Του Κώστα Τέο
Κορονοϊός vs Τουρισμός σημειώσατε “ένα”. Η “βαριά βιομηχανία” της χώρας έχασε τον αγώνα της χρονιάς κόντρα στον φονικό ιό με τα έσοδα και τις αφίξεις να κάνουν βουτιά το 2020 έναντι του 2019, όπου τα επίσημα στοιχεία έδειξαν σημαντική αύξηση εν συγκρίσει με την προηγούμενη χρονιά. Τα στοιχεία που έδωσε στο υπουργικό συμβούλιο και ο υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης είναι ενδεικτικά.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις στο γ’ τρίμηνο του 2020 τη χώρα μας επισκέφτηκαν περίπου 3,9 εκατομμύρια τουρίστες. Τι σημαίνει αυτό το νούμερο; Πτώση 78% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Όσο για τα έσοδα και εκεί αναμένεται να σημειωθεί βουτιά. Η χρονιά αναμένεται να κλείσει με μείωση εσόδων από το τουρισμό περίπου 80%. Αυτό μεταφράζεται σε 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε σχέση με εκείνα του 2019 που ήταν 18,15 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ.
Υπενθυμίζεται πως ανήσυχος για την πορεία του τουρισμού στη χώρα μας είχε παρουσιαστεί στο μήνυμά του κατά την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρηγόρης Τάσιος κάνοντας λόγο για πάλη με τον ιό στην εντατική.
Συγκεκριμένα, στο μήνυμά του ανέφερε ότι «στη χώρα μας η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι χρειάζεται επιτακτικά να «χτίσουμε» νέες αντοχές και να δημιουργήσουμε ασφαλιστικές δικλείδες για να επιβιώσουμε. Με το τεράστιο οικονομικό πλήγμα που προκαλεί η πρωτόγνωρη κατάσταση οι προσδοκίες ψαλιδίζονται και ο ελληνικός τουρισμός παλεύει με τον ιό «στην εντατική», μαζί με τις ελπίδες για επάνοδο της αγοράς. Αυτό πρέπει άμεσα να σταματήσει! Οι επόμενοι μήνες θα είναι οι πιο καθοριστικοί για την πορεία του κλάδου. Ναι, ο δρόμος δε θα είναι εύκολος… Εάν όμως δε λάβουμε γενναία βιώσιμα μέτρα, μοιραία μπορεί να οδηγηθούμε μέχρι και στην κατάρρευση του «αιμοδότη» της ελληνικής οικονομίας, με συνέπεια να έχουμε σοβαρούς κλυδωνισμούς στην απασχόληση, την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Οι δραματικές επιπτώσεις στην τουριστική οικονομία επιβάλλεται να μας κρατούν σε εγρήγορση, τόσο συλλογικά, όσο και εθνικά και ευρωπαϊκά. Αλλιώς, αρκετές επιχειρήσεις δε θα κατορθώσουν να φτάσουν έως το 2021».
Η καραντίνα έπληξε μετακινήσεις και εισπράξεις
Όπως ήταν αναμενόμενο η καραντίνα μετά τον Μάρτιο που επιβλήθηκε στη χώρα μας, αλλά και στις περισσότερες χώρες παγκοσμίως έπληξε τον τουρισμό και τις μετακινήσεις. Οι εισπράξεις μειώθηκαν περίπου 95%, ενώ με το σταδιακό άνοιγμα της χώρας η κατάσταση έδειξε κάποια βελτίωση χωρίς, ωστόσο, να φθάσει σε καμία περίπτωση στα περσινά δεδομένα. Τον Ιούλιο διαμορφώθηκαν στα 577 εκατ. ευρώ, με ετήσια μείωση 84,4%, ενώ τον Αύγουστο τα έσοδα εκτιμάται ότι θα αγγίξουν τα 1,6 δισ. ευρώ με πτώση περίπου 60%. Με αυτό το δεδομένο, η εκτίμηση του υπουργού Τουρισμού είναι ότι «ως το τέλους του έτους θα κλείσουμε τη χρονιά αναπληρώνοντας περίπου το 20% των εσόδων του 2019».
Σε ό,τι αφορά τις αφίξεις, με βάση τα όσα αναφέρουν οι φόρμες PLF, στην Ελλάδα ήρθαν περίπου 3,9 εκατ. ευρώ τουρίστες. Οι τουριστικές εισπράξεις του 2020 θα διαμορφωθούν στο 20% των περυσινών, έτος κατά το οποίο είχαν φθάσει τα 18,2 δισ. ευρώ. Σ’ αυτόν τον αριθμό, βέβαια, πρέπει να συνυπολογίσουμε παραδοσιακές αγορές που έμειναν κλειστές, όπως Οι τουριστικές εισπράξεις του 2020 θα διαμορφωθούν στο 20% των περυσινών, έτος κατά το οποίο είχαν φθάσει τα 18,2 δισ. ευρώ.
