«Τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη θα δώσουν ανάσες στην αγορά, καθώς μεταθέτουν στο μέλλον κάποιες υποχρεώσεις των επιχειρήσεων, αλλά ο επιχειρηματικός κόσμος ανέμενε την εξαγγελία μεταρρυθμίσεων μακράς πνοής, οι οποίες δεν έγιναν, προφανώς λόγω της έκτακτης κατάστασης που βιώνει η χώρα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο πρωθυπουργός δεσμεύτηκε ότι η κατάσταση θα επανεξετάζεται συνεχώς και τα αναγκαία μέτρα θα πληθαίνουν όταν αυτό κρίνεται επιβεβλημένο για τη στήριξη της οικονομίας και των επιχειρήσεων. Στο μεταξύ, αυτό που απαιτείται είναι μια ολοκληρωμένη επεξεργασία για το συνολικό πακέτο των 70 δισ. ευρώ που θα έρθει στη χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα δημιουργήσει συνθήκες επανεκκίνησης της οικονομίας και των αναγκαίων παραγωγικών μετασχηματισμών της».
Τις επισημάνσεις αυτές έκανε ο πρόεδρος της ΚΕΕ και του ΕΒΕΑ κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος, σχολιάζοντας τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη από τη Θεσσαλονίκη.
Ο κ. Μίχαλος είχε την ευκαιρία να αναπτύξει αναλυτικά τις θέσεις των Επιμελητηρίων για την οικονομία και την αγορά, μιλώντας σήμερα το μεσημέρι στο Πάνελ του Thessaloniki Helexpo Forum με θέμα: «Το Ταμείο Ανάκαμψης ως Ευκαιρία για τις μεγάλες αλλαγές».
Αναλυτικά η ομιλία του κ. Μίχαλου:
«Τους τελευταίους μήνες βιώνουμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Μια από τις ελάχιστες θετικές εξελίξεις, ήταν το ότι η Ευρώπη αναγκάστηκε να «ξυπνήσει» σχετικά νωρίς και να λάβει γενναίες αποφάσεις για τη στήριξη της οικονομίας της.
Από τα κεφάλαια που θα διατεθούν για το σκοπό αυτό, η Ελλάδα εξασφάλισε ένα συνολικό πακέτο το οποίο υπερβαίνει τα 70 δισεκατομμύρια ευρώ.
Πρόκειται σαφώς για σημαντική διαπραγματευτική επιτυχία, αφού η χώρα μας – έχοντας μόλις το 2,4% του πληθυσμού και το 1,2% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης – λαμβάνει περίπου το 9,8% της χρηματοδοτικής στήριξης.
Με τους πόρους αυτούς, έχει τη μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσει συνθήκες για την επανεκκίνηση, αλλά και τον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας της.
Μετασχηματισμό, ο οποίος αποτελεί ζωτικής σημασίας ζητούμενο εδώ και χρόνια. Υπό τις παρούσες συνθήκες, η ανάγκη να επιταχυνθεί και να ολοκληρωθεί γίνεται ακόμη πιο εμφανής και επιτακτική.
Σήμερα, η Ελλάδα είναι μεταξύ των οικονομιών που εξαρτώνται περισσότερο από τον τουρισμό, τόσο σε επίπεδο Ε.Ε. όσο και μεταξύ των μελών του ΟΟΣΑ.
Οι επιπτώσεις της πανδημίας στο συγκεκριμένο κλάδο θα είναι φέτος καταστροφικές, με τις εισπράξεις να σημειώνουν πτώση έως και 80% σε σύγκριση με το 2019. Και κανείς ακόμη δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν η ζημιά θα περιοριστεί στη φετινή χρονιά ή αν θα επηρεαστούν και οι επόμενες.
Για να είμαστε σαφείς: ο τουρισμός είναι και θα εξακολουθήσει να αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για τη χώρα. Ωστόσο, όπως αναδεικνύεται και από την τρέχουσα συγκυρία, δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι «μονοκαλλιέργεια».
