Κωνσταντίνος Γ. Στάμου*
Με την έναρξη της καινούργιας χρονιάς η αγορά της ενέργειας αλλάζει ολοκληρωτικά σε σχέση με ό,τι ξέραμε έως σήμερα. Με την είσοδό μας στην ενεργειακή κρίση και την περίοδο αστάθειας που ακολούθησε στον ενεργειακό τομέα, το σκηνικό στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος, πετρελαίου και φυσικού αερίου διαφοροποιήθηκε αρκετά στην τιμή της κιλοβατώρας σε σχέση με τα σταθερά 0,11 ευρώ που πληρώναμε. Η χώρα μας μπήκε σε μια κούρσα αυξήσεων και ανατιμήσεων, με τους παρόχους να διαφημίζουν προσφορές και εκπτώσεις με δώρα που θυμίζουν τη χρυσή εποχή της τηλεόρασης!
Το σκηνικό αυτό δίνει τη θέση του στο νέο σύστημα τιμολογίων με χρώμα (!) και χαρακτηριστικά αρκετά διαφορετικά σε κάθε περίπτωση. Ξεκινώντας από το σταθερό μπλε με τιμή που ανακοινώνεται την πρώτη μέρα κάθε μήνα και διάρκεια συμβολαίου κατ’ ελάχιστο έναν χρόνο, στα κυμαινόμενα πράσινο και κίτρινο, με την τιμή του πρώτου να διαμορφώνεται από κρατικούς μηχανισμούς και του δεύτερου να ορίζεται από τους παρόχους, όπως ίσχυε έως σήμερα, συστήνοντας ένα νέο ενεργειακό καζίνο. Επιπλέον, στις επιλογές για τους καταναλωτές προστίθενται τιμολόγια με παραγωγή από ΑΠΕ αλλά και επιλογές για αυτοπαραγωγή. Σήμερα επιχειρούμε να ξεδιαλύνουμε αυτό το μπλεγμένο σκηνικό με έναν χρήσιμο οδηγό.
Μπλε τιμολόγιο
Με το μπλε τιμολόγιο ο καταναλωτής έχει την δυνατότητα να εξασφαλίσει μια σταθερή τιμή, η οποία ορίζεται στην αρχή του συμβολαίου. Στο συγκεκριμένο τιμολόγιο δεν μπορεί να γίνει σύγκριση τιμών, μια και οι πάροχοι παρέχουν πρόσθετες υπηρεσίες που μεταβάλλουν την τιμή του ανάλογα την εταιρία και την περίοδο που θα το επιλέξει κάποιος. Παρ’ όλα αυτά η ασφάλεια που προσφέρει έρχεται με ένα τίμημα, καθότι είναι το πιο ακριβό απ’ όλα τα άλλα τιμολόγια.
Θετικά:
– Ο καταναλωτής έχει γνώση τού τι πληρώνει και έτσι δύναται να έχει τον οικονομικό έλεγχο του σπιτιού του από την αρχή του συμβολαίου
– Το συμβόλαιο διαρκεί κατ’ ελάχιστο ένα έτος και μπορεί να φτάσει και τα δύο χρόνια
– Η σταθερή τιμή μπορεί να προστατέψει από ακραίες περιπτώσεις, όπως αυτές στις οποίες βρεθήκαμε τα προηγούμενα δύο έτη, και να αποφευχθούν τυχόν ανατιμήσεις
Αρνητικά:
– Έχει την υψηλότερη τιμή σε σύγκριση με τα κυμαινόμενα τιμολόγια (με μέση τιμή στα 0,18 €).
– Έχει πάγιο που καθορίζεται ανά πάροχο και φτάνει τα 7,5 €
– Υπάρχει ρήτρα αποχώρησης έως 100 €
Ποιος να το επιλέξει:
Καταναλωτές που έχουν λίγες kWh ανά μήνα (λιγότερες από 250 ανά μήνα), π.χ. εξοχικές κατοικίες.