Μειωμένες αεροπορικές και οδικές αφίξεις
Ο κορονοϊός και ο φόβος για τον ιό μείωσαν αεροπορικές και οδικές αφίξεις στη χώρα μας και αυτό φαίνεται στους αριθμούς. Μέχρι τον Ιούνιο υπήρχε μείωση περίπου 80%, ενώ το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου περίπου 60%. Όσο για τον Σεπτέμβριο που ολοκληρώθηκε προ ολίγων ημερών, η πτώση θα αγγίξει το 70% έναντι των αριθμών που καταγράφηκαν το 2019. Έτσι με απλά λόγια οι αφίξεις, σύμφωνα με υπολογισμούς, έχουν ανέλθει στις 3,3 εκατομμύρια.
Μείωση καταγράφηκε και στις οδικές αφίξεις που παραδοσιακά κινούνταν σε υψηλούς αριθμούς και δη από όμορες χώρες και την ανατολική Ευρώπη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις δεν ξεπέρασαν τις 500.000 με πρώτη σε αφίξεις Βουλγαρία, Ρουμανία και Αλβανία να τιμούν τη χώρα μας.
Η χαρτογράφηση του 2019 από τον ΙΝΣΕΤΕ
Στα τέλη Σεπτεμβρίου το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) επιχείρησε να χαρτογραφήσει με δύο νέες μελέτες τα χαρακτηριστικά του ελληνικού τουρισμού το 2019. Πρόκειται για δύο μέλετες για τον εισερχόμενο τουρισμό ανά αγορά και Περιφέρεια και για τις διεθνείς αεροπορικές αφίξεις.
Τα βασικά ευρήματα της μελέτης με θέμα «Ποιος πάει που; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει; Ανάλυση στοιχείων εισερχόμενου τουρισμού ανά αγορά και ανά Περιφέρεια 2019» έχουν ως εξής:
-Οι 31,3 εκατ. επισκέπτες της χώρας (εξαιρουμένων των αφίξεων με κρουαζιέρα) το 2019 (+4,1% σε σχέση με το 2018), πραγματοποίησαν 36,6 εκατ. επισκέψεις (+5,2%) και 232,5 εκατ. διανυκτερεύσεις (+2,4%) στις 13 Περιφέρειες της χώρας. Η συνολική τους δαπάνη ανήλθε σε 17,7 δισ. ευρώ (+ 12,9%).
– Στην πρώτη θέση με βάση τον αριθμό επισκέψεων διατηρήθηκε η Γερμανία, στη δεύτερη θέση ανέβηκε η Βουλγαρία, ενώ στην τρίτη θέση υποχώρησε το Ηνωμένο Βασίλειο. Με βάση τον αριθμό των διανυκτερεύσεων, στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία. Με βάση τις εισπράξεις, οι πέντε σημαντικότερες αγορές της Ελλάδας για το 2019, είναι η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Η.Π.Α., η Γαλλία και η Ιταλία.
– Ο κάθε επισκέπτης της Ελλάδας το 2019, κατά μέσο όρο επισκέφθηκε 1,17 Περιφέρειες. Όμως οι τουρίστες από αγορές μεγάλων αποστάσεων κινούνται διαφορετικά από το μέσο όρο, καθώς σε ένα ταξίδι στην Ελλάδα τείνουν να επισκέπτονται μεγαλύτερο αριθμό Περιφερειών.
– Το 2019, η δαπάνη ανά επίσκεψη ανά Περιφέρεια αυξήθηκε στην πλειονότητα των Περιφερειών, παρά τη μείωση της μέσης διάρκειας παραμονής, λόγω της αύξησης της δαπάνης ανά διανυκτέρευση.
Ειδικότερα:
– Η δαπάνη ανά επίσκεψη στις 13 Περιφέρειες της χώρας το 2019 διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στα 482 ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +7,4% σε σχέση με το 2018 (449 ευρώ).
-Η υψηλότερη δαπάνη ανά επίσκεψη καταγράφηκε στην Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου με 751 ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +12,7%. Η χαμηλότερη δαπάνη ανά επίσκεψη καταγράφηκε στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, μόλις 115 ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 31,1%.-Η μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση στις 13 Περιφέρειες της χώρας το 2019 διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στα 76 ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +10,3% σε σχέση με το 2018 (69 ευρώ).
-Η υψηλότερη δαπάνη ανά διανυκτέρευση το 2019 καταγράφηκε στην Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου με 97 ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά +12,6%. Αντίθετα, η χαμηλότερη δαπάνη ανά διανυκτέρευση καταγράφηκε στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με 43 ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά -13,1%.