Είναι απαραίτητη η αναθεώρηση του αναπτυξιακού μείγματος της ελληνικής οικονομίας, με:
- στρατηγική ανάδειξη νέων δυναμικών και εξωστρεφών κλάδων
- ανασυγκρότηση του παραγωγικού μηχανισμού της χώρας
- στενότερη διασύνδεση της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία, προκειμένου να αυξηθεί η διαφοροποίηση και η προστιθέμενη αξία των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Οι πόροι που διατίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να αξιοποιηθούν σε αυτή την κατεύθυνση.
Το πρώτο βήμα είναι να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος. Σε αντίθεση με προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, οι πόροι δεν θα πρέπει χρησιμοποιηθούν για να σκεπάσουν τα δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, τροφοδοτώντας την εφήμερη κατανάλωση.
Η διαχείρισή τους θα πρέπει να ακολουθήσει μια κεντρική φιλοσοφία και αρχιτεκτονική, η οποία θα στοχεύει στον παραγωγικό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, μέσα από την υποστήριξη θεσμικών μεταρρυθμίσεων και σημαντικών επενδύσεων σε παραγωγικούς κλάδους με υψηλή προστιθέμενη αξία και εξωστρεφή προσανατολισμό.
Βασικό μέλημα κατά την κατάρτιση του σχεδίου διαχείρισης θα πρέπει να είναι η υπέρβαση συγκεκριμένων δομικών προβλημάτων, όπως είναι:
- η κατακερματισμένη παραγωγική βάση της χώρας η οποία στηρίζεται σε πολυάριθμες μικρές μονάδες,
- ο αργός ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους και της οικονομίας,
- αλλά και το χαμηλό επίπεδο στην έρευνα και στην τεχνολογία, στοιχεία απαραίτητα για να στηριχθεί η παραγωγή καινοτόμων, διαφοροποιημένων προϊόντων.
Σε αυτή τη λογική, είναι κατ’ αρχήν σημαντικό να αναδειχθεί σε κεντρικό πυλώνα του σχεδίου η δημιουργία μιας νέας παραγωγικής δομής, η οποία θα στηρίζεται σε επιχειρήσεις μεγαλύτερου μέσου μεγέθους, με προοπτικές βιωσιμότητας και ανάπτυξης.
Χρειάζεται ένα πλέγμα κινήτρων για τη συγχώνευση μικρών επιχειρηματικών μονάδων, ώστε να δημιουργηθούν νέες μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Επιχειρήσεις που θα επωφεληθούν από οικονομίες κλίμακας, θα αποκτήσουν πρόσβαση στην καινοτομία, να μπορέσουν να προσελκύσουν εξειδικευμένο προσωπικό, να ενισχύσουν την εξωστρέφεια και τη διαπραγματευτική τους θέση.
Παράλληλα, θα απαιτηθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική ενίσχυσης του τομέα της μεταποίησης. Ο οποίος – μέσα από την παραγωγή περισσότερων και πιο ανταγωνιστικών αγαθών – μπορεί να επιταχύνει τη μεγέθυνση της οικονομίας, να βοηθήσει στη διατηρήσιμη αποκατάσταση του εμπορικού ισοζυγίου, αλλά και στη δημιουργία περισσότερων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων απασχόλησης.
Πρέπει, λοιπόν, να διατεθούν πόροι για την υποστήριξη επενδύσεων. Με μείωση του ελάχιστου ύψους επένδυσης, θέσπιση υψηλών αφορολόγητων αποθεματικών και αύξηση του ποσοστού για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις. Οι δράσεις αυτές θα πρέπει να συνδυαστούν με παρεμβάσεις για τη μείωση του κόστους της ενέργειας, αλλά και εξειδικευμένες κλαδικές πολιτικές.
Εξίσου σημαντική προτεραιότητα είναι η περαιτέρω επιτάχυνση της ψηφιακής ωρίμανσης του κράτους και της οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη δημιουργία της ψηφιακής Δημόσιας Διοίκησης, ώστε όλες οι συναλλαγές μεταξύ πολιτών και επιχειρήσεων και κράτους να γίνονται ψηφιακά, η ανάπτυξη της ψηφιακής εκπαίδευσης κ.ά.