Πράσινο τιμολόγιο
Στο κυμαινόμενο πράσινο τιμολόγιο εντάσσονται όλοι οι καταναλωτές οι οποίοι δεν έχουν επιλέξει πρόγραμμα έως και το τέλος του έτους. Πρόκειται για ένα τιμολόγιο η τιμή του οποίου ορίζεται από το άθροισμα της Βασικής Τιμής Προμήθειας (είναι σταθερή για τουλάχιστον έξι μήνες) και τον Μηχανισμό Διακύμανσης (σταθερός για τουλάχιστον τρεις μήνες). Η τελική τιμή της κιλοβατώρας ανακοινώνεται την πρώτη ημέρα του μήνα, με τις τιμές ανά πάροχο να αναρτώνται στην σελίδα της ΡΑΑΕΥ (www.energycost.gr).
Θετικά:
– Έχει απλή και κατανοητή δομή, οπότε επιτρέπει τη σύγκριση μεταξύ των παρόχων
– Οι πάροχοι ανακοινώνουν την τελική τιμή με προσφορές και εκπτώσεις, άρα δεν υπάρχουν κρυφές χρεώσεις
– Υπάρχει η δυνατότητα της αλλαγής παρόχου και τιμολογίου άμεσα και εύκολα
Αρνητικά:
– Υπάρχει πάγιο έως 5 €
– Είναι ακριβότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα κυμαινόμενα τιμολόγια
– Υπάρχουν λιγότερες προσφορές
Ποιος να το επιλέξει:
Καταναλωτές που δεν θέλουν να δαπανήσουν χρόνο στην αναζήτηση χαμηλότερης τιμής και εμπιστεύονται τις κρατικές υπηρεσίες
Κίτρινο τιμολόγιο
Τιμολόγιο με χαρακτηριστικά παρόμοια με την κατάσταση που υπήρχε έως σήμερα. Η τιμή του ανακοινώνεται στο τέλος κάθε μήνα, ισχύει η ρήτρα αναπροσαρμογής και η κυμαινόμενη τιμή της κιλοβατώρας ορίζεται από το Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Θετικά:
– Είναι φθηνότερο σε σχέση με το πράσινο τιμολόγιο
– Υπάρχουν αρκετές προσφορές λόγω ανταγωνισμού
– Υπάρχει η δυνατότητα της αλλαγής παρόχου και τιμολογίου άμεσα και εύκολα
Αρνητικά:
– Είναι ευάλωτο σε κρίσεις. Η τιμή του μπορεί να μεταβληθεί σε ακραίες τιμές
– Ο καταναλωτής αναλαμβάνει το ρίσκο, το οποίο είναι αρκετά μεγαλύτερο σε σύγκριση με τα άλλα τιμολόγια
– Απαιτείται προσοχή στις προσφορές. Η έκπτωση πολλές φορές δεν γίνεται στην τελική τιμή και μπορεί να υπάρξει μικρή διάρκεια για την προσφορά
Ποιος να το επιλέξει:
Άτομα που ψάχνουν προσφορές, συγκρίνουν παρόχους και αναλαμβάνουν την προσωπική ευθύνη για το υψηλότερο ρίσκο που το χαρακτηρίζει
Πορτοκαλί τιμολόγιο
Το δυναμικό τιμολόγιο, που η τιμή του καθορίζεται ανά ώρα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη ψηφιακού μετρητή
Θετικά:
– Είναι φτηνότερο από όλα τα τιμολόγια
– Άμεση έκδοση εκκαθαριστικού λογαριασμού μηνιαία, χωρίς έναντι
– Με αναζήτηση για τις κατάλληλες ώρες κατανάλωσης η τιμή της κιλοβατώρας μπορεί γίνει οικονομικότερη από ποτέ
Αρνητικά:
– Απαιτείται ψηφιακός μετρητής, που έχει εγκατασταθεί σε μικρό αριθμό παροχών μέχρι σήμερα
– Προκειμένου να βρεθούν οι κατάλληλες ώρες με χαμηλή τιμή κιλοβατώρας ο καταναλωτής πρέπει να δαπανήσει αρκετό χρόνο με σκοπό να βρει το κατάλληλο «μοτίβο»
– κυρίως τις ώρες που υπάρχει παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ και όχι από φυσικό αέριο
– Δεν μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ των παρόχων για την πιο οικονομική τιμή
Ποιος να το επιλέξει:
Καταναλωτές με «έξυπνους» μετρητές, που δύνανται να δαπανήσουν λίγο χρόνο προκειμένου να βρουν την οικονομικότερη περίοδο κατανάλωσης
Τιμολόγια με παραγωγή από ΑΠΕ