– Η μέση διάρκεια παραμονής ανά επίσκεψη στις Περιφέρειες της Ελλάδας ήταν 6,3 διανυκτερεύσεις, παρουσιάζοντας μείωση κατά -2,7%. Η μέγιστη διάρκεια παραμονής 8,2 διανυκτερεύσεις καταγράφηκε στην Περιφέρεια της Κρήτης παρουσιάζοντας μείωση κατά -2,4%. Η ελάχιστη διάρκεια παραμονής ανά επίσκεψη το 2019, ήταν 2,7 διανυκτερεύσεις και σημειώθηκε στην Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, καταγράφοντας μείωση κατά 20,8%.
– Τέλος, το 78,3% των επισκέψεων πραγματοποιήθηκε στις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου (18,8%) Κεντρικής Μακεδονίας (18,5%), Αττικής (16,2%), Κρήτης (14,4%) και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (10,5%). Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (8,3%), βρέθηκε πρώτη φορά εκτός πεντάδας στην κατάταξη των επισκέψεων. Το 83,9% των διανυκτερεύσεων πραγματοποιήθηκε στις Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου (22,9%), Κρήτης (18,6%), Κεντρικής Μακεδονίας (17,6%), Αττικής (14,6%) και Ιονίων Νήσων(10,2%). Το 87,8% των εισπράξεων πραγματοποιήθηκε στις Περιφέρειες: Νοτίου Αιγαίου (29,3%), Κρήτης (20,4%), Αττικής (14,7%), Κεντρικής Μακεδονίας (12,7%), και Ιονίων Νήσων(10,8%).
Στη δεύτερη μελέτη με θέμα «Διεθνείς Αεροπορικές Αφίξεις: 2018 και 2019, Ανάλυση κύριων χωρών Β΄ Μέρος» τα βασικά ευρήματα έχουν ως εξής:
– Το σύνολο των διεθνών αεροπορικών αφίξεων στην Ελλάδα το 2019 ανήλθε σε 24 εκατ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά +3,5% ή 810 χιλ. σε σχέση με το 2018. Στην πρώτη θέση των επιβατών προέλευσης διατηρήθηκε η αγορά της Γερμανίας με 4,1 εκατ. αφίξεις, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +0,7%. Στη δεύτερη θέση διατηρήθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο με 4 εκατ. επιβάτες, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +5%. Ακολούθησε στη τρίτη θέση η Ιταλία με 1,9 εκατ. αφίξεις και στην τέταρτη η Γαλλία με 1,4 εκατ. αφίξεις παρουσιάζοντας αυξήσεις κατά 5,5% και 7,9% αντίστοιχα. Η πεντάδα συμπληρώνεται με την Ολλανδία, με 1,1 εκατ. επιβάτες, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +5 % σε σχέση με το 2018. Από τις πέντε πρώτες χώρες προήλθε το 52% των επιβατών για το 2019.
-Η Πολωνία με 969.203 επιβάτες κατατάχθηκε στην έκτη θέση, καταγράφοντας μείωση κατά -12,4% και η Κύπρος με 837 χιλ. επιβάτες στην έβδομη παρουσιάζοντας μείωση κατά -2,0%. Η Ρωσία με 806 χιλ. επιβάτες βρέθηκε στην όγδοη θέση παρουσιάζοντας μείωση κατά -6,9% και το Ισραήλ με 715 χιλ. επιβάτες στην ένατη καταγράφοντας αύξηση κατά +11,4%. Την δέκατη θέση κατέλαβε η Ελβετία με 703 χιλ. επιβάτες, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +3,1%. Οι δέκα πρώτες χώρες αντιστοιχούν στο 69% των επιβατών για το 2019.
-Την πρώτη δεκαπεντάδα των χωρών συμπληρώνουν κατά σειρά κατάταξης η Σουηδία με 615 χιλ. επιβάτες και μείωση κατά -6,2%, η Αυστρία με 610 χιλ. επιβάτες και αύξηση κατά +23,5%, το Βέλγιο με 576 χιλ. επιβάτες και αύξηση κατά +1%, η Δανία με 507 χιλ. επιβάτες και μείωση κατά -4,4% και η Τουρκία με 470 χιλ. και αύξηση κατά +0,8% σε σχέση με το 2018. Στις 15 πρώτες χώρες αντιστοιχεί στο 81% των επιβατών για το 2019.
– Ο μήνας αιχμής των αεροπορικών αφίξεων είναι ο Ιούλιος. Τον Ιούλιο του 2019, καταγράφηκαν 4,1 εκατ. επιβάτες έναντι 4 εκατ. το 2018. Ο κύριος όγκος των διεθνών αεροπορικών αφίξεων για τα έτη 2018 και 2019 καταγράφεται την περίοδο Απρίλιου-Οκτωβρίου και αντιστοιχεί σε 87% του συνόλου.