Πόροι θα πρέπει, επίσης, να κατευθυνθούν:
- στην ανάπτυξη χρηματοδοτικών εργαλείων και κινήτρων για επενδύσεις ψηφιακής αναβάθμισης από τις επιχειρήσεις,
- στη δημιουργία δικτύων συμβουλευτικής υποστήριξης και καθοδήγησης για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις
- στην ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος και της δια βίου μάθησης.
Παράλληλα, το σχέδιο θα πρέπει να στοχεύει στην ανάδειξη της Ελλάδας σε περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης, έρευνας και καινοτομίας, αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες και τα πλεονεκτήματα της χώρας στον τομέα αυτό.
Πρόκειται για ένα στόχο που μπορεί να επιτευχθεί μέσα από:
- την ενίσχυση του τριγώνου της γνώσης,
- την υποστήριξη ικανών ερευνητικών ομάδων σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της χώρας,
- τη δημιουργία κόμβων καινοτομίας
- και την παροχή κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων από μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού.
Επίσης, θα πρέπει να διαμορφωθούν στοχευμένα κίνητρα και χρηματοδοτικά εργαλεία για την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών ιδεών και για την ενθάρρυνση επενδύσεων σε υψηλή τεχνολογία, σε καινοτόμες λύσεις και εφαρμογές, με έμφαση σε δυναμικούς κλάδους.
Κρίσιμης σημασίας παράγοντας για την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι η δημιουργία ενός ευνοϊκότερου χρηματοδοτικού περιβάλλοντος.
Κι αυτό γιατί ακόμη και σήμερα είναι εμφανής η αδυναμία του εγχώριου τραπεζικού συστήματος να στηρίξει επαρκώς την ανάκαμψη της οικονομίας. Παρά τη σχετική βελτίωση που έχει επιτευχθεί το τελευταίο διάστημα, τόσο το ύψος των διαθέσιμων δανειακών κεφαλαίων, όσο και οι όροι δανεισμού είναι αναντίστοιχοι με τις ανάγκες των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των Μικρομεσαίων.
Πρόταση των Επιμελητηρίων είναι να μετατραπεί η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα σε βασικό όχημα για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανασυγκρότησης που θα διοχετευθούν στον ιδιωτικό τομέα. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορέσει να μεγιστοποιηθεί η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, στο πλαίσιο σχημάτων σύμπραξης. Επιπλέον, θα συμβάλει στην ευρύτερη βελτίωση του χρηματοδοτικού περιβάλλοντος, μέσα από τη δημιουργία ενός νέου «ανταγωνιστικού πόλου» σε σχέση με τις συστημικές εμπορικές τράπεζες.
Τέλος, εξυπακούεται ότι παράλληλα με τη χρηματοδότηση επενδύσεων, οι πόροι της νέας περιόδου θα πρέπει να υποστηρίξουν και την επιτάχυνση μιας σειράς διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Μεταρρυθμίσεων στη φορολογία και στο ασφαλιστικό σύστημα, στην εκπαίδευση, στο σύστημα υγείας, στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης κ.α.
Θα κλείσω, λέγοντας το εξής: αυτή τη φορά, η Ευρώπη φαίνεται να αναλαμβάνει τις ευθύνες της, κάνοντας αυτό που επιβάλλουν οι περιστάσεις και οι ανάγκες της οικονομίας της. Είναι ώρα και η Ελλάδα να κάνει το ίδιο, αξιοποιώντας με όραμα και αποτελεσματικότητα μέχρι και το τελευταίο ευρώ από τους πόρους που εξασφάλισε.
Οι ανάγκες είναι πολλές. Ωστόσο, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η λογική του «μοιράζουμε χρήματα» ανήκει στο παρελθόν.
Αυτό που καλούμαστε όλοι να κάνουμε, Πολιτεία, αυτοδιοίκηση, φορείς, επιχειρήσεις και κοινωνία, είναι να δούμε πώς θα διαχειριστούμε αυτό το εργαλείο με ορίζοντα όχι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση, αλλά τις επόμενες γενιές.
Αν θέλουμε να αλλάξουμε επιτέλους την πορεία και τη μοίρα της χώρας μας, τώρα είναι η μεγάλη μας ευκαιρία να κάνουμε ένα άλμα μπροστά».