “τελευταία σφαίρα” στη θαλάμη της ελληνικής διπλωματίας» καταλήγει ο κύριος Φίλης.