Πρόκειται για ένα συμβόλαιο με το οποίο ο καταναλωτής γίνεται επενδυτής σε ένα φωτοβολταϊκό πάρκο με υψηλή τιμή κιλοβατώρας (0,22 €) και πάγιο 5 € για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οταν η αποπληρωμή της επένδυσης ολοκληρωθεί, ο καταναλωτής απολαμβάνει δωρεάν ρεύμα για το υπόλοιπο της επένδυσης. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια επένδυση με ετήσια επιστροφή της τάξης του 8,5% και βάσει των υπολογισμών ο καταναλωτής θα πληρώνει μηδενικό ρεύμα ύστερα από περίπου 12 χρόνια
Θετικά:
– Μηδενική προμήθεια ρεύματος μετά την αποπληρωμή της επένδυσης
– Οικολογικά οφέλη
– Δεν απαιτείται αρχικό ποσό για την επένδυση
Αρνητικά:
– Πολύ υψηλή τιμή κιλοβατώρας
– Υψηλός χρόνος επένδυσης με βαθμό απόδοσης έως και 8,5%, που στην χώρα μας δεν αξιολογείται θετικά
– Ο προμηθευτής μπορεί να αλλάξει την τιμή της κιλοβατώρας
Ποιος να το επιλέξει:
Καταναλωτές χωρίς τον απαραίτητο χώρο για εγκατάσταση δικού τους φωτοβολταϊκού, με οικολογική συνείδηση και υπομονή
Αυξήσεις στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις
Εκτός από την προμήθεια του ρεύματος, αύξηση παρατηρείται και στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις του λογαριασμού, τις χρεώσεις δηλαδή ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ, ΕΤΜΕΑΡ. Μόνο για τον ΔΕΔΔΗΕ ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τον Μάιο αυξήθηκαν δεύτερη φορά κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, κατά 75% για ένα μέσο νοικοκυριό.
Εγκατάσταση ΑΠΕ – Αυτοπαραγωγή
Μια επιπλέον επιλογή που δίνεται στους καταναλωτές είναι η εγκατάσταση σταθμού ΑΠΕ στον χώρο της κατανάλωσης. Με την επιδότηση στα οικιακά φωτοβολταϊκά net-metering με προσθήκη μπαταρίας, η οποία έχει αρχίσει από τον περασμένο Μάιο, αρκετοί έχουν επωφεληθεί από την κρατική επιδότηση που φτάνει έως και το 90% της συνολικής επένδυσης.
Θετικά:
– Σταθερά μηδενική τιμή κιλοβατώρας από την πρώτη μέρα
– Με προσθήκη (επιδοτούμενης) μπαταρίας οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις μπορούν να μηδενιστούν
– 100% πράσινη ενέργεια
Αρνητικά:
– Απαιτείται αρχικό κεφάλαιο επένδυσης
– Απαιτείται χώρος στη στέγη
-Υπάρχει όριο εγκατάστασης συστήματος έως 10,8 kW
Ποιος να το επιλέξει:
Καταναλωτές με χώρο στη στέγη τους προκειμένου να μηδενίσουν την προμήθεια του ρεύματος και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις μέσω μιας επένδυσης με απόδοση έως και 75%
Ενεργειακή Κοινότητα
Έχει την ίδια λογική με τα τιμολόγια με παραγωγή ΑΠΕ, με τη διαφορά ότι ο καταναλωτής είναι ιδιοκτήτης και απολαμβάνει από την πρώτη μέρα μηδενική προμήθεια ρεύματος
Θετικά:
– Σταθερά μηδενική τιμή κιλοβατώρας από την πρώτη μέρα
– Δεν απαιτείται χώρος εγκατάστασης πλησίον της οικίας
– 100% πράσινη ενέργεια
Αρνητικά:
– Απαιτείται αρχικό κεφάλαιο επένδυσης που δεν επιδοτείται
– Οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις πληρώνονται
– Απαιτείται συμμετοχή άνω των 15 μελών
Ποιος να το επιλέξει:
Καταναλωτές χωρίς χώρο στη στέγη τους, που μέσω μιας επένδυσης με απόδοση
έως και 40% θα μηδενίσουν την προμήθεια ρεύματος.
* Ενεργειακός σύμβουλος και υπεύθυνος Επικοινωνίας της εταιρίας SENIP
c.stamou@senip.gr